نمایش «پستچی پابلو نرودا» به کارگردانی رادمهر کشانی در تالار هنر اصفهان به روی صحنه رفته است.
نمایش «پستچی پابلو نرودا» به کارگردانی رادمهر کشانی در تالار هنر اصفهان به روی صحنه رفته است. این تئاتر که نوشته آنتونیو اسکارمتاست به الهام از خاطرانت و نوشته‌های پابلو نرودا در زندگی‌اش به رشته تحریر درآمده و رادمهر کشانی نیز آن را به اجرا درآورده است. در این نمایش زندگی پابلو نرودا در یک جزیره و برخورد او با اهالی آنجا بیان می‌شود. نرودا به دلیل ارتباطی که با پستچی آن منطقه پیدا می‌کند به دلیل اینکه تنها برای او نامه می‌آورد بر روی او تأثیر می‌گذارد و از استعاره و هنر و عشق برایش می‌گوید. همین تأثیر باعث اتفاقاتی در زندگی پستچی همچون عاشق شدنش می‌شود. از سوی دیگر تحولات سیاسی در جریان است و به پابلو نرودا پیشنهاد پست ریاست جمهوری داده‌اند. این نمایش با بازی اسماعیل موحدی، بهاره مهدوی و منیره سادات الحسینی و رادمهر کشانی و آهنگسازی حسین احمدجو هر شب به نمایش درمی‌آید. برای بررسی این اثر گفتگویی با رادمهر کشانی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:
چرا خواستید یک اثر خارجی را در اصفهان اجرا کنید؟
ما همیشه نیاز اجرای آثار خارجی را در اصفهان احساس می‌کنیم. متأسفانه در سال‌های گذشته سیاستگذاری به‌گونه‌ای بود که آثار خارجی در اصفهان به نمایش درنیایند و حمایتی هم از آنها نمی‌شد. همچنین نمایشنامه‌های خیلی قوی در این زمینه کار نمی‌شد. بر همین اساس نیاز است تا هر از چندگاهی آثار شناخته شده و فاخر دنیا را در اصفهان اجرا کرد و اگر از میان آثار معاصر باشد چه بهتر، چراکه هر چه متن‌های قوی کار کنیم به نسبت کارگردانی‌ها قوی‌تر می‌شود چون وقتی متن قوی باشد نیاز است تا تحلیل بیشتری شود و ظرافت‌های کارگردانی در آن بیشتر شود. همچنین بازی‌ها و طراحی صحنه قوی می‌شوند. به همین دلیل اجرای این‌گونه آثار موجب می‌شود که نویسنده‌ها بتوانند کارهای اقتباسی کنند و کارگردانان و بازیگران و سایر عوامل تئاتر نیز در کار خود پیشرفت کنند. خوشبختانه به‌واسطه تالار هنر و مدیریت آقای رهبری که از اهالی تئاتر هستند، فضایی ایجادشده که بتوان تئاترهای خارجی را اجرا کرد.
چرا در میان آثار خارجی سراغ نمایش پستچی رفتید؟
پابلو نرودا یک شخصیت شناخته شده و شاعر بزرگ است؛ اما متأسفانه بسیاری از وجود او شناختی ندارند؛ بنابراین در وهله اول می‌خواستم نشان دهم که چنین آدمی در دنیا وجود داشته و چه تحولاتی را در جامعه و دنیا به وجود آورده است. شعرهای نرودا عاشقانه‌ترین شعرهای دنیاست. از سوی دیگر می‌بینیم که در بعضی زمان‌ها کارهای مناسبتی انجام می‌دهیم. مثلاً می‌گوییم برای خانواده بیاییم تئاتر بسازیم و نمایشنامه‌نویس‌ها در این مورد به کار می‌پردازند و می‌بینیم که به جای اینکه به اصل خانواده بپردازند به مواردی همچون خیانت می‌پردازند که هیچ تأثیری ندارد. در این نمایشنامه در لایه‌های زیرین اساس خانواده و عشق به زندگی و خانواده را نشان می‌دهد. عشقی که نرودا به همسرش ماتیلده دارد و برای او شعر می‌گوید و همین تأثیر می‌گذارد روی پستچی و باعث می‌شود که او نیز عشق را تجربه کند. نرودا علاوه بر اینکه یکی از اهالی هنر است و به‌واسطه وجود پابلو نرودا منطقه‌ای که او در آن زندگی می‌کند تحت تأثیر قرار می‌گیرد و فرهنگ و هنر در میان مردم آن منطقه که بی‌سواد هستند نفوذ پیدا می‌کنند. به عبارتی وجود یک هنرمند در یک جامعه به‌درستی باعث فرهنگسازی
می‌شود؛ بنابراین با این نمایشنامه می‌گوییم که باید از هنرمندان حمایت شود چراکه با این کار فرهنگسازی در شهر انجام می‌شود. نکته دوم نرودا کسی است که می‌خواهند از او استفاده سیاسی کنند و به او پیشنهاد ریاست جمهوری می‌دهند اما در موضع خودش باقی می‌ماند و به هنر می‌پردازد، اگرچه وارد سیاست می‌شود برای مردم و در فرانسه سفیر می‌شود.
تا چه اندازه فکر می‌کنید اهدافی که در مورد این نمایش ذکر کردید با اهدافی که اسکارمتا برای آن در نظر گرفته بود، هماهنگی دارد؟
تحلیل ما خیلی از تحلیل نویسنده دور نیست، اما این خاصیت هنر است که هر نویسنده‌ای که اثری را می‌نویسد، کارگردان می‌تواند از آن بازخورد و تفسیر خود را داشته باشد. با توجه به مطالعاتی که در مورد پابلو نرودا داشتم به این نتیجه رسیدم که شخصیت او چیست و این نمایشنامه نیز بر اساس خاطرات خود نرودا نوشته‌شده است؛ بنابراین تا حد زیادی نزدیک به نگاه نویسنده هستیم به اضافه نکات خلاقانه‌ای که در نمایش وارد کردیم.
تا چه اندازه به متن وفادار بودید؟
صد در صد.
یکی از بخش‌های جذاب این نمایش موسیقی است. برای این بخش چه فرایندی را طی کردید؟
موسیقی‌های این نمایش در دو بخش است. گروهی موسیقی‌هایی است که پابلو نرودا در خاطرات خود آورده است و ما نیز همان قطعه را پخش کردیم. برخی موسیقی‌های متنی نیز وجود دارد که باید همه آنها را می‌ساختیم و آهنگساز ما آقای حسین احمدجو از جلسات ابتدایی تمرین حضور داشتند و نت به نت و قدم‌به‌قدم موسیقی‌ها ساخته و شعرهای نرودا خوانده شدند. تمام موسیقی‌هایی که با گیتار هستند، ساخته شدند.
شعرخوانی در این نمایش نیز از دیگر نقاط برجسته آن محسوب می‌شود. برای بهتر نشان دادن این موضوع از چه ابتکاراتی استفاده کردید؟
در متن اصلی همه این شعرها باید بازی می‌شدند اما خواستیم که از ویدئو آرت استفاده کنیم تا شعرها درست‌تر خوانده شوند و کار بعدی این بود که ویدئو آرت را در دکور نمایش به کار بردیم که داخل خانه نرودا جای گرفت. عموماً ویدئو آرت بیرون از فضای دکور قرارگرفته در نمایش‌ها اما ما خواستیم که این را داخل دکور قرار دهیم. برای آن نیز فیلمسازی کردیم تا هم نور در آن رعایت شود و هم جزئی از طراحی صحنه شود. در قسمت بعدی فیلم‌ها تئاتر مستند است مثل سخنرانی نرودا در میان مردم و سخنرانی جایزه نوبل که بازسازی شدند و به‌گونه‌ای تئاتر مستند محسوب می‌شود.
چه مقدار برای این تئاتر تمرین کردید؟
رسم بر این است که تئاترهای اصفهان حدود یک ماه تمرین داشته باشند. من حدوداً پنج سال و نیم دغدغه ساخت این تئاتر را داشتم و چهار ماه و نیم تمرین کردیم. بازیگران تغییر کردند و از ابتدا قرار نبود من نقش پستچی را بازی کنم اما تغییرات انجام شد. به نظرم کار به پختگی رسید و بازی را برای اولین بار در این نمایش استفاده کردیم که خیلی شبیه به بازی سینمایی است. چون تماشاگر به شدت به صحنه نزدیک هستند و ارتباط نفس به نفس بازیگر و مخاطب باید حفظ می‌شد؛ بنابراین نیاز به بازیگران کار کرده داشتیم که بتوانند این فرایند را به خوبی انجام دهند. تقریباً در این چهار ماه و نیم هر روز تمرین داشتیم.
برای طراحی صحنه از چه ایده‌هایی استفاده کردید؟
با نمایشنامه‌ای خاص مواجه بودیم که طراحی صحنه خاصی هم نیاز داشت. اگر می‌خواستم آن طراحی صحنه‌ای که در ذهن داشتم را اجرا می‌کردم نیاز به تالار همچون تالار وحدت تهران داشتم اما چون این امکان وجود نداشت و نمایش در شش موقعیت اتفاق می‌افتاد از سیستم سیمونتنه استفاده کردیم و از نور بهره بردیم. یکی از مشکلاتی که در ایران و به ویژه در اصفهان داریم معضل سالن‌های نامناسب است چراکه در دنیا سالن‌هایی مثل تالار هنر منسوخ شده‌اند و به جای آن سالن‌های بلک باکسی آمده است. به همین دلیل تماشاچی را روی صحنه آوردیم ولی توانستیم ارتباط نزدیک را ایجاد کنیم گرچه موجب شد تا طراحی‌های ما به شدت مینیمال شود اما هر شش موقعیت را توانستیم ایجاد کنیم.
سخن آخر؟
امیدوارم این‌گونه کارها در اصفهان بیشتر اجرا شود و به‌گونه‌ای فکر نکنند که اگر تئاتر خارجی در اصفهان اجرا می‌کنیم به تئاتر اصفهان ضرر می‌زنیم. تئاتر خارجی کار کردن باعث تقویت نمایشنامه‌های ایرانی می‌شود و نکته بعدی این است که ما به عنوان گروه اجرایی سعی کردیم به جزئیات فکر کنیم و تمرین‌های بسیاری کردیم امیدواریم تماشاچیان با استقبالی که از تئاتر انجام می‌دهند کاری کنند که این‌چنین کارها همچنان ادامه پیدا کند.
