بازارچههای طبیعی در ناژوان
مزارع، باغها، بساطها و بازارچههای محلی بیشه ناژوان در این سالها، پاتوقهای طبیعی رنگبهرنگی شدهاند که اصفهانیها برای خرید میوه و سبزی و گاه لبنیات و سرکه خانگی به آنها میروند.
دست میکند در میان بوتههای فلفل سبز و چندتایی از فلفلها را برانداز میکند تا اینکه دستآخر یکی دو تا از آنها را بچیند. زن به شوهرش که کمی آنسوتر تند و تند فلفلها را میچیند، میگوید که حواسش باشد فلفلهای درشت و تیرهرنگ را که تند است، نچیند، چون میخواهد کمی فلفل ریز و کمرنگ شیرین برای سر سفره بخرد.
این، صحنهای است که هر جمعه در ناژوان تکرار میشود، در میان مشتریهایی که برای خرید به این بیشه میآیند و آنقدر در خرید از مزارع آن حرفهایاند و با صاحبان زمینهای زراعتی آن، آشنا که زیاد پیش میآید کشاورزان ناژوان به آنها کیسهای پلاستیک بدهند و از آنها بخواهند خودشان فلفل یا بادمجان موردنیازشان را از زمین بچینند.
بعضی از محصولات را البته حتی خود کشاورزان هم حاضر نیستند بچینند، مثل نعناعهایی که پیرمرد صاحب مزرعهای حاضر نمیشود برای زن میانسالی بچیند، نعناعهایی که ازنظر او هنوز بهاندازه کافی بلند نشده و هنوز نمیشود آنها را چید.
در ناژوان آنقدر میوه و سبزی برای خرید هست که زن، نعناع را فراموش کند و با ذوق و شوق به شوهرش بگوید «سیر تازه آوردهاند.» او کمی آنطرفتر هم به دسته داودیهای رنگبهرنگی برمیخورد که میتواند با دو هزار تومان یک دسته آن را بخرد و در گلدانی بر روی میز اپن آشپزخانه خانهاش بگذارد.
مزرعههای برنج، خیار و بامیه با آلاچیقهایی در میان آنها، موتور پتپتی، باغهای شخصی دربسته و باغهایی که درِ آنها برای فروش میوه و سبزی و لبنیات و آبمیوه و سرکههای محلی به روی مردم گشوده شده است. این، تصویری است که جمعهها در ناژوان، جلوی چشمهایمان خودنمایی میکند.
مشتریهایی که به باغهای فروش ناژوان میآیند، بعدازاینکه از برانداز کردن بلالیهایی که در کارتون نیمهواژگون ول شدهاند، فارغ شدند، فلفلهای بساط این باغ را میچشند تا زیادی تند نباشد. آنها در بازارچههای محلی ناژوان هم در کنار سبزیها و میوههای مختلف، حتی میتوانند نان خانگی بخرند و بعدازاین که از چکوچانه زدن با فروشندگان برای خرید لوبیا سبز برای ترشی انداختن و بامیه برای خورش فارغ شدند، به کوچهباغ فردوس در انتهای ناژوان بروند و بلال بوداده، جگر و جوجهکبابشده یا لبو و باقالا پخته بخرند.
فروشندگان این محصولات هم اغلب کشاورزان بومی مناطقی مثل قائمیه هستند و غریبه در میان خود راه نمیدهند. محمد حیدری که از 15 سال پیش در کنار بساطی در جمعهبازار محلی ناژوان، چیزهایی میفروشد، از این میگوید که هم سبزیها و بر و میوه مزارع خود در ناژوان را برای فروش به اینجا میآورد و هم محصولاتی مثل گردوی سامان از میدان میوه و ترهبار. او میگوید: «گوجه، بادمجان، فلفل سبز و بامیه را از محصولات خودمان تأمین میکنیم، ولی در بعضی فصلها هم مثلاً هویج را که در آن زمان در ناژوان کاشته نمیشود، از مناطق دیگر میآوریم.»
ناژوان، باغ انگور، زردآلو، آلبالو، گیلاس و هلو هم دارد و در هر فصلی، محصولات خاصی در آن کاشته میشود، مثلا کشاورزان آن، در پاییز، شلغم، لبو و هویج میکارند.
به اعتقاد حیدری، مردم برای خرید مایحتاج خود به ناژوان میآیند، چون سبزی و میوه در شهر گرانتر است و محصولات این منطقه، تازهتر و سالمتر و ارگانیک است. او میگوید: «محصولات کشاورزی موجود در شهر، با آب فاضلاب آبیاری شده، اما ما آب چاه مصرف میکنیم.»
به گفته حیدری، همه نوع مشتری برای آنها میآید، چراکه اکثر افراد برای گردش به این منطقه میآیند و در کنار آن خرید هم میکنند. او میگوید: «هم فال است، هم تماشا.»
البته این روزها بیآبی سر به فلک گذاشته و به دلیل کمبود آب، آنها مجبورند ساعتی 12 هزار تومان بابت آب، پول بدهند و این شرایط، باعث شده کاسبی آنها بهسختی به سود برسد.
ابراهیم زارع، رعیتی که در باغ شخصیاش، میوه و سبزی میفروشد، هم تایید میکند که اوضاع کشاورزی ناژوان به خاطر وضع آب افتضاح است.
او در مزرعهاش، سبزی، خیار، سیبزمینی، فلفل و بادمجان میکارد و عمویش و برادرهایش هم قارچ سفید و خوبی میکارند و کیلویی هزار تومان ارزانتر از بقیه بازار میفروشند. زارع میگوید نزدیک 8 سال است این باغهای فروش سبزی و میوه در ناژوان راه افتاده و قیمتهای آنها، خیلی ارزانتر از بازار شهر است.
او که سرکه سیب، سرکه انگور، ترشی، آبلیمو، شربت سکنجبین و آبغوره خانگی هم میفروشد، ادعای طبیعی و خالص بودن این محصولات خانگی را مطرح میکند. او میگوید: «مردم این روزها به دنبال مواد غذایی ارگانیک با کیفیت بالا و قیمت خوب هستند و به همین دلیل، جمعیت زیادی برای خرید به سراغ ما میآید و ما همه نوع مشتری حتی در روزهای گناه داریم و حتی یکی از مشتریهایمان 6 ماه در امریکا زندگی میکند. البته جمعهها بیشتر فروش داریم، اما روزهای دیگر هفته هم فعالیت میکنیم.»
به گفته زارع، نزدیک 10 باغ در ناژوان در سمتی از رودخانه که پارک میرزا کوچک خان واقعشده، میوه و سبزی میفروشند. قبلاً فروش محصول در آن سمت ناژوان که باغ پرندگان قرار دارد، بیشتر بود و حالا برعکس شده است.
این فروشگاههای طبیعتمحور و محلی، این روزها پررونق است، اما با باز شدن آب زایندهرود و هجوم اصفهانیها به ناژوان، شاید بتوان رونق بیشتری در آنها سراغ گرفت.