نابودی شاهکار پدری
از قدیم قنات‌های شهرستان نجف‌آباد را 17 رشته ذکر کرده‌اند. بااین‌وجود اداره قنوات شهرستان پس از بررسی‌های بسیار تنها موفق به یافتن نام و نشان 13 قنات در منطقه شده که سه قنات شور، کاشیان و کِی‌بایر هستند و تنها سه قنات رحیم‌آباد، کوزادان(کوه‌زادان) و محمدیه جزء قنات‌های دایر و دارای آب محسوب می‌شوند که البته چندین سال است آب هیچ‌کدام وارد شهر نجف‌آباد نمی‌شود.
محمدرضا حاج‌صادقیان(رئیس اداره قنوات شهرستان نجف‌آباد) اصفهان امروز : از قدیم قنات‌های شهرستان نجف‌آباد را 17 رشته ذکر کرده‌اند. بااین‌وجود اداره قنوات شهرستان پس از بررسی‌های بسیار تنها موفق به یافتن نام و نشان 13 قنات در منطقه شده که سه قنات شور، کاشیان و کِی‌بایر هستند و تنها سه قنات رحیم‌آباد، کوزادان(کوه‌زادان) و محمدیه جزء قنات‌های دایر و دارای آب محسوب می‌شوند که البته چندین سال است آب هیچ‌کدام وارد شهر نجف‌آباد نمی‌شود. تنها قنات دارای آب نجف‌آباد قنات شیربچه است که آن‌هم ازنظر ما خشک محسوب می‌شود. قنات شیربچه از ابتدا بسیار کم‌آب بود و وجه‌تسمیه‌اش نیز به همین علت است. آب این قنات در چند سال گذشته به دلیل پایین رفتن سطح سفره‌های زیرزمینی از فاضلاب شهری تأمین می‌شود که آن‌هم باوجود طرح در حال اجرای شبکه جمع‌آوری فاضلاب شهری در نجف‌آباد در آینده‌ای نه‌چندان دور به‌طور کامل خشک می‌شود.
تمامی قنات‌های نجف‌آباد از دشت کرون در دامنه‌های زاگرس سرچشمه می‌گرفتند و پس از ظاهر شدن بر روی زمین و گذشتن از روستاهای متعدد به دو قسمت به نام‌های جوق‌شاه(جوی شاه) بزرگ و جوق‌شاه کوچک تقسیم می‌شدند. این دو جوی در روستای تندران به‌هم‌پیوسته و جوی‌شاه عباسی را تشکیل می‌دادند که وارد کانال سیمانی شده و تا نجف‌آباد یکسره پیش می‌رفت و منطقه را سیراب می‌کرد. جوی شاه‌عباسی در ابتدای نجف‌آباد ابتدا به هفت قسمت به نام هفت‌لَتی تقسیم‌شده و سپس به پنج‌لت و همین‌طور به لت‌های متفاوت تقسیم‌شده و اینگونه آب را به‌تمامی قسمت‌های نجف‌آباد انتقال می‌داد.
از علت‌های خشک شدن قنات‌ها، علاوه بر نبود بارندگی و خشکسالی‌های پی‌درپی و درنتیجه عدم تغذیه منابع آبی زیرزمینی، ورود فناوری‌های جدید و آسان برای حفر چاه و استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی به وسیله چاه‌های عمیق است.
یکی از قوانین مربوط به قنات در قدیم اجازه استفاده از آب قنات تنها در مظهر قنات بوده است که این به صرفه‌جویی و جلوگیری از استفاده بی‌رویه از آب منجر می‌شده است. اما امروز با توجیه هدر رفتن و تبخیر آب در مظهر قنات، فناوری قنات را بی‌فایده دانسته و اقدام به حفر چاه‌هایی با عمق بیشتر از مادرچاه کرده و باعث تخلیه کامل سفره‌های زیرزمینی می‌شوند. البته هزینه کمتر حفر چاه نیز در این رابطه مؤثر بوده است.
از افراد و گروه‌هایی که به‌صورت بی‌رویه اقدام به حفر چاه و استفاده از منابع آبی زیرزمینی کرده‌اند می‌توان به کشاورزان، شهرک‌های صنعتی و به‌ویژه سنگبری‌های اطراف شهرستان با توجه به نیمه‌صنعتی‌بودن آن و همچنین برخی مناطق مسکونی دور از شهر همچون مجتمع‌های مسکن مهر اشاره کرد. مطمئناً یکی از دلیل‌های عمده اتفاقات پیش‌آمده در مورد قنات‌ها، سیاست‌های دولت در سال‌های گذشته است. در بعضی منابع نقل‌شده است پادشاهان هخامنشی برای حمایت از این نوع سیستم آبرسانی، افرادی که اقدام به حفر و یا بازسازی قنات‌ها کرده بودند را تا پنج نسل از مالیات معاف می‌کرده‌اند و در حقیقت همین حمایت‌ها منجر به ایجاد این تعداد قنات در کشور شده است. در سال‌های بعد از انقلاب دولت از طریق جهاد کشاورزی برای کول‌گذاری پشته‌ها و گوم‌گذاری میله‌های چاه برای جلوگیری از ریزش دیواره‌ها بودجه‌هایی را اختصاص می‌داد. اما در سال‌های اخیر با کمبود بودجه دولت، تنها به مشکلات حاد قنات‌های دارای آب رسیدگی می‌شود و به‌همین دلیل قنات‌های خشک کاملاً نادیده گرفته‌شده‌اند.
از سیاست‌گذاری‌های نادرست در این منطقه می‌توان به تشویق کشاورزی بدون آگاه‌سازی آنان نسبت به آبیاری غرق‌آبی و کاشت محصولات نیازمند به آبیاری زیاد مانند برنج و هندوانه در مناطق کم‌آب و عدم‌حمایت از کاشت محصولات مناسب برای چنین مناطقی، عدم ارائه تسهیلات به کشاورزان برای اجرای طرح آبیاری قطره‌ای، عدم نظارت کافی بر حفر بی‌رویه چاه‌ها، ساخت سد زاینده‌رود و سد خمیران که باعث تغییر اکوسیستم طبیعی منطقه و عدم آبرسانی و تغذیه منابع آبی و درنتیجه پایین رفتن سطح سفره‌های زیرزمینی و خشک‌شدن قنات‌ها شده است، نام برد.
در شرایط فعلی قنات‌های منطقه کرون و نجف‌آباد، در وضعیت رضایت بخشی نیستند و متأسفانه این میراث باستانی پدران ایران‌زمین و حاصل دسترنج و تلاش مقنیان ایرانی روزبه‌روز بیشتر به‌سوی نابودی پیش می‌رود.
امیدوارم با تغییر سیاست‌های دولت، باز شدن آب رودخانه زاینده‌رود در بستر طبیعی خود، رسیدگی به وضعیت سد خمیران، آگاه‌سازی مردم و ایجاد محدودیت و وضع قوانین مشخص برای حفر و برداشت آب از چاه‌ها، این شاهکار انسانی از مرگ و نابودی نجات یابد.