کشور در زمینه آب ورشکسته است

نائب رییس کمیته آب اتاق بازرگانی اصفهان با تاکید بر اینکه کشور در زمینه آب ورشکسته است، گفت: طی سه دهه گذشته میزان مصارف آب در کشور از حجم منابع تجدیدپذیر به بیش از ۱۱۰ درصد رسیده در حالیکه براساس معیارهای جهانی اگر کشوری بیش از ۴۰ درصد از آب های تجدید پذیر خود را استفاده کند در شرایط بحرانی است.

به گزارش ایمنا لطف الله ضیائی در نشست کمیته آب کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی اصفهان، در نقد طرح تبدیل اراضی شیب دار به باغات، اظهار داشت: بر خلاف آنچه در این طرح آمده است نمی توان جلوی تبخیر بارش های کشور را گرفت زیرا بارش ها عمدتا به صورت پراکنده و اغلب کمتر از ۵ میلیمتر است و بر اساس یافته های جهانی هرگاه بارش کمتر از ۷ میلیمتر باشد قطعا تبخیر خواهد شد.

وی این طرح را فاقد نمونه خارجی دانست و گفت: توسعه باغات در اراضی شیب دار عملا متکی به روان آبها است و ما نمی توانیم کاهش تلفات تبخیر را به عنوان یک منبع تولید آب در نظر بگیریم.

نائب رییس کمیته آب اتاق بازرگانی اصفهان طرح توسعه باغات در اراضی شیب دار را نوعی بارگذاری جدید بر منابع آبی کشور و مغایر با سیاست کلی کاهش مصارف آب دانست و ادامه داد: این طرح که قرار است در وسعت ۵۰۰ هزار هکتار و در ۲۵ استان کشور انجام شود، کلان کشور و کلان حوضه های آبریز کشور را در نظر نگرفته است و این امر می تواند بر مخاطرات آینده آبی کشور بیفزاید.

وی با بیان اینکه هم اکنون روان آبهای مازاد بر مصارف در اراضی شیب دار یا به صورت جریان های سطحی تامین کننده حق آبه محیط زیستی رودخانه ها و تالاب ها و یا منبع تامین ذخایر آب در آبخوان ها هستند، گفت: منبع تامین آب در طرح توسعه باغات در اراضی شیب دار در واقع منابع تجدیدپذیر آب هستند چرا که اصولا آب گمشده ای در این مناطق وجود ندارد که بخواهیم برای در دسترس قرار دادن آن برنامه ریزی کنیم.

کشور در زمینه آب ورشکسته است

ضیائی افزود: بارگذاری بر منابع ناپایدار و شکننده آب، زمینه سازی برای دست اندازی بر عرصه های طبیعی و اراضی ملی، فرسایش خاک، کیفیت آب، اقتصاد آب و حقوق آب از جمله بخش هایی است که در صورت اجرای طرح توسعه ی باغات در اراضی شیب دار دستخوش تغییرات جبران ناپذیری خواهند شد.

وی با تاکید بر اینکه بدون تحلیل همه جانبه از وضعیت آب و محیط زیست کشور نمی توانیم طرحی را تایید و یا رد نماییم، اظهار داشت: در طول سه دهه گذشته میزان مصارف آب در کشور از حجم منابع تجدیدپذیر به بیش از ۱۱۰ درصد رسیده است و این درحالیست که بر اساس معیارهای جهانی اگر کشوری بیش از ۴۰ درصد از آب های تجدید پذیر خود را مورد استفاده قرار دهد آینده ای بحرانی را برای خود رقم زده است.

نائب رییس کمیته آب اتاق بازرگانی اصفهان، ۱۲۰۰ کیلومتر کف شکنی به صورت سالیانه، برداشت ۸۰۰ میلیارد مترمکعب از آب های زیرزمینی در سال، افزایش فرونشست زمین و خشک شدن تالاب ها را از جمله شرایط حاکم بر منابع آبی و زیستی کشور دانست و بیان داشت: ایران از مرز بحران آب گذشته و به مرحله ورشکستگی آب رسیده است و بر همین اساس در نقد هر طرحی باید مطمئن شد که آن طرح موجب کاهش تقاضای آب می گردد؟ یا اینکه با افزایش مصارف به وضعیت اسفناک آب کشور دامن می زند؟

وی، تصمیم گیری مالک در مستثنیات در خصوص نوع کشت را از معایب دیگر این طرح دانست و تاکید کرد: در این طرح شرایط ورشکستگی آبی کشور به فراموشی سپرده شده است به گونه ای که مطابق با آن دولت به مالکین مستثنیات ۴۰۰۰ میلیارد تومان تسهیلات می دهد تا هر آنگونه که بخواهند در اراضی خود به کشت بپردازند.

ضیائی دست اندازی به اراضی ملی و منابع طبیعی را به عنوان دیگر پیامدهای منفی این طرح عنوان کرد و تصریح کرد: علاوه بر این، مطابق با آمارهای مرکز دیم کشور، ایران هر ۵ سال با یک خشکسالی روبرو می شود که این مساله خود برای باغات به منزله نابودی است.

وی گفت: در حال حاضر در اراضی شیب دار بالا دست زاینده رود که از بارش بیش از ۴۰۰ میلیمتر برخوردار است باغاتی احداث شده است که برای تامین آب متکی به زاینده رود است و حتی دولت برای تامین آب این اراضی تسهیلاتی ارائه می دهد تا بهره برداران بتوانند ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب را در سه مرحله پمپاژ کنند و عملا مشاهده می شود آنچه در این طرح به آن اشاره شده در این اراضی شیبدار اتفاق نیفتاده است.

توسعه باغ در هر زمین شیبداری ممکن نیست

استاد پیشین دانشگاه صنعتی اصفهان با تاکید بر اینکه در ایران دیگر فرصتی برای آزمون و خطا وجود ندارد، گفت: کشت دیم زمانی پاسخ می دهد که یک منطقه رویشگاه جنگلی و بیش از ۵۰۰ میلیمتر بارش داشته باشد و اگر شرایط محیطی و اقلیمی نظیر این در نظر گرفته نشود این طرح محکوم به شکست و منجر به نابودی منابع آبی و خاکی خواهد شد.

مهدی بصیری چالش های موجود کشور در زمینه ی آب، کشاورزی و محیط زیست را ناشی از عدم هم افزایی بین وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو و وزارت صنعت دانست و تصریح کرد: در دهه های گذشته توسعه بدون در نظر گرفتن ظرفیت های محیط صورت گرفته و این امر سبب شده است ما بجای رسیدن به مولفه های رفاه به بحران دست پیدا کنیم و به نظر می رسد در این طرح نیز عدم هم افزایی بین دستگاه ها حکم فرماست.

وی با انتقاد از مفاهیم توسعه و آبادی در عرف جامعه امروزی که آباد کردن را منوط به دست اندازی به محیط و ایجاد ساخت و سازهای فیزیکی می دانند، گفت: استقبال مردم عادی از طرح توسعه باغات در اراضی شیبدار نباید به منزله یک اقدام مثبت تلقی شود زیرا مطابق با این طرح علاوه بر زمین، تسهیلات نیز در اختیار آنان قرار خواهد گرفت و این در حالیست که مردم به گفته کارشناسان اعتماد و از مخاطرات آبی و خاکی این طرح اطلاعی ندارند.