سلاطین اجرا؛ از «علیخانی» تا «رشیدپور»
واکاوی سابقه و عملکرد مجریان شاخص، اجرای هر کدام چه ویژگی دارد، برگ برنده و نقاط قوت شان چیست؟
روزنامه هفت صبح: حتما حرفی تکراری است که بخواهیم از اهمیت مجریان تلویزیون بنویسیم. بارها نوشته ایم و با ذکر مصادیق اشاره شده، هر وقت یک مجری قدرتمند باشد، برنامه ای ولو ضعیف، پر بیننده و جریان ساز می شود. در تلویزیون ما تعداد مجریان فعال و غیرفعال به شمارش در نمی آیند؛ خیلی ها اجرا می کنند و مدتی طولانی آنتن را در اختیار دارند ولی تعداد کمی موفق بوده و هستند. تازه، این عده بارها طعم ممنوع الکاری را چشیده و هر آن بیم تکرارش می رود.
سراغ هشت مجری شاخص رفته ایم تا ببینیم در سال هایی که آنتن در اختیارشان بوده است چه کرده اند. برای این منظور از مهم ترین برنامه های آنها نام برده ایم و گفته ایم بارزترین ویژگی های شان در اجرا چیست. به این جمع می شد مرتضی حیدری، علی درستکار، سیاوش صفاریان پور، منصور ضابطیان و ژیلا صادقی را هم اضافه کرد. صادقی این شب ها با «نگی که نگفتی» مدل تازه ای از اجرا را تجربه می کند که خب چندان هم موفق نیست و به زودی در گفتگو با خود او، ضعف و قوت هایش را بررسی می کنیم.
محمدرضا شهیدی فرد
* شاخص ترین برنامه ها: مردم ایران سلام، پارک ملت، هزارداستان، چهل چراغ
* ویژگی های اجرا: از معدود مجریان با دانش است؛ او برای اثبات خود به لفاظی صرف رو نمی آورد و از داشته هایش برای قوام یک موضوع استفاده می کند. جمع این دو ویژگی به همراه اشراف به قواعد اجرا از محمدرضا شهیدی فرد یک مجری تراز ساخته است. چندی پیش درباره اش نوشتیم: دیدن یک اجرای شسته رفته و هدفمند از محمدرضا شهیدی فرد توقع زیادی نیست. او چه زمانی که برنامه صبحگاهی اجرا می کرد و چه حالا که مجری «چهل چراغ» است، حواسش هست برنامه را از ریتم نیندازد.
* الان چه می کند؟ شهیدی فرد تابستان 90 «پارک ملت» را روی آنتن شبکه یک داشت اما برنامه به یکباره متوقف شد. او پس از شش سال دوری بار دیگر روی صندلی اجرا نشسته و حالا پخته تر از قبل به مصاف مهمان هایش می رود. شهیدی فرد در شبکه نسیم گاهی «هزارداستان» را اجرا می کند و در شبکه سه «چهل چراغ» را.
فرزاد حسنی
* شاخص ترین برنامه ها: نیم رخ، کوله پشتی، جزر و مد، تحویل بهار، نو در دو، اکسیر
* ویژگی های اجرا: تسلط کامل بر واژه ها؛ کمتر کسی را سراغ داریم که مثل فرزاد حسنی، کلمات در اختیارش باشد و بداند کی و کجا آنها را به کار ببرد. این ویژگی، نفوذ کلام حسنی را باعث شده که وقتی با مطایبه در آمیخته می شود، مجری را بیش از پیش صاحب قدرت می کند. اجرای حسنی بیش از دیگران واکنش برانگیز بوده؛ چه بسا دلیل اصلی آن صراحت لهجه و جواب های فوری او در مصاف با مهمان ها باشد که از سوی بعضی تعبیر به عدم مراعات ادب می شود. حسنی آرام آرام تبدیل به یک مجری شش دانگ شد و با برنامه پزشکی اکسیر نشان داد، موضوع برنامه دست و پای او را نمی بندد و بلد است چطور نتیجه ای مطلوب به دست بیاورد.
* الان چه می کند؟ علاوه بر اکسیر ویژه برنامه شب یلدا را روی آنتن داشت و مدتی است برنامه ای در تلویزیون اجرا نکرده. فعلا تمرکز فرزاد حسنی بر اجرای رادیویی است.
عادل فردوسی پور
* شاخص ترین برنامه ها: نود، 2014
* ویژگی های اجرا: درباره عادل فردوسی پور زیاد نوشته ایم؛ چه درباره گزارشگری و چه اجرا. نکته مهم این که به رغم ضعف ها، همچنان در اوج است و نشاط از اجرایش گرفته نشده. حالا نود بدون او غیر قابل تصور است، به عبارتی حیات برنامه جذاب نود به مجری آن است. فردوسی پور در سال های ابتدایی خیلی جلوی دوربین راحت نبود. به مرور اما جای خود را باز کرد و با بزرگ شدن استودیوی نود و برداشتن گوشی (ابزار مهم مجریان برای ارتباط با اتاق فرمان)، اعتماد به نفسش را به رخ کشید.
فردوسی پور با دوربین راحت است و با مخاطبش صادق. از تپق و اتفاق های غیرمترقبه نمی ترسد و با شوخی و خنده، اتفاقات را مدیریت می کند. ضعف اصلی او در گفتگوها است؛ در مصاف با سوژه، منسجم عمل می کند اما گویی حواسش جای دیگر است. بدتر این که اجر حریف قدر باشد، عادل شکست می خورد.
* الان چه می کند؟ در کنار اجرای نود، تهیه کنندگی فوتبال 120 را بر عهده دارد که برنامه ای موفق است.
احسان علیخانی
* شاخص ترین برنامه ها: برنامه ماه عسل، سه ستاره، ویژه نامه های سال تحویل
* ویژگی های اجرا: علیخانی مختصات یک مجری موفق را دارد؛ ظاهرش خوب است و خوب بلد است حرف بزند. اینها شرط ابتدایی است ولی فراموش نمی کنیم که خیلی از مجریان تلویزیون چنین خصوصیاتی ندارند. برگ برنده دیگر علیخانی تسلط بر حوزه اجرا است؛ می داند چطور سوژه را به سرمنزل برساند. اهمیت کار او وقتی بیشتر به چشم می آید که بدانیم با آدم هایی در «ماه عسل» طرف است که عمدتا برای نخستین بار روبروی یک مجری می نشینند. علیخانی هر چه خوب، زمینه را فراهم می کند. عیب هایی هم دارد، مثل صحبت زیاد و دیر وارد شدن به بحث اصلی. این اتفاق بیشتر در «ماه عسل» می افتد که علیخانی به گمان ایجاد تعلیق، گرفتار حرافی می شود.
* الان چه می کند؟ برنامه ای ندارد. نوروز تهیه کنندگی و اجرای «سه ستاره» را بر عهده داشت و بعد از آن تا اول ماه رمضان و اجرای «ماه عسل» هیچ برنامه ای نداشت.
محمد صالح علا
* شاخص ترین برنامه ها: نقد خنده، دو قدم مانده به صبح، چشم شب روشن
* ویژگی های اجرا: ویژگی منحصر به فرد صالح علا نزاکت و ادب اوست. نزاکت و ادبی که توی ذوق نمی زند. این ادب و دست به سینه بودن را صالح علا همیشه داشته و هرگز پایی روی پا نمی اندازد، دست هایش را طوری روی هم قرار می دهد که مفهوم ادبی که در کلامش نثار مخاطب می کند، در فیزیکش هم دیده شود. صالح علا شاعر، ترانه سرا و نویسنده است. زیاد کتاب می خواند و فیلم می بیند و به موقع از اندوخته هایش در اجرا بهره می گیرد. او در اجراهای رادیویی موفق تر عمل کرده، چه موقعی که یک گوینده صرف است و از هر دری سخن می گوید و چه زمانی که در مقام مصاحبه گر قرار دارد. خوب سوژه را می پروراند و با کلام خود، شاعرانه سوال های متفاوتی می پرسد.
* الان چه می کند؟ اجرای برنامه چشم شب روشن را بر عهده دارد اما با مهمان ها وارد گفتگو نمی شود.
رضا رشیدپور
* شاخص ترین برنامه ها: شب شیشه ای، عبور شیشه ای، مثلث شیشه ای، صفر صفر، حالا خورشید
* ویژگی های اجرا: علاقه مندی زیادی به هاردتاک دارد. در سری برنامه های شیشه ای اش پای خیلی ها را به تلویزیون باز و با آنها دوئل کرد. در دوران ممنوع الکاری «دید در شب» را برای پخش از اینترنت ساخت و نوعی دیگر از هاردتاک را تجربه کرد. رضا رشیدپور با برنامه های صبحگاهی استارت زد اما خیلی زود از سایه مجری دوم بیرون آمد و اعتماد مدیران برای برنامه های چالشی را به دست آورد. او بر فنون اجرا تسلط دارد و حتی اگر گاهی در گفتگوهای داغ کم آورده، اجازه نداده یک چهره صددرصد شکست خورده لقب بگیرد.
* الان چه می کند؟ رشیدپور حالا با کلی تجربه برنامه صبحگاهی شبکه سه را اجرا می کند و علاوه بر گفتگوهای سبک، سراغ مصاحبه های داغ هم می رود منتها این بار لحن او آرام است و با زبان نرم و لطیف مسئولان را به چالش می کشد.
علی ضیا
* شاخص ترین برنامه ها: ویتامین 3، ویژه برنامه تحویل سال نو، نبش جنت آباد، بعضی ها امشب، اینجا آینده، هزار و یک شب، یک یک، خوشا شیراز، فرمول یک
* ویژگی های اجرا: با «ویتامین 3» خودی نشان داد و سعی کرد کلیشه های اجرای صبحگاهی را بشکند. علی ضیا در رسیدن به این هدف موفق بود و بیننده ها متوجه توانایی اش شدند. ضعف هایی هم داشت که می توان ذیل خوبی های او نادیده اش گرفت. او به مرور اعتماد مدیران سازمان صدا و سیما را جلب کرد و صاحب برنامه های مهم شد.
از ویژه برنامه های سال تحویل تا برنامه های شبانه. ضیا بر قواعد اجرا تسلط دارد، چهره اش مناسب اجراست، جلوی مهمان کم نمی آورد اما یک عیب بزرگ او را رها نمی کند: «افتادن در دام لوس بودن». ضیا خیلی وقت ها دوز شوخی را بالا می برد، خودش می خندد و توقع دارد دیگران هم بخندند!
* الان چه می کند؟ علی ضیا این روزها برنامه «فرمول یک» را روی آنتن دارد که پیش تر صبح ها پخش می شد.
جواد یحیوی
* شاخص ترین برنامه ها: طعم آفتاب
* ویژگی های اجرا: یحیوی در دوره ای خودش را اثبات کرد که مدل گفتگوهای داغ در تلویزیون مرسوم نبود. اگر خاطرتان باشد برنامه «طعم آفتاب» در سال 77، سبک تازه ای از تاک شو را در تلویزیون بنا نهاد که بعدا مجریان دیگر از آن الگو گرفتند. گفتگوهای صریح یحیوی با علی لاریجانی، رئیس وقت صدا و سیما، عطاءالله مهاجرانی، وزیر وقت فرهنگ و ارشاد و حجت الاسلام قرائتی از مصاحبه های ماندگار تلویزیون هستند. با این حال از ظرفیت یحیوی به خوبی استفاده نشد. او جلوی دوربین راحت بود، بازی نمی کرد و صریح حرفش را می زد.
* الان چه می کند؟ جواد یحیوی از «طعم آفتاب» دچار مشکل شد و بعد از آن هیچ برنامه جدی به او نرسید تا این که در نهایت سال 87 ممنوع الکار شد. او سال ها از اجرا دور بود و با برنامه اینترنتی آرت تاکس به این حوزه بازگشت اما موفق عمل نکرد. تمرکز یحیوی بر بازی در فیلم و تئاتر است.
سراغ هشت مجری شاخص رفته ایم تا ببینیم در سال هایی که آنتن در اختیارشان بوده است چه کرده اند. برای این منظور از مهم ترین برنامه های آنها نام برده ایم و گفته ایم بارزترین ویژگی های شان در اجرا چیست. به این جمع می شد مرتضی حیدری، علی درستکار، سیاوش صفاریان پور، منصور ضابطیان و ژیلا صادقی را هم اضافه کرد. صادقی این شب ها با «نگی که نگفتی» مدل تازه ای از اجرا را تجربه می کند که خب چندان هم موفق نیست و به زودی در گفتگو با خود او، ضعف و قوت هایش را بررسی می کنیم.
محمدرضا شهیدی فرد
* شاخص ترین برنامه ها: مردم ایران سلام، پارک ملت، هزارداستان، چهل چراغ
* ویژگی های اجرا: از معدود مجریان با دانش است؛ او برای اثبات خود به لفاظی صرف رو نمی آورد و از داشته هایش برای قوام یک موضوع استفاده می کند. جمع این دو ویژگی به همراه اشراف به قواعد اجرا از محمدرضا شهیدی فرد یک مجری تراز ساخته است. چندی پیش درباره اش نوشتیم: دیدن یک اجرای شسته رفته و هدفمند از محمدرضا شهیدی فرد توقع زیادی نیست. او چه زمانی که برنامه صبحگاهی اجرا می کرد و چه حالا که مجری «چهل چراغ» است، حواسش هست برنامه را از ریتم نیندازد.
* الان چه می کند؟ شهیدی فرد تابستان 90 «پارک ملت» را روی آنتن شبکه یک داشت اما برنامه به یکباره متوقف شد. او پس از شش سال دوری بار دیگر روی صندلی اجرا نشسته و حالا پخته تر از قبل به مصاف مهمان هایش می رود. شهیدی فرد در شبکه نسیم گاهی «هزارداستان» را اجرا می کند و در شبکه سه «چهل چراغ» را.
فرزاد حسنی
* شاخص ترین برنامه ها: نیم رخ، کوله پشتی، جزر و مد، تحویل بهار، نو در دو، اکسیر
* ویژگی های اجرا: تسلط کامل بر واژه ها؛ کمتر کسی را سراغ داریم که مثل فرزاد حسنی، کلمات در اختیارش باشد و بداند کی و کجا آنها را به کار ببرد. این ویژگی، نفوذ کلام حسنی را باعث شده که وقتی با مطایبه در آمیخته می شود، مجری را بیش از پیش صاحب قدرت می کند. اجرای حسنی بیش از دیگران واکنش برانگیز بوده؛ چه بسا دلیل اصلی آن صراحت لهجه و جواب های فوری او در مصاف با مهمان ها باشد که از سوی بعضی تعبیر به عدم مراعات ادب می شود. حسنی آرام آرام تبدیل به یک مجری شش دانگ شد و با برنامه پزشکی اکسیر نشان داد، موضوع برنامه دست و پای او را نمی بندد و بلد است چطور نتیجه ای مطلوب به دست بیاورد.
* الان چه می کند؟ علاوه بر اکسیر ویژه برنامه شب یلدا را روی آنتن داشت و مدتی است برنامه ای در تلویزیون اجرا نکرده. فعلا تمرکز فرزاد حسنی بر اجرای رادیویی است.
عادل فردوسی پور
* شاخص ترین برنامه ها: نود، 2014
* ویژگی های اجرا: درباره عادل فردوسی پور زیاد نوشته ایم؛ چه درباره گزارشگری و چه اجرا. نکته مهم این که به رغم ضعف ها، همچنان در اوج است و نشاط از اجرایش گرفته نشده. حالا نود بدون او غیر قابل تصور است، به عبارتی حیات برنامه جذاب نود به مجری آن است. فردوسی پور در سال های ابتدایی خیلی جلوی دوربین راحت نبود. به مرور اما جای خود را باز کرد و با بزرگ شدن استودیوی نود و برداشتن گوشی (ابزار مهم مجریان برای ارتباط با اتاق فرمان)، اعتماد به نفسش را به رخ کشید.
فردوسی پور با دوربین راحت است و با مخاطبش صادق. از تپق و اتفاق های غیرمترقبه نمی ترسد و با شوخی و خنده، اتفاقات را مدیریت می کند. ضعف اصلی او در گفتگوها است؛ در مصاف با سوژه، منسجم عمل می کند اما گویی حواسش جای دیگر است. بدتر این که اجر حریف قدر باشد، عادل شکست می خورد.
* الان چه می کند؟ در کنار اجرای نود، تهیه کنندگی فوتبال 120 را بر عهده دارد که برنامه ای موفق است.
احسان علیخانی
* شاخص ترین برنامه ها: برنامه ماه عسل، سه ستاره، ویژه نامه های سال تحویل
* ویژگی های اجرا: علیخانی مختصات یک مجری موفق را دارد؛ ظاهرش خوب است و خوب بلد است حرف بزند. اینها شرط ابتدایی است ولی فراموش نمی کنیم که خیلی از مجریان تلویزیون چنین خصوصیاتی ندارند. برگ برنده دیگر علیخانی تسلط بر حوزه اجرا است؛ می داند چطور سوژه را به سرمنزل برساند. اهمیت کار او وقتی بیشتر به چشم می آید که بدانیم با آدم هایی در «ماه عسل» طرف است که عمدتا برای نخستین بار روبروی یک مجری می نشینند. علیخانی هر چه خوب، زمینه را فراهم می کند. عیب هایی هم دارد، مثل صحبت زیاد و دیر وارد شدن به بحث اصلی. این اتفاق بیشتر در «ماه عسل» می افتد که علیخانی به گمان ایجاد تعلیق، گرفتار حرافی می شود.
* الان چه می کند؟ برنامه ای ندارد. نوروز تهیه کنندگی و اجرای «سه ستاره» را بر عهده داشت و بعد از آن تا اول ماه رمضان و اجرای «ماه عسل» هیچ برنامه ای نداشت.
محمد صالح علا
* شاخص ترین برنامه ها: نقد خنده، دو قدم مانده به صبح، چشم شب روشن
* ویژگی های اجرا: ویژگی منحصر به فرد صالح علا نزاکت و ادب اوست. نزاکت و ادبی که توی ذوق نمی زند. این ادب و دست به سینه بودن را صالح علا همیشه داشته و هرگز پایی روی پا نمی اندازد، دست هایش را طوری روی هم قرار می دهد که مفهوم ادبی که در کلامش نثار مخاطب می کند، در فیزیکش هم دیده شود. صالح علا شاعر، ترانه سرا و نویسنده است. زیاد کتاب می خواند و فیلم می بیند و به موقع از اندوخته هایش در اجرا بهره می گیرد. او در اجراهای رادیویی موفق تر عمل کرده، چه موقعی که یک گوینده صرف است و از هر دری سخن می گوید و چه زمانی که در مقام مصاحبه گر قرار دارد. خوب سوژه را می پروراند و با کلام خود، شاعرانه سوال های متفاوتی می پرسد.
* الان چه می کند؟ اجرای برنامه چشم شب روشن را بر عهده دارد اما با مهمان ها وارد گفتگو نمی شود.
رضا رشیدپور
* شاخص ترین برنامه ها: شب شیشه ای، عبور شیشه ای، مثلث شیشه ای، صفر صفر، حالا خورشید
* ویژگی های اجرا: علاقه مندی زیادی به هاردتاک دارد. در سری برنامه های شیشه ای اش پای خیلی ها را به تلویزیون باز و با آنها دوئل کرد. در دوران ممنوع الکاری «دید در شب» را برای پخش از اینترنت ساخت و نوعی دیگر از هاردتاک را تجربه کرد. رضا رشیدپور با برنامه های صبحگاهی استارت زد اما خیلی زود از سایه مجری دوم بیرون آمد و اعتماد مدیران برای برنامه های چالشی را به دست آورد. او بر فنون اجرا تسلط دارد و حتی اگر گاهی در گفتگوهای داغ کم آورده، اجازه نداده یک چهره صددرصد شکست خورده لقب بگیرد.
* الان چه می کند؟ رشیدپور حالا با کلی تجربه برنامه صبحگاهی شبکه سه را اجرا می کند و علاوه بر گفتگوهای سبک، سراغ مصاحبه های داغ هم می رود منتها این بار لحن او آرام است و با زبان نرم و لطیف مسئولان را به چالش می کشد.
علی ضیا
* شاخص ترین برنامه ها: ویتامین 3، ویژه برنامه تحویل سال نو، نبش جنت آباد، بعضی ها امشب، اینجا آینده، هزار و یک شب، یک یک، خوشا شیراز، فرمول یک
* ویژگی های اجرا: با «ویتامین 3» خودی نشان داد و سعی کرد کلیشه های اجرای صبحگاهی را بشکند. علی ضیا در رسیدن به این هدف موفق بود و بیننده ها متوجه توانایی اش شدند. ضعف هایی هم داشت که می توان ذیل خوبی های او نادیده اش گرفت. او به مرور اعتماد مدیران سازمان صدا و سیما را جلب کرد و صاحب برنامه های مهم شد.
از ویژه برنامه های سال تحویل تا برنامه های شبانه. ضیا بر قواعد اجرا تسلط دارد، چهره اش مناسب اجراست، جلوی مهمان کم نمی آورد اما یک عیب بزرگ او را رها نمی کند: «افتادن در دام لوس بودن». ضیا خیلی وقت ها دوز شوخی را بالا می برد، خودش می خندد و توقع دارد دیگران هم بخندند!
* الان چه می کند؟ علی ضیا این روزها برنامه «فرمول یک» را روی آنتن دارد که پیش تر صبح ها پخش می شد.
جواد یحیوی
* شاخص ترین برنامه ها: طعم آفتاب
* ویژگی های اجرا: یحیوی در دوره ای خودش را اثبات کرد که مدل گفتگوهای داغ در تلویزیون مرسوم نبود. اگر خاطرتان باشد برنامه «طعم آفتاب» در سال 77، سبک تازه ای از تاک شو را در تلویزیون بنا نهاد که بعدا مجریان دیگر از آن الگو گرفتند. گفتگوهای صریح یحیوی با علی لاریجانی، رئیس وقت صدا و سیما، عطاءالله مهاجرانی، وزیر وقت فرهنگ و ارشاد و حجت الاسلام قرائتی از مصاحبه های ماندگار تلویزیون هستند. با این حال از ظرفیت یحیوی به خوبی استفاده نشد. او جلوی دوربین راحت بود، بازی نمی کرد و صریح حرفش را می زد.
* الان چه می کند؟ جواد یحیوی از «طعم آفتاب» دچار مشکل شد و بعد از آن هیچ برنامه جدی به او نرسید تا این که در نهایت سال 87 ممنوع الکار شد. او سال ها از اجرا دور بود و با برنامه اینترنتی آرت تاکس به این حوزه بازگشت اما موفق عمل نکرد. تمرکز یحیوی بر بازی در فیلم و تئاتر است.