نصیحت شهروندان در نقاشی‌های دیواری

اصفهان امروز- احمدرضا آقابابایی:

براساس قانون قبلی شورای شهر اصفهان، نقاشی دیواری ممنوع بود. به دلیل رواج یافتن نقاشی دیواری در شهرهای دیگر کشور و ایجاد انتظار در مردم اصفهان، در دوره شهردار جدید و با حمایت شورای شهر به سمت برطرف کردن موانع قانونی نقاشی دیواری رفتیم تا با کشیدن نقاشی دیواری بر دیوارهای شهر به ایجاد شادابی در شهر و انجام حرکت‌های فرهنگی و آموزنده کمک کنیم.

پس از اصلاح مصوبه شورای شهر درباره نقاشی دیواری، سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان، سفارش نقاشی دیواری را از سال 94 آغاز کرد و در نیمه دوم سال 95، طراحی و اجرای نقاشی‌های دیواری به اوج رسید. برای طراحی و اجرای این آثار، تلاش کردیم از پتانسیل هنری اصفهان و کشور استفاده کنیم و به همین دلیل، فراخوان‌های طرح نقاشی دیواری را در تمام دانشگاه‌ها و مؤسسات فعال درزمینه هنر شهری و از طریق آگهی‌های سایت سازمان و نامه‌نگاری‌ها منتشر کردیم.

درنهایت دو دانشگاه سپهر و فنی و حرفه‌ای سمیه و دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد نجف‌آباد، برای همکاری، اعلام آمادگی کردند و اساتید آن‌ها، طراحی و اجرای نقاشی دیواری را به‌عنوان پروژه‌های دانشجویی تعریف و کارگاه‌های آموزشی برای دانشجویان خود برگزار کردند. درنهایت 65 نقاشی دیواری با چهار مضمون سفارشی ما طراحی و بر روی دیوارهای شهر اجرا شد. آثار بخش آزاد روی دیواره‌های بلند شهر اجرا شد. بر روی دیواره‌های کوتاه هم آثاری با سه مضمون مختلف اجرا شد، اولویت اول، داستان‌های قرآنی، اولویت دوم، شهدا و دفاع مقدس و اولویت سوم، داستان‌های پندآموز ایرانی از شاهنامه و سایر متون کهن بود تا باعث ترویج کتاب‌خوانی شود.

تلاش کردیم در انتخاب مناطق برای نقاشی دیواری، با مساوات عمل کنیم و نیازهای هر منطقه را هم در نظر بگیریم. البته به دلیل تاریخی بودن اصفهان، نقاشی‌های دیواری را در حریم تاریخی اجرا نکردیم و آنها را به فضای گسترده سایر نقاط شهر بردیم. مطرح کردن مباحث فرهنگی مثل تفکیک زباله در فضای شهری و نقاشی دیواری اهمیت دارد و مخاطب اصفهانی، مسائل فرهنگی را به‌خوبی دریافت می‌کند. در طراحی نقاشی‌های دیواری در نظر گرفتیم که از مخاطب کودک و نوجوان تا افراد بی‌سواد، آثار را متوجه شوند، نصیحت کردن برایمان اهمیت داشت، اما می‌خواستیم سؤال هم در ذهن مخاطب ایجاد کنیم.

نقدهایی که به این نقاشی‌های دیواری شده، منصفانه بود. مردم اصفهان معمولاً به آثار هنری شهر، واکنش سریع نشان می‌دهند و بازخورد آنها به این نقاشی‌های دیواری هم بد نبوده، انتقاد صریح نشنیده‌ام و طرحی نبوده که مردم کاملاً پس بزنند، چراکه طی مراحل کارشناسی پیچیده‌ای به این طرح‌ها رسیدیم. البته نظرسنجی رسمی هم نکرده‌ایم و تنها در فضاهای مجازی، از دانشجوها و مردم، نظرهای گذری اغلب مثبت شنیده‌ایم. با کارشناس‌ها و هنرمندان هم ارتباط مستقیم داریم و از همه آن‌ها دعوت به همکاری کرده‌ایم، اگر هم با ما همکاری نکنند، نقدهای مکتوبشان به دستمان می‌رسد.

گرافیتی که نوعی نقاشی دیواری خودجوش شهروندان شهر است، وندالیسم و تخریب‌گرایی محسوب می‌شود و دامن زدن به این بی‌قانونی، وظیفه شهرداری نیست، اما اگر کسی آثاری اصولی در این زمینه خلق کند، شهرداری با این آثار برخورد نمی‌کند. تاکنون در اصفهان به گرافیتی قوی برخورد نکرده‌ام و تنها یک‌بار یک گرافیتی قوی در دیوارهای خرابه‌های خانه‌ای تاریخی در پشت مسجد جامع دیدم.

رئیس اداره گرافیک شهری سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان