سنگ قبور حجاریشده، سندهای تاریخی است
در خطوط و نقوشی که روی سنگ قبور قدیمی حجاریشده، تاریخی وجود دارد که آنها را به سندهای تاریخی ارزشمندی تبدیل کرده است. با پژوهش بر سنگ قبور و آرامگاهها میتوان به نامها و مشاغل رایج مردمان و طول عمر و بسیاری نشانههای دیگر رسید.
مهدی تمیزی(عکاس و پژوهشگر)/اصفهان امروز: در خطوط و نقوشی که روی سنگ قبور قدیمی حجاریشده، تاریخی وجود دارد که آنها را به سندهای تاریخی ارزشمندی تبدیل کرده است. با پژوهش بر سنگ قبور و آرامگاهها میتوان به نامها و مشاغل رایج مردمان و طول عمر و بسیاری نشانههای دیگر رسید.
در پژوهشی که به شکل مفصل در کتاب در سایه سرو، سرونگارههای سنگ، انجام دادم، به آرامگاههای مردم اصفهان در گورستان تاریخی تخت فولاد و گورستان ارمنیان پرداختم. متأسفانه، گورستانهای تاریخی که هنر حجاری و سنگتراشی در آنها نمود پیداکرده، مورد بیمهریهایی قرارگرفتهاند.
در اینکه آیا طراح و سنگتراش سنگ آرامگاهها یک نفر بوده، گمانههایی هست. سنگتراشان شاید تنها در کار کندن نگارهها و نوشتهها بر سنگ زبردست بودند و طراحی را هنرمندان طراح انجام میدادند. همانگونه که بر سنگ نبشتهها اینگونه بوده که خط را هنرمند خوشنویس مینوشته و کار تراش بر سنگ را به سنگتراش واگذار میکرده است.
اگرچه بسیاری از هنرمندان قدیم به چند هنر آشنا بودند. همچنین پیشینیان در نوشتههای خود فقط از هنرمندان سنگتراش و هنر سنگتراشی سخن به میان آوردند و نه از طراحان در کنار سنگتراشان.
پس آنچه در دستور کار جای میگیرد این است که از هنرمند سنگتراش آگاه به هنر زمانهاش سپاسگزار باشیم. هنرمندانی که با هنرکاربردی همنشین با زندگی مردم سروکار داشتند.
اصغر عمرانی از معدود هنرمندان این رشته بوده که در کنار پدرش غلامحسین عمرانی کار حجاری را شروع کرد. کارگاه وی در مجموعه تخت فولاد، خیابان فیض، همانجایی بوده که پدرش هم در آن مشغول به کار بوده است. او باوجود بیماری، بهعنوان سنگتراش سنتی سنگ آرامگاه، در اصفهان مشغول به کار بوده و بعد از وی پسرش مهران عمرانی این هنر را تا به امروز ادامه داده است.
در اصفهان در زمینه سنگتراشی سنگ قبور بهغیراز خانواده عمرانی میتوان به سورن میناسیان اشاره کرد که در ساخت سنگ قبور گورستان ارمنیان اصفهان هنوز به شیوه سنتی فعالیت میکند.