توسعه صنعت نفت در سایه توافق برجام

۲ سال از توافق برجام گذشت؛ توافقی که نه تنها در توسعه تعاملات بین‎المللی صنعت نفت ایران اثرگذار بود، بلکه در تقویت انگیزه، توان و قابلیت‎های شرکت‎های داخلی فعال در این صنعت نیز نقش بسزایی ایفا کرده است.
صنعت نفت ایران که تا پیش از تحریم‎ها با صادرات کمتر از یک میلیون بشکه نفت در روز، خود را به تدریج برای معامله نفت با غذا یا دارو آماده می‎کرد، پس از اجرای توافق برجام با صادرات بیش از ۲ میلیون بشکه نفت در روز، به سرعت به بازار جهانی نفت بازگشت و کمی آنطرف‎تر، با به‌کارگیری دیپلماسی انرژی موفق توانست اعتبار و جایگاه کشور را در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) نیز تحکیم کند.
امروز اگر تولید روزانه نفت کشور به مرز چهار میلیون بشکه رسیده و در فروش و صادرات نفت، دغدغه‎ای از بابت دلال‎ها و واسطه‎ها نداریم و شاهد تنوع مشتریان راهبردی‌مان هستیم، از آن روست که برجام دستمان را در بازار جهانی نفت باز کرده است؛ این روند افزایش تولید نفت در کشور قرار است به روند فزاینده خود ادامه دهد و در این میان، میدان‌های غرب کارون در سال‎های آینده نقش اساسی‎تری ایفا خواهند کرد. امروز ظرفیت تولید در میادین مشترک غرب کارون فراتر از ۳۰۰ هزار بشکه در روز است و تولید و توسعه در این میدان‌ها تا رسیدن به ظرفیت تولید روزانه بیش از یک میلیون بشکه نفت با قوت ادامه پیدا می‎کند.
از سوی دیگر، اگر امروز بر ازدیاد برداشت از میدان‌های نفت و گاز تاکید می‎کنیم و به تحقق این هدف امید داریم، از آن روست که برجام، دریچه تعامل با جهانیان را به روی صنعت نفت کشورمان گشود و به این باور رسیدیم که می‎توانیم با بهره‎مندی از فناوری‎های روزآمد دنیا و انتقال آن به داخل، ضریب بازیافت از مخازن را افزایش دهیم. الزام افزایش ضریب بازیافت در میادین نفتی به ویژه در میدان‌های مشترک از جمله میدان‌های غرب کارون خودنمایی می‎کند و خوشبختانه به این منظور، برنامه‎های خوبی مدنظر قرار دارد.
اگر امروز مقدمات برگزاری مناقصه برای توسعه یکی از بزرگترین میادین نفتی کشور فراهم شده و در انتخاب شرکت‎کنندگان در مناقصه وسواس به خرج می‎دهیم، از آن روست که شرایط کشور و توافقات حاصل شده، تعامل با دنیا را امکانپذیر کرده و حق انتخابمان را برای توسعه میادین افزایش داده است.
اگر برای مطالعه میدان‌ها، بیش از ۳۰ تفاهم‌نامه با شرکت‎های داخلی و خارجی امضا کرده‎ایم و شرکت‎های بزرگ و مطرحی در دنیا با هزینه‎های خود، نسبت به مطالعه میادین نفت و گاز ما اقدام کرده و نتایج مطلوبی از این مطالعات در اختیار ما گذاشته‌اند، از آن روست که به تداوم همکاری‎ها و تعاملات با ایران در سایه توافق برجام امیدوارند. هم‎اکنون ظرفیت تولید روزانه نفت در میدان آزادگان (آزادگان شمالی و جنوبی) به نزدیک ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسیده و افزون بر طرح توسعه یاران شمالی و فاز نخست طرح توسعه یادآوران و آزادگان شمالی که سال ۹۵ افتتاح شد، امسال میدان مشترک یاران جنوبی نیز در مدار تولید قرار گرفته است. این توسعه شتابان در غرب کارون را باید در نتیجه اولویت‎بخشی به این منطقه عملیاتی استراتژیک در کشور و رویدادهای جنبی موثر دیگری مانند رفع تحریم‎های ظالمانه علیه ایران دانست.
اگر امروز شاهد شکل‎گیری شرکت‎های ایرانی اکتشاف و تولید هستیم که هر کدام همکاری خود را با شریکان خارجی آغاز کرده‎اند و برای توسعه میادین نفت و گاز کشور با تکیه بر توانمندی‎های خود و تجربه و سرمایه شرکت‎های بین‎المللی اعلام آمادگی می‎کنند، از آن روست که امکان اجرای قراردادهای جدید نفتی با همکاری شرکت‎های بین‌المللی فراهم شده و الزام وزارت نفت بر ضرورت مشارکت شرکت‎های ایرانی، مسیر را برای نمایش و افزایش توانمندی‎های آنان هموار کرده است.البته بدیهی است در دوران تحریم نیز فعالیت‎های صنعت نفت ادامه داشت، اما با صرف زمان بیشتر، هزینه‎های گزاف‎تر و با راندمان پایین‎تر؛ نقایصی که تبعات مالی ناشی از آن بعضا هنوز هم بر روی دوش صنعت نفت سنگینی می‎کند.
باید بپذیریم برجام، هزینه‎های توسعه و بهره‎برداری از میدان‌های نفت و گاز ما را کاهش داد و راهی که دوران تحریم بر ورود کالاهای راهبردی مورد نیاز صنعت نفت ایران بسته بود، باز کرد. چه بسیار پروژه‎هایی که فرایند تکمیل و بهره‎برداری از آن به دلیل عدم دسترسی به یک کالای حیاتی، متوقف شده بود و حال آنکه پس از برجام، نه تنها قطعات و تجهیزات توقیف شده ما آزاد و مشکل تامین بسیاری از تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت کشور حل شد، بلکه امضای قرارداد با سازندگان برتر بین‎المللی به منظور انتقال فناوری ساخت برخی کالاهای استراتژیک به کشور نیز امکانپذیر شد.
کاهش قابل توجه هزینه‎های توسعه و بهره‎برداری، تسهیل دریافت مطالبات نفتی، افزایش تولید و صادرات نفت، افزایش تولید گاز، توسعه تعاملات بین‎المللی، تسهیل در تامین تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت، احقاق حقوق حقه ایران در اوپک و بازگشت به بازار جهانی نفت، امضای قرارداد با کنسرسیوم‎های خارجی-ایرانی در حوزه‎های مختلف از جمله توسعه میادین، ساخت تجهیزات و مسائل زیست محیطی با در نظر گرفتن اصل انتقال فناوری و موارد دیگری از این دست، همه را می‎توان به نوعی متاثر از مواهب برجام قلمداد کرد.
امروز خرسندیم که توافق برجام به‎رغم کارشکنی‎های عبث آمریکا همچنان پایدار است و برآنیم از این فرصت به بهترین شکل ممکن برای توسعه همکاری‎های بین‎المللی، ارتقای ظرفیت‎های داخلی و ادامه حرکت در مسیر رشد و اعتلای صنعت نفت کشور استفاده کنیم.