آیا غذاهای ارگانیک، واقعا ارگانیک است؟
آیا تا به حال به این موضوع فکر کردهاید که مواد غذایی که در ایران به عنوان ارگانیک عرضه میشود، واقعا ارگانیک است یا خیر؟ در برخی از کشورها ارگانیک بودن مواد غذایی که بر آن ادعا میشود، به اثبات رسیده است... .
اصفهان زیبا: آیا تا به حال به این موضوع فکر کردهاید که مواد غذایی که در ایران به عنوان ارگانیک عرضه میشود، واقعا ارگانیک است یا خیر؟ در برخی از کشورها ارگانیک بودن مواد غذایی که بر آن ادعا میشود، به اثبات رسیده است؛ اما برای پاسخ این سوال در کشور مــا پروفسور محمــد شـــاهـــدی، عضــو هیئت علمی دانشگاه صنعتــی اصفهان و معاون پژوهشی فرهنگستان علوم پاسخگوی اصفهان زیبــا شد که به نظریه او اشــاره میکنیم:
با توجه به اینکه در کشورهای مختلف استفاده از کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات و بیماریهای گیاهی زیاد شده است و در تولید فراوردههای غذایی از انواع رنگها، طعمها و نگهدارندهها و همچنین قندهای مصنوعی و بافتدهندهها و غیره استفاده میکنند مردم جوامع پیشرفته علاقه مند به استفاده از مواد غذایی شدهاند که کاملا طبیعی باشد و از ترکیبات مصنوعی در تولید و فراوری آنها استفاده نشده باشد اما در خصوص سوال مطرح شده ابتدا به خصوصیات محصولات کشاورزی ارگانیک و محصولات فراوری شده طبیعی میپردازم و سپس در خصوص چگونگی وضعیت این محصولات در ایران توضیح داده خواهد شد:
خصوصیات محصولات ارگانیک
در تولید محصولات ارگانیک هیچ نوع کود شیمیایی و سموم در مزرعه و باغ نباید استفاده شود.از سه سال قبل در مزرعه و باغی که محصولات ارگانیک تولید میشود نباید کودهای شیمیایی و سموم کشاورزی استفاده شده باشد.
برای تولید محصولات ارگانیک از روشهای غیر شیمیایی با آفات مبارزه میکنند و از کودهای حیوانی تخمیر شده که عوامل بیماریزای آن از بین رفته استفاده میشود.
برای نگهداری این نوع محصولات نیز نباید از ترکیبات شیمیایی استفاده کرد.
برای تولید مرغهای ارگانیک نیز از ابتدا از جوجه یک روزه ارگانیک استفاده میشود. برای ضد عفونی کف سالنهای مرغداری از سموم استفاده نمیشود و بلکه با استفاده از شعله افکن برای کف و دیوار سالنها استفاده میشود. در طول تولید مرغ از دانههای ارگانیک استفاده میشود. هیچگونه واکسن یا داروهای دامپزشکی و آنتی بیوتیک در طول دوره رشد استفاده نمیشود. حتی از پودر استخوان و پودر ماهی در جیره غذای مرغهای ارگانیک استفاده نمیشود.
برای شست و شو و بسته بندی این مرغها نیز از مواد شیمیایی مضر و آنتی بیوتیکها استفاده نمیکنند. و از یک نوع مواد شوینده شبیه سرکه استفاده میکنند.
مرغهای تخمگذار ارگانیک نباید در قفس باشند و باید بتوانند در فضای آزاد بدوند. توضیح اینکه در حالت معمول و کشور ما مرغها داخل قفس هستند و همانجا غذا و آب میخورند و تخم میگذارند.
در کشورهای دیگر محصولات ارگانیک دارای علامت ارگانیک هستند که توسط یک موسسه مورد اعتماد مردم به آنها داده میشود و مردم میتوانند از ارگانیک بودن این محصولات اطمینان داشته باشند.
فراوردههای طبیعی نیز از هیچ ماده و ترکیب مصنوعی استفاده نمیکنند و همه ترکیبات آنها طبیعی هستند. به عنوان مثال در فراوردههای طبیعی نمیشود از قندهای مصنوعی و رژیمی استفاده کرد یا در فرمول محصولات طبیعی از رنگها و اسانسهای مصنوعی استفاده نمیشود.
در محصولات طبیعی از نگهدارندههای شیمیایی نمیشود استفاده کرد و باید از نگهدارندههای طبیعی استفاده شود.
وضعیت محصولات ارگانیک و طبیعی در ایران
در ایران کمتر برای تولید محصولات از همه ضوابط ارگانیک استفاده میشود و اگر محصولات ارگانیکی تولید شود به خارج از کشور صادر میشود. چون در کشورهای دیگر گاهی محصولات ارگانیک را به دو برابر قیمت معمول یا بیشترخریداری میکنند.
گاهی در بازار محصولاتی با عنوان محصولات سالم یا مرغ سبز و غیره عرضه میکنند. اگر این ادعا درست باشد مثلا برای مرغها در اواخر دوره رشد آنها از آنتی بیوتیک و داروهای شیمیایی استفاده نمیکنند.
محصولات فراوری شده کشور ما نیز طبیعی نیستند و در تولید آنها از ترکیبات غیر طبیعی استفاده میشود.
محصولات عادی کشور ما از نظر باقیمانده سموم کشاورزی و مقدار نیترات و فلزات سنگین کمتر کنترل میشود و آلودگیهای موجود در مواد غذایی یکی از عوامل تحریککننده سلولها به سوی سرطانی شدن هستند.
باقی مانده سموم دفع آفات و بیماریها در حدی است که برای صادر کردن این محصولات مشکل ایجاد میشود. اخیرا کشور عمان هندوانه خریداری شده از ایران را به علت وجود باقیمانده سموم عودت داد.
مشکل دیگر محصولات ایران که موجب میشود فاصله محصولات ایران با محصولات سالم و ارگانیک زیاد باشد، وجود نیترات بیش از حد در محصولاتی چون کاهو، خیار، گوجه فرنگی، هویج و خیلی از میوه ها و سبزیجات دیگر است.
در ایران برای تولیدات میوه و سبزی نه تنها از مقدار کم کودهای شیمیایی استفاده نمیکنند بلکه از حد معمول تولید محصولات غیرارگانیک پا را فراتر گذاشته و گاهی تا 10 برابر از کود ازته استفاده میکنند. این کود اضافی موجب جذب بیش از حد ترکیبات ازته در میوه و سبزی شده و تجمع نیترات در این محصولات به وجود میآید. نیترات اضافی در سیستم گوارش انسان تبدیل به نیتروزامین میشود که ترکیبی سرطانزاست.
استفاده از پسابهای تصفیه نشده برای تولید سبزیجات یکی دیگر از مشکلات محصولات میوه و سبزی ایران است. وجود ترکیبات نامطلوب و فلزات سنگین در آب آبیاری این محصولات موجب جذب شدن در گیاه و آلوده کردن آنها میشود.به هر حال ما انتظار محصولات ارگانیک در ایران نداریم و میدانیم که کمتر محصول ارگانیک در ایران تولید میشود بنابراین از مسولان ذیربط درخواست میکنیم حداقل کنترل کافی برای تولید علمی و صحیح محصولات عادی وجود داشته باشد.