تجربه موفق فرهنگ شهروندی در اصفهان

اصفهان زیبا: هشتمین نشست پایش وضع موجود مولفه های اولویت دار نقشه فرهنگی شهر اصفهان به همت رصدخانه فرهنگی استان با موضوع فرهنگ شهروندی با حضور مدیران شهری و نخبگان این حوزه برگزار شد. تاكید بر دشوار بودن تعریف مفهوم فرهنگ شهروندی، تشریح وضعیت تعریف فرهنگ شهروندی در سایر كلانشهرها و در كشورهای دیگر، تاكید بر اینكه فرهنگ شهروندی از وظایف ذاتی شهردرای است، استفاده از ظرفیت اصفهان به عنوان دبیر کارگروه شهروندی کمیسیون فرهنگی اجتماعی کلان شهرهای کشور،‌ توجه به بعد حقوق شهروندی در تعریف این مولفه و همچنین استفاده از یک دهه تجربه موفق فرهنگ شهروندی در شهرداری اصفهان برخی از موضوعاتی بود كه توسط حاضرین در نشست مطرح شد. در این نشست تاكید شد كه در یک دهه اخیر در حوزه فرهنگ شهروندی، فرهنگ شهروندی شهرداری اصفهان یک تجربه موفق فرهنگی از لحاظ مدیریتی، ‌اجرایی و علمی بوده است كه الگوی سایر كلانشهرها نیز قرار گرفته است.

مدیراجرایی رصدخانه فرهنگی اصفهان با اشاره به اینكه سال 93 شهرداری به این نتیجه رسید كه چگونگی هزینه كردن بودجه و امكانات خود را اولویت بندی كند و پروژه اولویت های فرهنگی تعریف شد، گفت: در این راستا 9 مولفه مشخص و در ادامه پروژه پایش وضع موجود این 9 مولفه شروع شد. مصطفی نباتی نژاد ادامه داد: همزمان با این اقدام شهرداری، رصدخانه فرهنگی نیز در شورای فرهنگ عمومی استان تصــــــویب و نشست های پایش وضع موجود حول مولفه های اولویت دار با حضور نخبگان برگزار شد. به گفته وی مفهوم فرهنگ شهروندی مفهومی وسیع بوده و حجم ادبیات این مفهوم با هشت مولفه دیگر برابری می كند. نباتی نژاد تاكید كرد: با عملیاتی شـــدن این پروژه می توانیم یک روندنگاری از اولویت‌های فرهنگی شهر اصفهان داشته باشیم.

گسترده بودن تعریف فرهنگ شهروندی
در ادامه مجری پروژه پایش وضع موجود مولفه‌های اولویت دار نقشه فرهنگی گفت: ترسیم فضای مفهومی، تدوین ابعاد، مولفه ها و شاخص های عملیاتی، توصیف وضعیت و ارائه راهكار ها از جمله اهداف پژوهش است. دكتر همتی افزود: مفهوم فرهنگ شهروندی با مفاهیمی همچون فرهنگ شهرنشینی، فرهنگ شهری، حقوق شهروندی، تعهدات شهروندان و ... همپوشانی دارد. وی ادامه داد: وقتی واژه فرهنگ كنار واژه شهروندی می نشیند، ‌این مفهوم ابعاد مختلفی پیدا می كند و به اصطلاح آن را غبارآلود می كند. به گفته همتی در كشورهای توسعه یافته این واژه با مفاهیمی همچون شهروند خوب یا ‌شهروند فعال سنجیده می‌شود كه پیش از این در سطح شهری بود و هم اكنون اصطلاح شهروند جهانی را مطرح می كنند. وی با اشاره به اینكه مفهوم فرهنگ شهروندی تعریف روشن و مشخصی ندارد، گفت: برای تعریف این واژه یا باید به تعاریف قبلی اكتفا كنیم یا باید تعریف جدیدی از آن ارائه دهیم.

فرهنگ شهروندی از وظایف ذاتی شهرداری
مدیر امور اجتماعـــی و مشـــاركت های مردمی شهرداری اصفهان نیز در این نشست با اشاره به اینكه بر خلاف دیگر مولفه ها كه ممكن است از وظایف شهرداری هم نباشد؛ اما مولفه فرهنگ شهروندی از وظایف ذاتی شهرداری است، گفت: مجموعه ای از پژوهش های مختلف از سال 85 تا به امروز در حوزه فرهنگ شهروندی انجام شده است كه می توان از نتایج آن پژوهش حاضر استفاده كرد. مهدویان فر با اشاره به اینكه فرهنگ شهروندی سه بعد دارد، افزود: اصلاح ارتباط شهروندان با محیط شهری یا کالبد فیزیکی شهر، اصلاح ارتباط شهروندان با یکدیگر (روابط اجتماعی) و اصلاح ارتباط شهروندان با مدیریت شهری سه بعد این مولفه هستند. وی ادامه داد: باید تعریف ابعاد این مفهوم در پروژه پایش وضع موجود مولفه های اولویت دار فرهنگی شهر ( پروژه حاضر) با اسناد بالادستی شهرداری كه یک دهه مبنای عمل بوده است تطابق داشته باشد. مدیر امور اجتماعی و مشاركت های مردمی شهرداری اصفهان با اشاره به اینكه اصفهان به عنوان دبیر کارگروه شهروندی کمیسیون فرهنگی اجتماعی کلان شهرهای کشور انتخاب شده است، خاطرنشان كرد: از همین ظرفیت می‌توان برای پروژه حاضر و تسری آن به سایر كلانشهرها استفاده كرد. وی تاكید كرد: با اجرای برنامه ریزی های انجام شده و با اولویت بندی صحیح موضوعات در ترویج فرهنگ شهروندی، کلانشهر اصفهان همچون گذشته به عنوان کلانشهر پیشتاز و الگویی برتر در مباحث شهروندی مورد توجه سایر کلانشهرها قرارخواهد گرفت.

توجه به حقوق شهروندی
مدیرفرهنگی معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری اصفهان نیز در این نشست تاكید كرد كه در كنار سایر ابعاد فرهنگ شهروندی به بعد حقوق شهروندی نیز توجه شود. سلطانی زاده گفت: در برخی مولفه باید شهر را سنجید نه شهروند را از این رو پیشنهاد می كنم ساختار شكست مفهومی پروژه كامل باشد؛ اما الزامی نیست كه برای تمام این ساختار گویه تعریف شود.

فرهنگ شهروندی اصفهان یک تجربه موفق فرهنگی
مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان هم با اشاره به اینكه از ابتدا در شهرداری اصفهان مفهوم فرهنگ شهروندی به جای مفاهیم دیگر به كار برده شده است، گفت: باید ابعاد مختلف این مولفه شكافته شود و چنانچه نیاز است حتی می‌توان عنوان آن را تغییر داد. بقایی افزود: با توجه به كارهای صورت گرفته در یک دهه اخیر در حوزه فرهنگ شهروندی اصفهان، این كار یک تجربه موفق فرهنگی از لحاظ مدیریتی، ‌اجرایی و علمی بوده است كه الگوی سایر كلانشهرها نیز قرار گرفته است. پروژه پایش و تحلیل وضع موجود مولفه های اولویت‌دار نقشه فرهنگی شهر اصفهان و ترسیم چشم انداز آتی با اهدافی همچون تعیین فضای مفهومی هر یک از شاخص های 9 گانه به استفاده از متون و پژوهش های نظری و تجربی و با بهره‌گیری از دیدگاه كارشناسان و متخصصان،‌ بررسی سیمای فرهنگــــی اجتماعــــی كلانشهر اصفهان و با تاكید بر شاخص های 9 گانه اولویت‌دار فرهنگی، تدوین ابعــــاد، مولفـــه‌ها (شكست مفهومی) و شـــــاخص های عملیاتی و اندازه‌پذیر برای سنجش هر یک از اولویت‌های 9 گانه،‌ توصیف وضعیت هر یک از اولویت‌های 9 گانه در سطح مناطق 15 گانه و مقایسه مناطق از لحاظ این اولویت هــــای فرهنگی، ارائه پیشنهاد برای چشم انداز مطلوب و راهكارها و سیاست‌های عملیاتــــی بــرای بهبـــود وضعیــــت اولویت‌هـــــای 9 گانه فرهنگـــــی و تدویـــــن الزامـــات (پیش نویس) سند راهبردی توسعه فرهنگی شاخص‌های 9 گانه اولویت‌دار فرهنگی روش پژوهش اجرا می شود.