ورود به حریم حیوانات، ممنوع!

اصفهان زیبا «یک قلاده گرک در روستای لیلوس شهرستان سلماس به اهالی روستای لیلوس حمله ور شده و دونفر از اهالی روستا را به شدت زخمی کرده است.» این خبری بود که بعد از ظهر روز جمعه، روی خروجی خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان قرار گرفت. خبری که مشابه آن نیز چندی پیش در روستای بشیرآباد از توابع شهرستان سنقر کرمانشاه برای کودکی سه ساله افتاد و او را به کما فرستاد. ماجرا از آنجا آغاز می‌شود که متین، یک پسر بچه روستایی، کمی آن طرف‌تر از مکانی که پدر و مادرش در حال برداشت محصول از زمین کشاورزی‌شان بودند، مشغول بازی با خواهر بزرگ‌ترش می‌شود.

ناگهان گرگی که پلاک ویژه نیز بر گردن داشته و به گفته اهالی روستا چندی پیش از سوی محیط زیست استان کرمانشاه در حوالی روستا ر‌ها شده است، به کودکان حمله ور می‌شود. خواهر بزرگ‌تر متین پا به فرار می‌گذارد و گرگ کودک سه ساله را با دندان به مکانی دور می‌برد. حضور گرگ در حریم انسان‌ها در فصل تابستان، تعجب بسیاری را به همراه داشت و همچنین باعث نگرانی و دلواپسی برخی از افراد شد؛ مبادا که اتفاقی مشابه با آن در استان اصفهان نیز بیفتد. در این باره گفت‌وگویی با ایمان ابراهیمی، مدیرعامل انجمن پرنده‌شناسان آوای بوم کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانیم.در همین‌باره ایمان ابراهیمی در گفت‌وگو با اصفهان زیبا می‌گوید: برخی از افراد حریم و محدوده محیط زیستی را که برای حیوانات درنظر گرفته شده است، رعایت نمی‌کنند. دامداران گله‌هایشان را به مناطقی می‌برند که گرگ‌ها زندگی می‌کنند. کشاورزان کشاورزی را جایی انجام می‌دهند که محل زندگی حیوانات است. زنبورداری در جایی صورت می‌گیرد که پرندگان زنبورخوار زندگی می‌کنند و بعد انتظار دارند که حیوانات به سمت آنها نیایند. این در حالی است که این انسان‌ها هستند که به خانه حیوانات، پا گذاشته‌اند. موقعی که محدوده‌ای برای زیست حیوان در نظر گرفته می‌شود، انسان‌ها حق تجاوز به آن را ندارند. مدیرعامل انجمن پرنده‌شناسان آوای بوم در بخش دیگری از سخنانش بیان می‌کند: مشکل اصلی، اما این است که وقتی انسان‌ها به حریم حیات‌وحش تجاوز می‌کنند، صدای هیچ‌کس در نمی‌آید؛ اما وقتی که هرچند سال یکبار حیوانی به حریم انسان‌ تجاوز کند، خبرش رسانه‌ای می‌‌شود و سر و صدای زیادی به پا می‌کند. این در حالی است که عامل اصلی تعارض میان انسان و حیوان، ورود انسان به حریم حیات‌وحش است.

وقتی گرگ‌ها گرسنه‌اند
ابراهیمی در ادامه می‌افزاید: برخی از اقدامات انسان‌ها باعث کاهش غذای طبیعی حیوان‌ها در طبیعت شده است. برای مثال، کاهش جمعیت آهو در اصفهان باعث شده تا غذای گرگ‌ها نیز کم شود؛ بنابراین وقتی غذای طبیعی حیوانی را از او می‌گیریم، چطور انتظار داریم آنها به انسان، آسیب نرسانند. وی در ادامه با اشاره به گونه‌های حیوانی که در اصــــفهان ممــــکن است با حیوانات تعارض داشته باشد، بیان می‌کند: بیشترین درگیری میان انسان و حیوان، مربوط به تعارض انسان و گراز است. موقعی که گرازها به‌خاطر کمبود غذا از محدوده خودشان خارج می‌شوند، به زمین‌های کشاورزی هجوم می‌برند و خسارات زیادی را به بار می‌آورند؛ چون گرازها زمین را شخم می‌زنند تا از ریشه گیاهان و حشرات موجود در آن استفاده کنند. مدیرعامل انجمن پرنده‌شناسان آوای بوم خاطرنشان کرد: تعارض دیگر مربوط به درگیری انسان و گرگ است؛ درحالی‌که جمعیت گرگ در اصفهان، بسیار کاهش پیدا کرده است؛ اما باقی مانده آنها نیز به دلیل کمبود غذا از محدود خود خارج می‌شوند و به سمت گله‌های گوسفند حرکت می‌کنند؛ البته این مسئله در اصفهان خیلی نادر است؛ مثل تعارض بین انسان و خرس. از آنجایی که در 90درصد از مناطق انسان خرس وجود ندارد و فقط در نواحی جنوبی اصفهان این حیوان زندگی می‌کند، درگیری‌اش با انسان نیز بسیار نادر است.

مهمانان ناخوانده در حریم کشاورزان
ابراهیمی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه خشکسالی‌های اخیر نیز مزید بر علت شده است تا برخی از حیوانات از محدوده خود، خارج شوند، ادامه می‌دهد: آهو و قوچ و میش نیز به دلیل نامناسب بودن شرایط زیست‌محیطی‌شان از حریم خود خارج می‌شوند و به سمت زمین‌های کشاورزی هجوم می‌برند. خیلی از کشاورزان، اما پذیرای آنها نیستند و اقدام به شکارشان می‌کنند؛ بنابراین این موضوع نیز تاثیر بسیار زیادی بر کاهش جمعیت این‌گونه از حیوانات دارد.

لزوم استفاده از ظرفیت‌های حیات‌وحش
مدیرعامل انجمن پرنده‌شناسان آوای بوم در ادامه سخنانش با اشاره به اهمیت آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم در خصوص نحوه رفتار با حیوانات، بیان می‌کند: اگر این اتفاق بیفتد، روستاییان یاد می‌گیرند که چطور به جای کشتن حیوانات از آنها و مزایایی که برایشان دارند، استفاده کنند؛ برای مثال، از گرازها می‌توان برای شخم‌زدن زمین‌های کشاورزی بهره برد. با نصب دیوار 60سانتی‌متر نیز می‌توان از خروج آنها از محدوده ‌زندگی‌شان، جلوگیری کرد؛ چون آنها قادر به پریدن نیستند. ابراهیمی ادامه می‌دهد: خیلی از افراد برای از بین بردن پرنده‌های زنبورخوار توی غذای آنها سم می‌ریزند؛ درحالی‌که پخش صدای شلیک گلوله باعث می‌شود که این پرنده‌ها از میان زنبورها متواری شوند. حل تعارض بین گرگ‌ها و انسان‌ها، اما به زمان زیادی نیاز دارد؛ چون در این سال‌ها غذای آنها کاهش پیدا کرده است. متاسفانه کمبود نیرو در دستگاه‌هایی مثل محیط زیست و منابع طبیعی و... باعث شده است تا موضوع آموزش، جدی گرفته نشود. علاوه‌براین، متولی هم در این‌باره وجود ندارد. دستگاه‌هایی مثل محیط‌زیست نیز، فقط مناطق حفاظت شده چهارگانه را تحت نظارت خود دارند؛ این در حالی است که خیلی از تعارض‌هایی که اتفاق می‌افتــــاد در مناطــــق آزاد است. مدیرعامل انجمن پرنده‌شناسان آوای بوم در بخش دیگری از سخنانش تصریح می‌کند: از سوی دیگر در کشور ما به‌جای اینکه تاکید بر حیوان دوستی باشد، اینگونه به مردم القا می‌شود که حیوانات دشمن انسان‌ها هستند؛ درحالی‌که حیات‌وحش، گنجینه طبیعی کشور است و می‌توان از ظرفیت‌های مختلف آن مانند جذب گردشگر و... استفاده کرد. به گفته او، مردم باید بدانند که برای حل این قبیل مشکلات، نهادی به نام محیط زیست وجود دارد و در صورت مشاهده حیوانات در حریم خودشان به جای درگیر شدن با آن به محیط زیست خبر بدهند. /گروه محیط‌زیست