صنایعی كه اقتصاد كشاورزی را سبز می كنند

اصفهان زیبا: خام فروشی در زمینه محصولات کشاورزی یکی از آسیب هایی است که به اقتصاد کشور وارد می شود این در حالی است که یکی از ظرفیت های مهم کشور ما برای ورود به بازارهای جهانی صنایع غذایی است و با فراوری محصولات کشاورزی می توان از این فرصت نهایت استفاده را برای کسب اعتبار در بازارهای بین المللی به دست آورد. راه اندازی و توسعه صنایع تبدیلی یکی از مهم ترین اقداماتی است که آینده روشنی را برای افزایش صادرات غیرنفتی پیش روی تولیدکنندگان و صادرکنندگان ترسیم می کند ؛ صنایعی که منجر به افزایش بنیه اقتصاد کشاورزی می شوند و البته به دلیل ایجاد ارتباط بین صنعت و کشاورزی اشتغالزایی مناسبی هم در بخش کشاورزی و هم در بخش صنعتی ایجاد می کنند؛ اما با وجود تمامی این مزیت ها نسبت تولیدات صنایع تبدیلی به خام فروشی نشان می دهد کشور ما بیشتر مصرف کننده و فروشنده محصولات کشاورزی به صورت خام است و ایجاد صنایع تبدیلی هنوز جایگاه خود را پیدا نکرده است.

استفاده از محصولات مازاد کشاورزان در صنایع تبدیلی منجر به ایجاد ارزش افزوده بالایی در این بخش شده و با حذف دلالان و واسطه ها درآمد بیشتری نیز نصیب کشاورزان خواهد شد ضمن اینکه کاهش حجم ضایعات و جلوگیری از تلنبار شدن محصولات کشاورزی دستاورد دیگر توسعه صنایع تبدیلی در کشور به شمار می رود .به گفته برخی از فعالان صنعتی، نداشتن برنامه ریزی و هدف گذاری مناسب برای راه اندازی صنایع تبدیلی و گسترش این صنایع منجر به فعالیت محدود این واحدهای تولیدی در کشور شده است. این صنایع نیازمند سیاست گذاری کلان حمایت های جدی دولت هستند تا با رفع موانع و مشکلات موجود شاهد گسترش اقتصاد سالم در کشور باشیم. اینطور که رئیس تعاونی تولیدکنندگان مواد غذایی به ایرنا گفته است سالانه ١٣٠ میلیون تن مواد غذایی در کشور تولید می شود که 25 میلیون تن آن هدر می رود . به گفته مهدی کریمی تفرشی، 90 درصد مواد غذایی تولیدی در کشور از محصولات کشاورزی به دست می آید، این در حالی است که کارخانه های مواد غذایی با 50 درصد ظرفیت کار می کنند. اظهارنظر کارشناسان و ارائه آمارهایی از این دست ضرورت راه اندازی و توسعه صنایع تبدیلی در کشور را گوشزد می کنند تا با تحقق این امر بتوان بازارهای صادراتی بیشتری را در دست گرفت.

صنایعی که مکمل کشاورزی هستند
در همین حال قائم مقام و مدیرعامل صنایع غذایی ناجی اصفهان به اصفهان زیبا می گوید: صنایع تبدیلی صنایعی هستند که به فرآوری و انجام عملیاتی روی محصولات کشاورزی و بسته بندی این محصولات می پردازد، درواقع صنایع تبدیلی مکمل بخش کشاورزی هستند؛ به عنوان مثال تولید کنسانتره نمونه ای از صنایع تبدیلی است. فراز نظارتی زاده در پاسخ به اینکه کدام سازمان متولی صنایع تبدیلی در کشور است توضیح می دهد: تعدادی از صنایع تبدیلی مجوز فعالیت خود را از سازمان جهاد کشاورزی و برخی نیز از سازمان صنعت، معدن و تجارت دریافت می کنند؛ البته تمامی صنایع تبدیلی برای دریافت مجوز باید زمینه فعالیت آنها به نوعی با محصولات کشاورزی ارتباط پیدا کند.

حذف دلالان و جلوگیری از خام فروشی
نظارتی زاده با اشاره به اهمیت گسترش صنایع تبدیلی در کشور عنوان می کند: راه اندازی و گسترش صنایع تبدیلی با کاهش هزینه ها، حذف بسیاری از واسطه ها و دلالان، جلوگیری از خام فروشی نقش مهمی در توسعه صنعتی کشور دارند ضمن اینکه زمانی که محصولات کشاورزی فرآوری می شوند و صنایع تبدیلی گسترش پیدا می کنند برای تعداد زیادی افراد نیز اشتغالزایی ایجاد
می شود. قائم مقام و مدیرعامل صنایع غذایی ناجی اصفهان در پاسخ به چرایی فعالیت محدود صنایع تبدیلی در کشور توضیح می دهد: صنایع تبدیلی به صورت غیر سیستمی فعالیت می کنند؛ برندینگ در صنایع تبدیلی به صورت اصولی وجود ندارد به عنوان مثال 686 واحد صنعتی فعال در صنایع کنسروی کشور در حال فعالیت هستند که هر کدام حداقل دارای دو تا سه برند( نشان ) هستند و همین امر منجر شده تا هر کدام از این واحد های تولید دارای ظرفیت های خالی و راکد تولیدی باشند.نظارتی زاده بیان می کند: در حالی که هرکدام از واحدها باید وظایف جداگانه ای داشته باشند و به صورت تخصصی بر روی محصولات فعالیت کنند و در زمینه تحقیق و توسعه محصولات خود فعالیت بیشتری داشته باشند؛ اما شاهد این موضوع هستیم که فعالیت بخش های مختلف با یکدیگر تداخل دارند، به عنوان مثال فروشندگان باید تنها فعالیت های مربوط به فروش را انجام دهند یا تولیدکنندگان تنها به فعالیت های تولیدی بپردازند؛ اما اینگونه نیست فردی که فعالیت تولیدی انجام می دهد فروشنده هم هست و فروشندگان نیز به سمت فعالیت های تولیدی حرکت می کنند که خروجی این فعالیت ها مناسب نیست.

هدف گذاری مناسب برای هدایت صنایع تبدیلی در مسیر رشد
نداشتن استراتژی مناسب در بخش صادرات و توسعه ندادن بازار هدف در زمینه صادرات ، مشکل دیگر صنایع تبدیلی در کشور است؛ قائم مقام و مدیرعامل صنایع غذایی ناجی با اشاره به این موضوع می افزاید: در کشوری مانند ترکیه تعداد محدودی از شرکت ها تنها با یک برند فعالیت می کنند و زنجیره تأمین مناسبی در این رابطه ایجاد شده است. این در حالی است که در کشور ما هر کدام از شرکت ها با برند های متفاوت مشغول به فعالیت هستند و برای فروش داخلی و صادرات محصولات خود با مشکل مواجه می شوند. قائم مقام و مدیرعامل صنایع غذایی ناجی اصفهان عنوان می کند: نبود سرمایه در گردش کافی در صنایع تبدیلی یکی دیگر از مشکلاتی است که مانع از توسعه این واحدها می شود و با دریافت تسهیلات نیز این مشکلات برطرف نمی شود زیرا تولیدکنندگان در بازپرداخت تسهیلات با مشکل مواجه می شوند و یارانه ای که قرار بود به صنعتگران اختصاص پیدا کند نیز به آنها پرداخت نشده است ؛ باوجود این تفاسیر بین تولیدکنندگان رقابت ناسالم ایجاد می شود و نتیجه این است که کیفیت محصولات تولیدی کاهش پیدا می کند. به گفته نظارتی زاده تمامی این مشکلات به این دلیل است که هدف گذاری مناسب و مسیر درستی برای فعالیت صنایع تبدیلی در کشور وجود ندارد و واحدهای صنعتی به حال خود رها شده اند