نبرد کتاب و تبلت در نمایشی کودکانه
نمایش شاد و کودکانه «بازی در بازی» با طراحی و کارگردان، عاطفه نقوی و نویسندگی جمال نوروز باقری در خانه کودک تا 7 دی‌ماه روی صحنه است. «بازی در بازی» نمایشی از زبان بازیگران نمایش است که هرکدام نقش‌های متفاوتی را ایفا می‌کنند.
سعید آقایی - اصفهان امروز : نمایش شاد و کودکانه «بازی در بازی» با طراحی و کارگردان، عاطفه نقوی و نویسندگی جمال نوروز باقری در خانه کودک تا 7 دی‌ماه روی صحنه است. «بازی در بازی» نمایشی از زبان بازیگران نمایش است که هرکدام نقش‌های متفاوتی را ایفا می‌کنند. سادگی در بیان و ایجاد ارتباط صمیمی با کودکان و استفاده از داستان کهن «کدو قل‌قل زن» و ترکیب آن با داستان شخصیت اصلی از ویژگی‌های بارز این نمایش است. در هم تنیدگی این دو داستان به پیشرفت روند کلی نمایش و انتقال مفهوم نمایش به مخاطب اصلی خود که کودکان هستند موفق عمل کرده است. عنوان اثر به بازی‌های کودکانه اشاره دارد که کودکان در آن سعی می‌کنند نقش در نقش یک اتفاق را بیان کنند. شیوه اجرایی این نمایش نیز بر این اساس انتخاب‌شده که کودک با آن نزدیکی کرده و به نحوی خود را جزئی از این نمایش تصور کند.
عاطفه، دختربچه هشت‌ساله چنان سرگرم بازی کردن با تبلت می‌شود که توجهی به اطرافیان خود ندارد. او در خواب، تبلت و کتاب قصه‌اش را می‌بیند، تبلت سعی دارد که کتاب قصه را از عاطفه دور کند به همین جهت دست‌های کتاب را قفل می‌کند و او را گوشه‌ای پنهان می‌کند تا بتواند فاصله‌ای بین عاطفه و کتاب بیندازد. کتاب به سراغ عاطفه می‌آید و برای نجات خود از او کمک می‌خواهد اما عاطفه نمی‌تواند به‌تنهایی تصمیم بگیرد و به کتاب کمک کند زیرا بر دست‌های کتاب قفل بزرگی زده‌شده است. کتاب قصه از او می‌خواهد که برای نجاتش به شهر قصه برود و از کدو قل‌قل زن راه چاره‌ای برای حل این مشکل بیابد. عاطفه به شهر قصه می‌رود و به کمک کدو قل‌قل زن حیواناتی که قصد خوردن کدو قل‌قل زن را دارند با فکر و مشورت فریب داده و او را نجات می‌دهد. کدو قل‌قل زن به عاطفه می‌گوید که چگونه می‌تواند کتاب را نجات دهد و از شر بدی‌های تبلت رهایی یابد و در آخر عاطفه با استفاده صحیح از تبلت و کتابخوانی در آن متوجه می‌شود که از هر ابزار می‌توان سودمندانه استفاده کرد.
عاطفه نقوی آخرین بار به همراه گروه هنری ناردونه نمایش «خرخره دود» را در کانون و پرورش فکری کودکان و نوجوانان در مقام نویسنده، کارگردان، طراح صحنه و لباس به روی صحنه برد. یک سال از اجرای آن نمایش می‌گذرد و هنوز مخاطبین آن نمایش، یاد «خرخره دود» را در نمایش «بازی در بازی» اثر تازه این هنرمند در خانه کودک زنده می‌کنند. این هنرمند متولد ۱۳۶۷ اصفهان و دارای مدرک کارشناسی سینما در گرایش فیلمنامه‌نویسی است.
عاطفه نقوی توانست امسال در سومین دوره جشنواره تئاتر کوثر نطنز، مقام اول در طراحی لباس و نیز عنوان نویسنده برتر برای نمایش خرخره دود را در این جشنواره کسب کند. این کارگردان تئاتر، فعالیت‌های مختلفی درزمینه هنر نمایش انجام داده است که می‌توان از میان آن به موارد ذیل اشاره کرد: نمایشنامه خوانی روز رستاخیز در مقام نقش‌خوان، نمایش تعبیری به سرخی خون در مقام بازیگر، نمایش سراب، تئاتر عروسکی علیمردان خان، نمایش مونس مادر اسفندیار، نمایش نامه‌خوانی آرش، نمایش نامه‌خوانی دکلره، نمایش عروسکی قصه کفش‌های کوچولو اشاره کرد.
- ایده‌ای که در کلاس نقاشی کودکان جان گرفت
کارگردان این اثر درباره نقطه آغازی نمایش گفت: «ایده نمایش بازی در بازی در کلاس تدریس نقاشی که با کودکان داشتم در ذهن من شکل گرفت. کودکان حتی برای رنگ‌آمیزی شکل‌های نقاشی به سراغ کتاب نمی‌رفتند اما با تبلت و گوشی‌های هوشمند پدر و مادر خود بازی‌هایی را انجام می‌دادند که برای سنین آنها مناسب نبود و نکته آزاردهنده این بود که ساعت‌های متوالی مشغول بازی کردن با این وسایل الکترونیکی می‌شدند و توجهی به اطرافیان خود نداشتند. ایده اولیه نمایش بازی در بازی، جنگ بین کتاب و تبلت بود. سعی داشتم به نحوی هم که شده تقابل میان این دو چیز؛ یکی فراموش‌شده و دیگری متداول را نشان دهم. ابتدا تصمیم گرفتم که این جنگ صرفاً دو مبارز بیشتر نداشته باشد اما بعد در مراحل بعدی شکل‌گیری نمایشنامه، نیاز بود که در این میان یک واسط میان این دو مبارز و تماشاچی که کودکان هستند قرار بگیرد. پس یک شخصیت از جنس کودکان و با همان خصوصیت رفتاری انتخاب کرده و در ادامه در پیوند داستان ابتدایی نمایشنامه تصمیم گرفتم برای درک بهتر داستان و ملموس بودن آن، از یک داستان که برای کودک و همه نسل‌ها آشنا است استفاده کنم؛ داستان کدو قل‌قل زن.»
کودکان آگاه هستند و امروز با پیشرفت در همه زمینه‌ها این آگاهی دوچندان شده است. لازمه ورود به دنیای کودکان شناخت محیطی است که آنها در آن زیست می‌کنند و آگاهی کافی به دغدغه‌ها، سرگرمی‌ها و شناخت همه آن چیزی که کودک امروز را با خود درگیر کرده است. در این نمایش برای ایجاد جاذبه‌های کلامی سعی شده که در گفتار شخصیت‌های فانتزی نمایش به‌درستی به کودکان نحوه استفاده و آموزش از کتاب و تبلت آموزش داده شود به‌نحوی‌که برای کودک تازگی داشته باشد و از پندهای مرسوم و کلیشه‌ای به دور باشد. نقوی می‌گوید: «جذابیت‌ها و مهمتر از آن صداقت و پاکی کودکان که شما با آن روبرو هستید شما را وا‌می‌دارد که سختی‌ها را به جان بخرید و باز نمایش کودک کار کنید؛ زیرا دنیای کودکان دنیا خیال و آرزوهاست.»
مخاطبان اصلی خانواده‌ها و کودکان هستند که در یک ارتباط دوسویه نسبت به تربیت کودکان و استفاده صحیح از وسایل الکترونیکی و همین‌طور فرهنگ کتابخوانی به شکل غیرملموس آموزش می‌بینند نه‌فقط کودکان که خانواده‌ها نیز نحوه صحیح برخورد را یاد می‌گیرند. نقوی در این رابطه به خاطره‌ای اشاره کرد و گفت: «به یاد دارم در یکی از شب‌های اجرا نمایش «بازی دربازی» یکی از کودکان گفت که او کتاب می‌خواند اما پدر و مادر او کتاب نمی‌خوانند!»
- به تئاتر کودک بهاداده نمی‌شود
او در پاسخ به این پرسش که این نمایش بنا به پیشنهاد و طراحی خودتان در این سالن اجراشده است و برای اجرا در شهرها و فضاهای دیگر برنامه‌ای دارید؟ می‌گوید: «متأسفانه خیر و انتخاب چندانی نیز برای سالن اجرا نداشتیم. مسئولان فقط در شعار، تئاتر کودک را می‌خواهند و در عمل از آن گریزان هستند. حتی در هفته کتاب و کتابخوانی نیز هیچ‌گونه حمایتی نه از سمت نهادهای متولی و نه از سایر نهادهای مسئول به این نمایش اختصاص نیافت و نمایش با هزینه شخصی بعد از هفت ماه به اجرا رسید؛ اجرایی که مطلوب نبود. اگر حمایت چه ازلحاظ مالی و چه ازلحاظ معنوی صورت بگیرد برای اجرا در دیگر شهرها نیز آماده هستیم.»
همچنین زیباترین دیالوگ این متن به روایت کارگردان این عبارت است: «اگه می‌خوای باشی زبروزرنگ، کتاب بخون. کتاب یه دوست خوبه»
این فعال تئاتر، بهترین و مطمئن‌ترین راه حمایت از تئاتر در اصفهان را در دولتی نبودن می‌داند و اضافه می‌کند: «نه‌فقط درزمینه تئاتر که در همه بخش‌های کشور دولت از تصدی‌گری دست برداشته و به یک حامی تبدیل شود. حامی که تمام منابع را در اختیار افراد مختلف قرار دهد نه یک فرد خاص و وابسته. دولت نظارت کند اما نظاره‌گر نباشد.»
آهنگسازی تئاتر «بازی در بازی» را اکبر خلقی بر عهده دارد. این اثر با بازی‌های عارفه عاقبت بخیر، فاطمه حیدری، شیدا ارجمند، حمیرا ماهر و طراح صحنه و لباس عاطفه نقوی و عکاسی عرفانه ابراهیمی اجرا می‌شود.