کم تحرکی کودکان با اسباب‌بازی تکراری پارک‌ها
لی‌لی، بازی با دم پایی، تاق زدن با کارت‌های مقوایی ورزشی، تیله‌بازی، هفت‌سنگ، گل‌کوچک، گرگم‌به‌هوا، قایم باشک، طناب‌بازی و... گروهی از بازی‌های کودکانه زمان ما بودند که روزانه در هر کوچه و محله‌ای می توانستیم بچه ها را در حال انجام آنها ببینیم.
مینا عباسپور - اصفهان امروز : لی‌لی، بازی با دم پایی، تاق زدن با کارت‌های مقوایی ورزشی، تیله‌بازی، هفت‌سنگ، گل‌کوچک، گرگم‌به‌هوا، قایم باشک، طناب‌بازی و... گروهی از بازی‌های کودکانه زمان ما بودند که روزانه در هر کوچه و محله‌ای می توانستیم بچه ها را در حال انجام آنها ببینیم. کافی بود عصرها کسی برای خرید نان از خانه بیرون بزند یا کارمندی از محل کارش به خانه بازگردد، حتماً تصاویری از برخورد با دنیای بازی کودکان را مشاهده می‌کرد که هنوز هم آن را به خاطر دارد. چیزی که امروز در هیچ کوچه و محله‌ای دیده نمی‌شود و تنها همان تصاویر خاطرات ماست که از کودکانه‌هایمان در ذهن باقیمانده و بس. امروز تقریباً کوی و برزن درست‌وحسابی وجود ندارد و در وانفسای قد کشیدن ساختمان‌های مسکونی، همسایه از حال همسایه دیواربه‌دیوارش بی‌خبر است و در آماری هرروزه کودک دزدی و کودک‌آزاری کمتر پدر و مادری را می‌توان یافت که جرئت کنند اجازه بازی کردن کودکان خود در خارج از منزل را بدهند. این‌همه غریبگی در دنیای ماشینی امروز ما باعث فقر حرکتی کودکان و هجومشان به سمت بازی‌های مخرب کامپیوتری و اندرویدی شده است و بچه‌های امروز با درصد بالای تولد بیش‌فعال‌ها، با فعالیت‌های مغزی و فکری نه‌چندان مفید بیش‌ازپیش از توانمندی‌های جسمی و حرکتی فاصله می‌گیرند. در این راستا تنها محیط‌های باقیمانده برای فعالیت کودکان معطوف به پارک‌های بادی و آبی و یا شهربازی‌هایی است که در سطح شهر ایجاد می‌شود، بااین‌وجود اما این فضاها آنچنان‌که بایدوشاید رونق ندارد و صدای شلوغی و همهمه کودکان را از محل اسباب‌بازی‌ها نمی‌شنویم.
پارک‌های شهری مناسب کودکان نیست
در همین راستا رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزش شورای اسلامی شهر اصفهان در حاشیه گشایش یک مدرسه طبیعت در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان به ایسنا گفت: در سطح شهر، پارک‌های شهری مناسب کودکان نیست و به چند اسباب‌بازی فلزی و تکراری محدودشده است و متأسفانه نه خلاقیتی در آنها و جود دارد و نه خلاقیتی را از کودکان برمی‌انگیزند. فریده روشن، اظهار کرد: اگر دوران کودکی خود را به یاد بیاوریم می‌بینیم چقدر در فضاهای فراخ و بزرگ و طبیعی با سنگ و چوب و خاک‌بازی کرده‌ایم، درعین‌حال به تحصیل و آموزش خود نیز رسیده‌ایم. متأسفانه فناوری و پیشرفت، شهرها را به سمتی برده که ساختمان‌های مدارس محدود و به‌دوراز طبیعت و بازی هستند و کودکان تنها به‌صورت تئوری در آنها آموزش می‌بیند. شهرهای امروز و مدرسه هایی که در شهرها می‌سازیم فرصت و فضای تحرک را از کودکان گرفته است. کودکان هرگز چیزی را لمس نمی‌کنند تا بتوانند مهارتی را یاد بگیرند. رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزش شورای اسلامی شهر اصفهان گفت: اینگونه آموزش مشکلاتی را در جامعه ایجاد خواهد کرد. کودکان نیاز دارند در طبیعت باشند، تجربه کنند، انرژی خود را تخلیه کنند، مهارت بیاموزند، با آب، خاک و دیگر بخش‌های طبیعت زمان گذرانده و انرژی خود را تخلیه کنند. ما این نیاز‌ها را از کودکان گرفته‌ایم و کودکان را چاق و کم‌تحرک بار آورده‌ایم. کودکان با این شیوه خلاق خواهند بود و در آینده شهرها شهروندان خلاق و دوستدار محیط زیستی خواهند داشت. روشن افزود: حتی در سطح شهر، پارک‌های شهری مناسب کودکان نیست و به چند اسباب‌بازی فلزی و تکراری محدودشده است و متأسفانه نه خلاقیتی در آنها و جود دارد و نه خلاقیتی را از کودکان برمی‌انگیزند. متأسفانه فرهنگ والدین نیز این است که کودکان را در یک محیط لوکس پرورش بدهند. درصورتی‌که کودکان باید در یک محیط طبیعت‌محور و واقعی آموزش بینند. وی با اشاره به استفاده کودکان از اینترنت و ابزارهای الکترونیک گفت: همین موضوع هم مشکلاتی ایجاد کرده است. حتی برخی از والدین افتخار می‌کنند که کودک چندساله آنها می‌تواند با یک موبایل یا تبلت به‌خوبی کار کند! البته این موضوع را نفی نمی‌کنیم اما کودکان باید در هر سنی فعالیت‌های مرتبط با سن خود انجام بدهند. رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزش شورای اسلامی شهر اصفهان افزود: لازم است درزمینه توسعه مدارس طبیعت هم‌افزایی میان دستگاه‌ها صورت بگیرد. آموزش‌وپرورش و شهرداری باید به کمک یکدیگر، فضایی را برای ارتباط کودکان با طبیعت و آشتی با حیوانات در نظر بگیرند. نبايد حمایت مان را از چنین طرح‌هایی دریغ کنیم. آشتی کودکان با طبیعت، آشتی جامعه آینده با محیط‌زیست است.
نیاز به فرهنگ‌سازی در ارتقای فعالیت فیزیکی کودکان
اما مصطفی شکریان، متخصص مغز و اعصاب و روانپزشک معتقد است امروز به نسبت گذشته پارک‌ها دارای وسایل بازی بیشتری هستند که استانداردشان ارتقا پیداکرده است اما خانواده‌ها توانایی مالی و اقتصادی مدیریت برنامه یک پارک رفتن ساده در هر هفته را ندارند. به‌عنوان‌مثال فردی با حقوق ماهیانه 900 هزار تومان و هزینه‌های بالای زندگی امروز، اگرچه فرزند کمتری دارند اما نمی‌توانند از پس هزینه دست‌کم 10 تا 15 هزار تومان در هر نوبت رفتن به پارک، که فقط می‌تواند صرف یک بستنی و خوراکی ساده برای کودک شود، برآیند. شکریان ادامه می‌دهد: مشکل بزرگ دیگری که امروز در فقر حرکتی و رفتاری کودکان ما وجود دارد این است که بیشتر فضای تک‌فرزندی بر خانواده‌ها حاکم شده و این کودک بدون داشتن خواهر و برادر کمتر روابط اجتماعی و برقراری ارتباط را می‌آموزد. چراکه درگذشته تعدد فرزندان باعث می‌شد تربیت فرزندان نخست بر عهده پدر مادر بوده و مابقی فرزندان توسط خواهر و برادرهایشان تربیت می‌شدند؛ اما امروز این امر امکان‌پذیر نیست و در مواجهه با کاهش فضاهای شهری و بازی‌های محله‌ای، تنها محیط برقراری ارتباط کودکان در بازی و آموختن مهارت‌ها به مدارس یا پارک‌ها و شهربازی‌ها معطوف می‌شود؛ که نقش پارک‌ها یا شهربازی‌ها در جلوگیری از فقر حرکتی کودکان و آموزش مهارت‌های ارتباطی، عملاً در مشکلات اقتصادی والدین امروزی گم می‌شود. این روانپزشک عامل دیگری را نیز در فقر حرکتی کودکان امروز دخیل می‌داند و آن نبود فرهنگ و آگاهی والدین در استفاده از فضاهای بازی پارک‌ها برای کودکانشان است و دراین‌باره می‌گوید: خانواده‌ای که مشکل اقتصادی دارند از حضور در فضاهای بازی محرومند و آنهایی هم که تمکن مالی دارند بیشتر آگاهی لازم در این زمینه را نداشته و تکنیک‌های فرزندپروری را نمی‌دانند. وقتی خود والدین قبض‌های آب و برق و گاز را به‌جای حضور در بانک و ایستادن در صف، در خانه و از طریق نرم‌افزارهای اینترنتی یا تلفنی انجام می‌دهند و در این بهره‌مندی از فناوری نمی‌توانند کودک خود را از حضور در این فضا محروم کنند اما مدیریت اینکه بچه چقدر در محدوده فناوری قرار داشته و چقدر بازی‌های فیزیکی انجام دهند را هم نمی‌دانند، بنابراین در این وضعیت حتی فضاهای پارک و بازی‌های آن هرچقدر هم گسترده شود، مهم فرهنگ‌سازی مناسب خانواده‌ها در نحوه استفاده از این فضا و توجه به فعالیت فیزیکی کودکان است.