آیا منطقه در سال ۲۰۱۸ آرامش خواهد داشت؟

در سال ۲۰۱۷ تغییرات بسیاری در منطقه خاورمیانه رخ داد که نابودی داعش در سوریه و عراق، مهم‌ترین آن‌هاست، ولی رویارویی بین کشورهای منطقه افزایش‌یافته و می‌تواند باعث بروز بحران‌های جدیدی شود. به گزارش تسنیم، روزنامه «ایزوستیا»، چاپ مسکو در تحلیلی می‌نویسد: اوضاع در منطقه خاورمیانه در سال 2017، همان‌طور که انتظار می‌رفت بحرانی و مملو از رویدادهای غیرمنتظره بود. در عرصه مناقشه داخلی در سوریه تغییرات اصولی رخ داد ولی عراق تا مرز تقسیم این کشور پیش رفت و تروریست‌ها که پیش از آن، این دو کشور را به تصرف خود درآورده بودند مجبور شدند به سایر نقاط کره زمین بگریزند. از سوی دیگر عربستان سعودی و متحدانش در شورای همکاری‌های خلیج‌فارس هم جنگ دیپلماتیک جدی را با قطر به راه انداختند.

نابودی کامل داعش در سوریه و عراق

در اوایل سال 2017 تروریست‌های داعشی بخش اعظم خاک سوریه و بسیاری از شهرهای مهم این کشور، ازجمله نقاط مرزی با عراق را در تصرف خود داشتند. عملیات نظامی روسیه که در پاییز سال 2015 آغاز شده و تقریباً یک سال و نیم به طول انجامید، مانع از پیشروی تروریست‌ها شده بود، ولی در اوایل به نظر می‌رسید تا نابودی کامل آن‌ها، زمان زیادی لازم دارد. بااین‌وجود در پایان سال 2017 به شکست کامل داعش در سوریه منجر شد. ارتش سوریه موفق شد تا کنترل کرانه غربی رود فرات را به دست آورد و به‌طور هم‌زمان شبه‌نظامیان کرد هم نیروهای داعشی را در کرانه شرقی رود فرات تارومار کردند. رئیس‌جمهوری روسیه در تاریخ 11 دسامبر در پایگاه هوایی حمیمیم در خاک سوریه حضور یافته و پایان عملیات نظامی و دستور بازگشت گروه‌های نظامی روسی به میهن را به وزارت دفاع این کشور داد.

عراق از خطر تجزیه جان سالم بدر برد

درعین‌حال در کشور عراق که تازه از وجود تروریست‌های داعشی رها شده، خطر تجزیه کشور بسیار جدی شد. کردهای عراقی که دارای یک جمهوری خودمختار هستند، در تاریخ 25 سپتامبر همه‌پرسی برای اعلام استقلال برگزار کردند که در آن بیش از 90 درصد ساکنین مناطق کردنشین به جدایی از بغداد، رأی مثبت دادند. ولی جامعه بین‌المللی از این تصمیم رهبران کرد عراقی حمایت نکرد و دولت مرکزی نیز با کمک دو کشور همسایه خود، یعنی ترکیه و ایران، اقدامات نظامی شدیداللحنی را علیه مقامات اربیل در نظر گرفتند که نتیجه‌بخش بوده و عراق را از خطر تجزیه نجات داد.

اختلاف بین کشورهای عرب منطقه خلیج‌فارس بالا گرفت

بی‌ثباتی در منطقه به پادشاهی‌های عرب خلیج‌فارس نیز سرایت کرد. در تابستان سال 2017 کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر و چند کشور متحد آن‌ها که موضع‌گیری مقامات دوحه در قبال ایران، حزب‌الله، حماس و اسرائیل مورد رضایتشان قرار نداشت، روابط دیپلماتیک خود را با قطر را قطع کرده و این کشور را به حمایت از تروریسم متهم نموده و تحریم‌های اقتصادی شدیداللحنی را علیه قطر اعمال کردند. دو کشور غیر عرب منطقه، یعنی ایران و ترکیه، از مواضع قطر در مقابل کشورهای عرب خلیج‌فارس حمایت نمودند. این اختلافات تنش در منطقه را افزایش داده است. درمجموع وضعیت منطقه خاورمیانه همچنان تغییر چندانی نکرده است و روند اوضاع در سال 2018 نشان خواهد داد که آیا امکان خروج از بحران‌ها در منطقه وجود دارد یا اینکه اوضاع وخیم‌تر از سال 2017 شده و نیروهای جدیدی در خاورمیانه ظهور خواهند کرد؟