ادعاهای ضدونقیض درباره خانه نائل

این روزها شاهد ادعاهای ضدونقیض مسئولان فرهنگی و شهری درباره خانه نائل هستیم و تنها واژه مشترک میان آنها بازسازی است غافل از اینکه این کار نمی‌تواند جای نقش و نگار تاریخی را بگیرد.

یکی از مشهورترین تخریب بناهای تاریخی اصفهان توسط ظل‌السلطان در دوران قاجار رخ داد، زمانی که وی به دلایل واهی اقدام به تخریب کاخ جهان نمای اصفهان کرد تا یک تاریخ آه و افسوس برای سرزمین نصف جهان برجای گذارد.

در طول سال‌های گذشته میراث‌دوستان به نام‌ها و شکل‌های مختلف در پی حفاظت از بناهای تاریخی اصفهان برآمده‌اند، میراثی که یک دنیا فرهنگ و تجربه را با نسل‌های مختلف بشری به مشارکت می‌گذارد.

آخرین مورد از تخریب بناهای تاریخی اصفهان که سروصدای زیادی به پا کرد، خراب کردن شبانه حمام تاریخی خسروآقا بود که انتقادهای بسیاری را به مدیریت شهری سابق اصفهان وارد کرد.

در طول این سال‌ها با وجود تعداد بی شمار بناهای تاریخی در اصفهان میراث فرهنگی تلاش داشته تا حداقل ایستایی این بناها را حفظ کند گرچه در زمینه بازسازی نمای این بناهای تاریخی انتقاداتی به این نهاد وارد است اما به یقین پایداری این بناها از اهمیت بیشتری برخوردار است.

میراث فرهنگی قرار است با توجه به پیشینه تاریخی اصفهان برخی بناهای تاریخی مانند کاخ جهان نما را به شکل کامل بازسازی کند و حمام خسروآقا نیز از سال ۹۴ با توجه به تعاملات شهرداری و سازمان میراث‌فرهنگی در لیست بازسازی قرار گرفته که البته امر درستی است اما دوست‌داران میراث فرهنگی معتقدند تا زمانی که این تعداد بنای تاریخی در معرض خطر وجود دارد رسیدگی به این بناها در اولویت است.

زیرسوال رفتن نحوه حفاظت از بناهای تاریخی اصفهان

در روزهای گذشته با تخریب خانه تاریخی نائل و شائبه های فراوان در ارتباط با شیوه تخریب آن نحوه حفاظت از بناهای تاریخی اصفهان ایجاد شده است، در شرایطی که اهالی محل معتقدند این خانه ۱۰ سال است، تردد شاخصی را به چشم ندیده و از هر نظر ایمنی خانه‌های اطراف را به بازی گرفته است، یکی از ماموران یگان حفاظت میراث که به منظور نظارت بر آواربرداری درمحل مستقر است، به مهر می‌گوید: این بنا چند سال پیش تازه مرمت شده و از خانه های در اختیار مسئولان میراث فرهنگی بود به گونه ای که تا چندی پیش حالت مسکونی داشت و به تازگی تخلیه شده است.

برخلاف این ادعا یکی از اهالی محل در ارتباط با مخروبه بودن این خانه توضیحاتی می‌دهد و به مهر می‌گوید: ما مدت‌ها به میراث فرهنگی در ارتباط با این خانه تذکر دادیم تا اینکه در نهایت یگان میراث در بخش‌های ناایمن این محل داربست زد.

وی با بیان اینکه داربست میراث فرهنگی با گذشت زمان، خود به تنهایی خطرناک شده بود، می افزاید: به دلیل عدم رسیدگی‌ صحیح، این خانه مخروبه و محل تجمع حیوانات موذی، موش و غیره شده بود.

یکی دیگر از اهالی محل نیز با بیان اینکه همه جای این خانه با دستگاه گنج یاب سوراخ شده بود، در گفت و گو با مهر بیان می دارد: این مکان به تدریج به محلی امن برای سارقان تبدیل شده بود.

وی می گوید: با توجه به عدم اقدام درست توسط میراث فرهنگی موضوع را به شهرداری انتقال و ایمن سازی‌ لازم توسط شهرداری حتی در مورد داربست ‌هایی که خود ناایمن است انجام شد.

برخلاف این ادعا ناصر طاهری، معاون میراث‌فرهنگی استان اصفهان انتقاداتی به متروکه‌ بودن این خانه و یا ادعای تبدیل آن به محلی امن برای سارقان دارد و به مهر می‌گوید: خانه‌ای که دارای دیوار و درب است هیچ‌گاه متروکه نامیده نمی‌شود بلکه این خانه در مالکیت دولت و جزو اموال دولتی است و همواره توسط یگان حفاظت میراث فرهنگی مورد بازدید دوره‌ای قرار داشته که جدول زمان‌بندی بازدید از این خانه نیز موجود است.

طاهری با تایید این مطلب که این خانه نیازمند بازسازی بوده است، اظهار می دارد: این مطلب به معنای متروکه ماندن خانه نیست چراکه یگان به موضوع حفاظت ازخانه‌های تاریخی در برابر عوامل طبیعی مانند باد و باران حساس است و در زمان‌های مقتضی نیز تعمیرات لازم در این خانه تاریخی انجام و برخی دیوارها نیز بازسازی شدند به نوعی که دیوار ضلع شمالی و جنوبی خانه نوساز بوده است.

یگان حفاظت تمامی خانه‌های تاریخی را مرتبا مورد بازدید قرار می‌دهد

وی اضافه می کند: یگان حفاظت، تمامی خانه‌های تاریخی را به شکل مرتب مورد بازدید قرار می‌دهد و از نظر حمل زباله و نخاله‌های ساختمانی، بررسی ناودان‌ها در زمان بارندگی و استحکام و ایستایی همواره مورد پایش قرار می‌گیرند.

معاون میراث فرهنگی اصفهان ادامه می دهد: از سویی باید به این نکته اشاره کنم که به یقین هر اتفاق ناخوشایند مانند حضور سارق در یک مکان تنها نیازمند تماس با سامانه ۱۱۰ پلیس و اطلاع به نیروی انتظامی است و این صحبت، که مکانی تبدیل به محل فعالیت سارقان شده است و هیچ نوع اطلاع‌رسانی به پلیس انجام نشده ادعایی باطل بیش نیست.

وی با بیان اینکه مسئولان میراث اصفهان نیز هر نوع تخریب بناهای اصفهان که بر اثر زلزله یا بمباران رخ دهد را با جدیت پیگیری‌ می کنند که تخریب توسط افراد مختلف نیز از جمله این موارد است، می گوید: با توجه به اینکه در ارتباط با خانه تاریخی نائل جرمی اتفاق افتاده است پیگیری این امر با جدیت دنبال می‌شود و به زودی عاملان تخریب با توجه به مجهز بودن اطراف بنا به دوربین و استفاده از توانایی نیروهای متخصص انتظامی و پلیس آگاهی شناسایی می‌شوند.

طاهری با بیان اینکه قدمت خانه تاریخی نائل به عهد صفوی می‌رسد و مردم این محله تاریخی نیز بسیار با فرهنگ هستند، تاکید می کند: به یقین عامل یا عاملان تخریب این خانه سود و منفعت خود را به فرهنگِ حفاظت از خانه‌های تاریخی ترجیح داده است که پس از شناسایی با پیگیری شکایت از وی به مجازات عمل خود خواهد رسید.

آمادگی شهرداری اصفهان برای بازسازی خانه تاریخی نائل

وی با بیان اینکه برخلاف انعکاس خلاف واقع برخی مطالب، شهرداری اصفهان در این امر دخالتی نداشته است، می افزاید: شهردار اصفهان و معاونان وی آمادگی کامل خود را برای همکاری در راستای شناسایی عاملان تخریب این خانه و بازسازی آن به نحو مطلوب اعلام کرده‌اند.

معاون میراث فرهنگی استان اصفهان با تاکید بر اینکه میراث فرهنگی اصفهان در ارتباط تخریب خانه نائل هیچ نهاد یا فردی را متهم نساخته است، می گوید: تعیین این موضوع برعهده مقام قضایی است و تنها پس از مشخص شدن متهم از وی شکایت خواهیم کرد.

با وجود اینکه میراث فرهنگی اصفهان معتقد است این خانه از نظر ایستایی مشکلی نداشته است و به طور مرتب مورد بازدید قرار گرفته است گفته‌های مسئولان شهرداری و به ویژه آتش نشانی اصفهان خلاف این امر را به اثبات می‌رساند.

اعتراض اهالی کوچه مصری نسبت به نا ایمن بودن خانه نائل

شهرداری اصفهان در اطلاعیه‌ای به رسانه‌ها در ارتباط با خانه تاریخی نائل اعلام داشت که اهالی محل به ناایمن بودن و وجود ترک خوردگی زیاد در دیوار این خانه تاریخی و احتمال ریزش آن اعتراض کرده‌اند.

در این اطلاعیه آمده است: سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان در تاریخ ۱۸ آبان ماه با تماس‌های اهالی محل مواجه شد که به ناایمن بودن و وجود ترک خوردگی زیاد در دیوار این خانه تاریخی و احتمال ریزش آن اعتراض کرده بودند. این درخواست با بازدید کارشناس و مدیر عملیاتی این سازمان همراه شد و نمایندگان سازمان آتش نشانی به همراه عوامل کنترل ساختمان منطقه ۳ شهرداری اصفهان، نماینده برق منطقه ای و نماینده سازمان میراث فرهنگی در محل حضور یافته و بررسی های لازم را انجام دادند که طی صورتجلسه (واحد پیشگیری سازمان آتش نشانی اصفهان) این بنای تاریخی به منظور انجام اقدامات لازم در تاریخ ۱۸ آبان ماه ۹۶ به نماینده سازمان میراث فرهنگی تحویل شد.

این اطلاعیه می افزاید: در جریان این بازدید، ترک خوردگی های عمیقی در دیوار ساختمان که مشرف به پیاده رو و معبر عمومی است، مشاهده شد که در این زمینه، هشدارهای ایمنی لازم در محل به ساکنین ارائه شده و نوار هشدار دهنده خطر در اطراف ساختمان نصب شد.

در ادامه توضیحات شهرداری اصفهان به این مطلب اشاره داشته که اهتمام شهرداری اصفهان حراست از بنای فوق بوده است و با وجود نامه نگاری اهالی محل و تماس های مکرر آنها مبنی بر ناامن بودن دیوارهای این ساختمان (در تاریخ ۲۹ آبان ماه)، این موضوع به متولیان مربوطه انتقال داده شد.

در اطلاعیه شهرداری اصفهان ادعای برخی رسانه ها مبنی بر دست داشتن شهرداری در تخریب این خانه را رد کرده است و در دفاع از عملکرد خود آورده است که با توجه به بافت تاریخی منطقه سه شهرداری اصفهان حفظ، مرمت و احیای ابنیه و فضاهای تاریخی یکی از اولویت های اصلی شهرداری در این منطقه است که نمونه این دغدغه مندی را می توان در ساماندهی و مرمت بناهایی چون حمام شاهزاده ها، مقبره باباقاسم،‌ مقبره خواجه نظام الملک، خانه تاریخی مجاور مسجد آیت اله محقق و سقاخانه های تاریخی این منطقه مشاهده کرد.

شائبه هایی در ارتباط با حفاظت کامل از خانه نائل

با جمع‌بندی گفته‌های اهالی محل و شهرداری اصفهان این شائبه به ذهن می رسد که شاید یگان حفاظت میراث فرهنگی نظارت کامل و درستی بر این مکان نداشته است و بازسازی این خانه نیز تا حدودی مورد غفلت قرار گرفته چراکه به یقین هر نهاد یا فردی در این تخریب نقش داشته باشد یکی از مهم‌ترین دلایل از میان رفتن این مکان عدم توجه صحیح به ترمیم ظاهر بنا و دقت مکفی در ایستایی این خانه تاریخی بوده است.

به یقین بخشی از این حفاظت به سازمان میراث فرهنگی و نحوه تخصیص بودجه برای حفاظت از بناهای پایتخت فرهنگی کشور بر می گردد، موضوعی که به دلیل بودجه ناچیز تخصیص یافته همواره مورد اعتراض دوست داران میراث فرهنگی بوده است.

البته به گفته میراث فرهنگی پلان این خانه تاریخی موجود است و قرار است مورد بازسازی قرار گیرد اما بنا بر گفته‌های طاهری هنوز مشخص نیست چه زمانی بازسازی خانه به اتمام برسد.

فریدون‌ الله‌یاری در ارتباط با بازسازی این خانه تاریخی به مهر می‌گوید: بنای نائل ثبت ملی و پلان و نقشه های خانه تاریخی موجود است و بنا بر تصمیم میراث فرهنگی اصفهان دیوار این خانه تاریخی منطبق با نقشه موجود بازسازی می‌شود.

مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان با بیان اینکه از عاملان تخریب خانه شکایت‌های ویژه صورت گرفته است، بیان می دارد: هیچ مسامحه‌ای در این ارتباط نخواهیم داشت و با عاملان تخریب به شکل جدی برخورد می‌کنیم.

آیا خانه بازسازی شده نائل می‌تواند جای نقش و نگارِ گذر تاریخ را در این بنا بگیرد؟

خانه تاریخی سید جواد نائل در محدوده میدان قدس (طوقچی) اصفهان واقع در کوچه مسجد مصری واقع شده بود. نقل است که این خانه سقفی از طلا و گچ‌بری‌های نفیسی داشته و پسر نائل در دوران پیش از انقلاب خواستار خرید این خانه توسط میراث فرهنگی شده است اما به دلیل بی توجهی نسبت به این موضوع تزئینات شاه نشین را به تدریج فروخته است.

گرچه میراث‌فرهنگی اصفهان در اقدامی قابل تحسین تصمیم به احیای بسیاری از بناهای تخریب شده دارد اما جای سوال اینجاست که آیا حمام خسروآقای نوساز و یا خانه بازسازی شده و نوساز نائل می‌تواند جای نقش و نگارِ گذر تاریخ را در این بناها بگیرد؟.گویی افسوس دوست‌داران میرث‌فرهنگی تمامی ندارد.