طراحی آسان و علمی

اصفهان زیبا: از آسانسور شیشه ای کتابخانه مرکزی اصفهان پا به طبقه منفیِ یک می گذارم و وارد گالری شماره 6 می شوم؛ همانجایی كه دومین نمایشگاه فیگورانژ هنرجویان آموزشگاه گنبد مینا از 21 تا 26 مردادماه سال جاری از ساعت 8 تا 13 و 14 تا 20 برپاست. نمایشگاهی كه به من و شما، برای بارِ دیگر، دیگر دیدن و تدقیق در زمان و زمانه را به كمک متد فیگورانژ كه تركیبی از بازشناخت علم در هنر و هنر در طبیعت است، آموزش می دهد. ناهید گرشاسبی نیا، مدرس و مبدع این متد، فارغ التحصیل رشته گرافیک و نزدیک به 12 سال است که نقاشی را به صورت حرفه ای دنبال می کند. او این متد را پس از سال ها تجربه و مطالعه در نقاشی‌های میکل آنژ ، نقاش شهیر ایتالیایی كشف كرده و طی دوره ای دوساله 8 هنرجو را با آن آموزش داده که دومین نمایشگاه فیگورانژ حاصل قلم آنهاست.

گشت وگذارم را با دیدن آثار ارائه شده تكمیل می‌كنم و آنگاه روبه روی خانم گرشاسبی‌نیا، كنار میز چوبی كه برگه‌های نظرسنجی روی آن است می نشینم و هدفش از برپایی این نمایشگاه را می پرسم كه با طمانینه پاسخ می دهد:« هدف من از ارائه متد فیگورانژ در قالب این نمایشگاه، به تصویركشیدن طراحی آسان و علمی از هر فرمی در هر سطحی از آموزش و سن است.» هوا به نسبت دم دارد و موسیقی در راهروهای نمایشگاه موج می زند كه خانم گرشاسبی‌نیا ادامه می دهد:« در این متد از ساده ترین فرم یک شی ءتا پیچیده ترین نوع آن که طراحی فیگور و چهره است، قابل طراحی است.» او اما به یکباره به چنین ایده ای نرسیده است؛ چرا که« در زمینه مطالعـــات تصویریِ هنرهای تجســـمی سال‌های زیادی را صرف کردم؛ اما به‌صورت یكپارچه بر آثار میکل آنژ متمركز شده ام؛ زیرا کارهای ایشان هم گستره فراخی از تنوعِ فرم، رنگ آمیزی و نورپردازی است و هم دقتِ شخصیت علمی او در شناخت اندازه‌ها و زوایا باعث شده است تا به‌عنوان مهم‌ترین معیار طراحی و نقاشی از دوران رنسانس به این سو شناخته شود.»وی پس از تكمیل ایده، جهت اجرایی کردن آن، این متد را با شش نفر از هنرجویانش در میان می‌گذارد كه آنها نیز باجدیت و اهتمام تمام، آن را پی گرفته و نتیجه را در این نمایشگاه ارائه کرده اند.اولین جرقه های ابداع فیگورانژ در ذهن ناهید گرشاسبی نیا در پی نوعی استقلالِ روش زده شده است. نوعی استقلال خواهی كه به او گوشزد كرده راه های دیگری نیز برای ثبت پدیده های طبیعی و ماندگار كردن آنها وجود دارد و او تنها باید به ایده اش تحقق ببخشد. این خواسته اما جز با درک ارتباط میان عالم طبیعت و قوانین حاكم برآن ممكن نبوده و نیست؛ به همین خاطر است كه او پس از تفكر و تدقیق بر شیوه طراحی بی‌نقص میكل آنژ، به روابط و توابع ریاضی‌فیزیكی نهفته در نقاشی‌های این نقاش ایتالیایی پی برده و پس از پیاده و اجرایی كردن آن بركاغذ و آموزش آن به هنرجویانش، متوجه شده است كه این روش توانایی انتقالِ اصولی درسِ مدرسِ طراحی به هنرجو را در هر سطحی داراست؛ زیرا به گفته او « مبنای یادگیری این متد آسان است؛چون بر اساس اصولِ استاندارد طبیعت استوار شده و طی دوره تدریس دوساله‌اش به این نتیجه رسیده ام كه حتی كسانی كه استعداد زیادی در این هنر ندارند، با طی كردن قدم به قدم این متد، به طراحی حرفه ای مبدل خواهند شد.» گرشاسبی نیا همچنین معتقد است كه « این متد تا به حال در ایران و اصفهان ارائه نشده و تنها روش ثبت آن هم اجرای آثار به عنوان اسناد است؛ زیرا تنها راه حل ممكن در ایران جهت اثبات یک ایده هنری، اجرا کردن آن است كه البته هیچ سازمانی متولی ثبت آن نیست و تنها راه حل ما اجرای آثار و ارائه آن در قالب نمایشگا ه هایی این چنینی و نگارش مقالاتی پیرامون آن است. سازمان ثبت اختراعات هم معتقد است كه ما حتما باید « یک چیزی» بسازیم كه قابل لمس و ساخت باشد .»گرشاسبی نیا تا كنون موفق به برگزاری دو دوره فیگورانژ یک در آموزشگاه خود به هنرجویان این فن شده و روند یادگیری این روش را اینگونه تشریح می كند كه« بخشی از آموزش‌های اولیه ما مبتنی بر یادگیری مبانی سواد بصری كه از اصول پایه است و بخش دیگر تحقیقات وابسته است كه پس از تعیین سطح، به هنرجو انتقال داده می شود. » در این متد آموزشی مجموعه ای از دروس طراحی به اضافه آموزش‌های ویژه در خصوص قوانین طبیعی فیزیک، ریاضیات و هندسه به‌صورت آمیخته با طراحی كاربردی ارائه می شود. مراحل آموزشی این دروس در شمایی كلی اینگونه است:« در یک قاعده كلی در هر فرم قابل طراحی از تن انسان سه نقطه به عنوان مراكز اصلی تولیدِ حركت،همچون مفاصل، در نظر گرفته می شوند و سپس بر اساس توجه و تدقیق علمی در مبادی سواد بصری مثلثی رسم شده كه در قالب برآیند نیروهای حركتی، اضلاع مختلف به كمک هندسه و فیزیک حركتی رسم و نقاط بسیاری بر هر ظلع در نظر گرفته می شود كه در نهایت با اتصال این خطوط به یكدیگر و استفاده از دید جزء به كل، تمامی اجزا طراحی شده و شكل می گیرند.»به گفته ناهید گرشاسبی نیا، سومین نمایشگاه فیگورانژ تا یک ماه آینده در موزه هنرهای معاصر برگزار خواهد شد.