بیماری پراشتهایی عصبی را بیشتربشناسید!

پراشتهایی عصبی نوعی اختلال تغذیه ای و نشانه اصلی آن خوردن مقدار زیادی غذا در یک زمان کوتاه و بدون دلیل خاص و پس از آن، وادار کردن بدن به تخلیه انرژی اضافی است.

کارشناس تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز، گفت: این تخلیه کالری اضافی با روش هایی مانند استفراغ یا استفاده از داروهای مسهل، تنقیه یا استفاده از داروهای مُدِر صورت می گیرد؛ همچنین بسیاری از افراد به جای انجام چنین روش هایی به ورزش های سنگین یا روزه داری های طولانی مدت برای از بین بردن کالری دریافتی اضافی پناه می برند، این مساله می تواند منجر به جراحات و آسیب جدی در فرد شود، این اختلال به عنوان یک اختلال روانی شناخته می شود.

"عاطفه کهنسال" افزود: بسیاری از افرادی که پراشتهایی عصبی دارند در یک ساعت بین سه هزار تا ده هزار کیلوکالری انرژی دریافت می کنند؛ به عنوان نمونه، آن ها این حالت را با خوردن یک برش کیک شروع می کنند و تا زمانی که همه کیک را مصرف نکنند، نمی توانند خوردن را متوقف کنند.

او اضافه کرد: از نشانه های بارز این رفتار این است که در هنگام غذا خوردن، افراد نمی توانند میزان غذای دریافتی خود را مهار کنند؛ آن ها می خورند و حتی زمانی که احساس سیری و ناراحتی می کنند باز هم به غذا خوردن ادامه می دهند؛ بیشتر افرادی که پراشتهایی عصبی دارند، بیان می کنند که رفتارشان طبیعی نیست و نمی توانند آن را مهار کنند.

این کارشناس تغذیه گفت: این افراد، نسبت به رفتار خود خجالت زده و ناراحت هستند و در نتیجه رفتار و عادات غذایی خود را از دیگران پنهان می کنند؛ شب ها پس از آن که تمام خانواده خوابیدند به غذا خوردن می پردازند و یا پیش از رسیدن به خانه غذا تهیه کرده و در ماشین مصرف می کنند؛ بیشتر این افراد غذاهای پرچرب و شیرین را که خوردن آنها راحت است انتخاب می کنند.

کهنسال بیان کرد: آن ها به ایجاد حالت استفراغ در خود عادت می کنند و با تحریک خودشان با انگشت برای استفراغ، این عمل را انجام می دهند؛ این رفتار می تواند عوارض فیزیکی و احساسی جدی و شدیدی را به دنبال داشته باشد.

او ادامه داد: دوره های زیاده خواری و تخلیه غذا، نتایج فیزیکی خاص خود را به دنبال دارد که شامل آسیب دندان ها در اثر تماس مداوم با اسید معده از استفراغ، خرابی مینای دندان، تورم غدد بزاقی، زخم در دهان و حنجره، دهیدراتاسیون، زخم در انگشتان به خاطر استفاده از آنها برای استفراغ کردن، پوست خشک، خستگی، نداشتن تعادل دوره های عادت ماهیانه در زنان، افزایش وزن، ضربان قلب و فشار خون است.

راه های تشخیص بیماری

کارشناس تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی، گفت: تشخیص این بیماری بر اساس فاکتورهای مختلفی مانند تاریخچه خانوادگی بیمار، معاینه های فیزیکی، نتایج تست های آزمایشگاهی و بررسی وضعیت روحی افراد انجام می شود.

کهنسال ادامه داد: تاریخچه خانوادگی بیمار در تشخیص این بیماری نسبت به بیماری های دیگر چندان کمک نمی کند، زیرا بیشتر افرادی که پراشتهایی دارند در زمینه رفتارهای زیاده خواری، تخلیه غذا و استفاده از مواد مسهل، تنقیه و داروها دروغ می گویند، با این حال بیمار ممکن است از نشانه های دیگری مانند خستگی یا نفخ شکایت داشته باشد.

او با بیاناینکه بسیاری از افراد مبتلا به پراشتهایی توجه زیادی نسبت به وزن خود در زمان انجام معاینه ها دارند؛ افزود: معاینه های فیزیکی با بررسی وزن بیمار و اندازه گیری فشار خون او صورت می گیرد و باید در این مرحله به دنبال نشانه های فیزیکی گفته شده بگردیم؛ پزشک بر اساس معاینه های فیزیکی انجام شده و تاریخچه بیمار، تست های آزمایشگاهی موردنیاز را دستور می دهد؛ به صورت کلی این تست ها شامل شمارش خون کامل، آزمایش ادرار و خون هستند، در کسانی که به انجام تمرینات سنگین می پردازند باید رادیوگرافی نیز انجام شود تا آسیب های احتمالی وارده به استخوان ها در اثر فعالیت زیاد مورد بررسی قرار گیرد؛ از روش های مختلفی برای ارزیابی وضعیت روحی بیمار می توان استفاده کرد، پزشک یا روانشناس باید افکار و احساسات فرد نسبت به خود و بدنش، ارتباطات او با اطرافیان و احتمال آسیب به خود را مورد بررسی قرار دهد.

تدابیر درمانی

این کارشناس تغذیه، ادامه داد: درمان بیمار بستگی به درجه آسیب فیزیکی وارد شده به او در اثر پرخوری و شدت احتمال آسیب رساندن به خودش دارد، در صورتی که تعادل الکترولیت های بدن بیمار به صورت جدی به هم خورده باشد، باید او را در بیمارستان بستری کرد و تحت مراقبت قرار داد.

کهنسال اضافه کرد: بسیاری از کسانی که به پرخوری عصبی مبتلا هستند نیازی به بستری شدن ندارند و میزان بستری شدن این افراد خیلی کم تر از بیماران مبتلا به بی اشتهایی عصبی است زیرا، در حالت معمول وزن آنها در حد طبیعی است.

او گفت: درمان روزانه یا بستری شدن نیمه وقت یعنی حالتی که بیمار هر روز تحت درمان قرار می گیرد، مناسب بوده و با این روش می توان زمان بندی های غذایی، آموزش تغذیه ای، درمان های چندجانبه و مراقبت های دارویی را به خوبی برای او انجام داد.

این کارشناس تغذیه، افزود: اگر این روش ناموفق باشد، باید بیمار را کامل بستری کرد و تحت مراقبت قرار داد؛ درمان بیماران بستری نشده شامل تنظیم برنامه منظم دارویی، مشاوره تغذیه، استفاده از روش های مناسب برای کمک بیمار به خودش و روان درمانی است.

کهنسال بیان کرد: بیماران در گروه های درمانی می توانند از نظرات متخصصان مختلف که با اینگونه افراد سر و کار دارند بهره ببرند؛ در بعضی از این گروه های درمانی، از بیمار چنان حمایت می شود که قادر می شود عادت پرخوری/ تخلیه غذای خود را ترک کند.

راه های پیشگیری از پراشتهایی

کارشناس تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی، در ادامه به برخی از روش های پیشگیری از پراشتهایی عصبی اشاره کرد و گفت: اگر فرزندی داریم، نسبت به وزن خود وسواس نداشته باشیم و شکل ظاهری خود و رژیم غذایی را در حضور فرزندان به چالش نکشیم، فرزندان را به خاطر شکل بدن آنها ملامت نکنیم و هرگز آنها را با دیگران مقایسه نکنیم، به فرزندان خود بگوییم که آنها را همانگونه که هستند دوست داریم.، سعی کنیم هر زمان که امکان پذیر باشد همراه با خانواده غذا بخوریم و به کودکان خاطرنشان کنیم که هنرپیشه های تلویزیون و مدل های مجلات مُد، بدن سالم و طبیعی ندارند.

او در ادامه این توصیه ها گفت: کودک را تحت رژیم غذایی قرار ندهیم مگر آن که پزشک، ما را به این کار تشویق کند، اجازه ندهیم کودک در تارنماهای ویژه افراد پراشتها جستجو کند؛ این تارنماها توصیه های نامناسبی از سوی بیماران به کودک منتقل می کنند، به آنها یاد می دهند که چگونه غذا را تخلیه کرده و رفتار همدیگر را مورد حمایت قرار می دهند، اگر فرزند در ورزش های رقابتی فعالیت می کند، نقطه نظرات مربی او را در زمینه وزن بدن، مورد بررسی قرار دهیم، از نشانه های اعتماد به نفس پایین، اضطراب، افسردگی و اعتیاد به مواد مخدر یا الکل آگاه باشیم و هر زمان که چنین چیزی در فرزند خود مشاهده کردیم، نسبت به درمان آن اقدام کنیم و اگر فکر می کنیم کودک مبتلا به اختلال تغذیه ای است، برای کمک پزشک و مداخله انجام شده از طرف او صبر نکنیم، هرچه این اختلال زودتر درمان شود عوارض آن کمتر شده و درمان راحت تر انجام می شود.

کهنسال در پایان یادآور شد: بسیاری از بیماران مبتلا به پراشتهایی عصبی دچار شکست می شوند؛ این افراد برای پیشگیری از این مساله می توانند توصیه هایی شامل هرگز رژیم نگیرند؛ در عوض برنامه ریزی کنند تا از غذاهای سالم استفاده کنند، با بقیه افراد غذا بخورند و به تنهایی از غذا استفاده نکنند، درمان را ادامه دهند و نکات توصیه شده را به صورت کامل اجرا کنند، افکار منفی را تحت نظر قرار داده و سعی کنند مثبت فکر کنند، هر روز سعی کنند زمانی را به انجام امور لذت بخش اختصاص دهند، همیشه مشغول باشند، اما نه خیلی فعال، روزی هفت ساعت استراحت کافی داشته باشند، هر روز زمانی را با افرادی که دوست دارند و آنها نیز به آنها علاقه دارند، بگذرانند.