شهر، بازار و مردم

رسول قادریان (از کسبه بازار بزرگ ) - اصفهان امروز : بازار های قدیمی اصفهان در دهه های 30 و 40 از پر رفت وآمدترین فضاهای شهری اصفهان بودند و رونق کسب و کار و معاملات بزرگ اغلب در بازارها انجام می گرفت و بازار بزرگ اصفهان تجارت های جهانی را تجربه می کرد.

اغلب روستاییان که آن دوره هنوز به شهر مهاجرت نکرده بودند، برای فروش محصولات خود و خرید کالاهای مورد نیازشان به بازار می آمدند و اینجا فضایی بود که همه مردم را از شهری و روستایی کنار هم جمع می کرد.

ساعت کار بازار معمولا از 6 صبح تا 12 شب بود، برخلاف دهه های اخیر که ساعات کاری بازار از 9 صبح تا 8 شب کاهش پیدا کرده است. به غیر از بازار به ندرت در خیابان، فروشگاه ها و سالن های غذاخوری یافت می شد و اغلب کبابی ها و بریانی ها، قصاب ها، لبنیات فروش و حتی نانوا ها در بازار بزرگ بهترین محصولات را به مردم عرضه می کردند.

اغلب مشاغل سنتی فراوانی در بازار فعال بود. مشاغلی چون خورجین دوزی، گیوه دوزی، ملکی و ساغری دوزی، کلاه دوزی و علاقه بندی. این مشاغل سنتی بسیار مورد توجه گردشگران خارجی بودند. گردشگرانی که از اروپا و آمریکا به اصفهان سفر می کردند.

زنان افسران روسی و آمریکایی که ساکن اصفهان بودند هم بسیار زیاد در بازار رفت و آمد داشتند و عمده خرید خود را در بازار انجام می دادند.

سراهای بازار مثل سرای گلشن محل فعالیت تاجران بزرگ پارچه بود که با کشورهای دیگر هم در ارتباط بودند. کسانی چون هراتی، فیض، دردشتی، بنکدار از تاجران نامی اصفهان به شمار می رفتند که در سرای مخلص، سرای حاج کریم و سرای گلشن و تیمچه ملک فعال بودند.

مدارس علمیه بازار از دوره صفویه محل رفت و آمد طلاب و روحانیون بود و اما دوره‌ای که رضا شاه با فعالیت طلاب مخالف می‌کرد و عمامه به سر گذاشتن منوط به گذراندن امتحان و اخذ مجوز شده بود، روحانیون بانفوذ و مردمی در این بازار رفت و آمد داشتند که رضا شاه هم با آنها مخالفت نمی کرد. کسانی چون آیت الله ادیب و آقاشیخ محمدرضا نجفی و آقاشیخ مهدی نجفی که اینها بسیار درستکار بودند و به مردمی که برای دادن خمس و زکات به آنها مراجعه می کردند، می گفتند که در اطراف خود و در بین همسایگان، دوستان و اقوام خود افراد نیازمند را جستجو کنید و این مبالغ را دراختیار همانها قرار دهید.

بازارهای اصفهان گرچه این سالها رونق گذشته را ندارد و اغلب بازارهای اطراف میدان نقش‌جهان کم رفت و آمد است و مشاغل صنایع دستی، نتوانستند با رونق فعالیت اقتصادی را ادامه دهند اما این روزها بازار بزرگ و بخشی از بازار قیصریه هنوز شلوغ و پر رفت و آمدتر از اغلب بازارها است و گردشگران بسیار از این بازار بازدید می‌کنند.

این یادداشت شفاهی است