شاهین‌شهر؛ گمشده در تبلیغات بصری
محیط و دنیای معاصر فضایی است آکنده از پیام‌ها و ارتباطات تصویری که روح و روان انسان را تحت تأثیر قرار داده و به‌طور مستمر باگذشت زمان رفتارهای انسان را شکل می‌دهد.
سویا رضایی-اصفهان امروز: محیط و دنیای معاصر فضایی است آکنده از پیام‌ها و ارتباطات تصویری که روح و روان انسان را تحت تأثیر قرار داده و به‌طور مستمر باگذشت زمان رفتارهای انسان را شکل می‌دهد. محیطـی که شهرهای امروزی پیش روی شهروندان خود قرار می‌دهند، از تأثیر تضاد و همسویی بسیاری از عوامل و مؤلفه‌ها به وجود آمده است که بیشتر کیفیـت محیط و زیبـاسـازی شهری در این راستا فدای مقاصد اقتصادی، سیاسی و فرهنگی شده است. این کنش‌های بدون برنامه، افسارگسیخته و سودجویانه موجب شده که شهروندان امروزی با تصاویری نامناسب به لحاظ بصـری روبرو شوند. به همین خاطر معضلی چون آلودگی بصری، آسایش و کیفیت محیط شهـری آنها را دستـخوش ناملایمات قرار داده و سبـب بروز ناهنجاری‌های روانی و الگوهای رفتاری نامناسب شده است .
ساختار منسجم شهری
شاهین‌شهر شهری نوبنیاد با لقب شهر دانش و خلاقیت در 19 کیلومتری شمال اصفهان واقع‌شده است، شهری که می‌توان آن را ایران کوچک نامید زیرا اقلیت‌های مختلف قومی و دینی در کنار یکدیگر زندگی مسالمت‌آمیزی دارند و برای یکدیگر احترام قائل هستند. از معماری و شهرسازی این شهر نظرات متفاوتی عنوان‌شده، ازجمله احمد نیک‌خواه دبیر کمیته فنی شورای عالی معماری و شهرسازی کشور در بازدیدی که به‌تازگی از برخی طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی این شهر داشت، گفت: ساختار معماری شاهین‌شهر انسجام دارد، یا جمله معروف رسول زرگرپور استاندار سابق استان اصفهان که از مدیران استانی خواست به‌جای الگوبرداری از ساخت‌وساز از کشورهای دیگر به شاهین‌شهر رجوع کنند، همه این سخن‌ها و نظرهای مثبت در مورد معماری و ساختار آن انتظار را در مورد زیبایی شهر چند برابر می‌کند، گذشته از پاکیزگی شهر، تابلوها و بنرهای تبلیغاتی سنگینی زیادی از نازیبایی‌ها را به خود اختصاص می‌دهد.
آلودگی بصری
در چند سال گذشته شاهد فعالیت شاخص کانون‌های تبلیغاتی بسیاری در این شهر بوده‌ایم، البته پررنگ شدن این کانون‌ها و گروه‌های تبلیغاتی تنها به دلیل جایگاه‌هایی است که شهرداری طبق تدابیر خود در سطح شهر قرار داده است و هرساله با برگزاری مزایده، بخش‌هایی از آنها را واگذار می‌کند. اگر در خیابان‌های شاهین‌شهر به اطراف دقت کنیم، نکته‌ای که بیش از هر چیزی ذهن را می‌آزرد، تبلیغات رنگارنگ در ابعاد مختلف است که در هر زاویه‌ای از دید قرار می‌گیرند و دراین‌بین حتی نمادی از شهر دانش و خلاقیت وجود ندارد. به‌طورکلی جانمایی پایه استندهای بتونی که یک مداد در کنارشان است با نظر کارشناسی صورت نگرفته و تنها برای بازاریابی مشتریان که در بهترین نقطه و دید قرار دارد مناسب هستند. در چهارراه حافظ که یکی از چهارراه‌های اصلی شهر هست، در یک‌طرف بیلبورد 15 متری، پایه استند بتونی با مدادش در کنار آن و در طرف دیگر یعنی ورودی پایانه، تبلیغات چهاروجهی، دوپایه استند مدادی و در همان نزدیکی نیز دو لمپوست بنر (تبلیغاتی که به تیرهای چراغ‌برق وصل می‌شوند) آزاردهنده است. به‌راستی یک شهروند یا رهگذر می‌تواند هنگام عبور این‌همه تبلیغ را در ذهن جای دهد؟ وضعیت خیابان رازی نیز به همین منوال است و بیلبورد 15 متری به همراه دوپایه استند مدادی و تبلیغات ایستگاه اتوبوس در ابتدای خیابان قرار دارد. سه بیلبورد در اندازه‌های 15 متری و 6 متری در کنار هم قرار دارند که یکی از آنها متعلق به ستاد اقامه نماز جمعه است. نکته جالب تبلیغ کاملاً غربی در کنار این بنر است، جوانی با پاپیون قرمز که تبلیغی ویژه را به نمایش گذاشته است. شاید خود تبلیغ مناسب باشد، اما جانمایی آن اصلاً قابل‌قبول نیست و مطمئناً بازاریاب این بیلبورد توجهی به هم‌جوار بودن بنرها نداشته است. به سه‌راه نظامی که نزدیک می‌شویم، ایستگاه مکانیزه اتوبوس بارنگ و لعاب قرمز توجه زیادی را به خود جلب می‌کند که سنگینی تابلوهای تبلیغاتی را چند برابر کرده است. پشت چراغ‌قرمز دوم که می‌ایستیم، با نور خیره‌کننده‌ای از تلویزیون شهری روبرو می‌شویم. تلویزیونی در ابعاد 35 مترمربع که گویا برای استادیوم ورزشی نقش‌جهان طراحی‌شده است و به علت پایه کوتاهش آن را به این شهر هدیه داده‌اند. البته باید از مسئولان سازمان فرهنگی ورزشی و تفریحی شهرداری شاهین‌شهر تشکر کرد که این تلویزیون تبلیغاتی را بدون صدا طراحی کرده‌اند، زیرا سال‌ها پیش تلویزیونی دقیقاً روبروی خیابان فردوسی بود که آلودگی صوتی زیادی را برای آن منطقه ایجاد کرده بود. در تلویزیون فعلی، تبلیغاتی با سرعت‌بالا پخش می‌شود که فقط درگذر زمان باید به تیتر آنها نگاه کرد و ای‌کاش کارشناسان بازاریاب، مشاوره‌های قوی‌تری برای درج این تبلیغات می‌کردند؛ زیرا به‌راستی این تلویزیون ویترین شهر است و دیگر دوران تبلیغات بارنگ‌های تند و تصاویر شلوغ گذشته و لازم است ما هم همپای گروه‌های تبلیغاتی کلان‌شهرها حرکت کنیم. در میدان شهرداری یا همان میدان فاطمیه هم همچون مکان‌های اصلی شهر دو بیلبورد 15 مترمربعی تبلیغ در کنار یکدیگر قرارگرفته‌اند که منظره نازیبایی را ساخته است. این در حالی است که دقیقاً در همان محل، فضایی ستونی برای نصب تبلیغات در نظر گرفته‌شده است. از میدان شهرداری که بگذریم و مسیر را تا ابتدای خیابان فردوسی طی کنیم، شلوغی بنرها و تصاویر این مسیر شاید صدایی را فریاد نزنند، اما تبلیغاتی رنگارنگ در کنار هم بیداد می‌کنند. ابتدای خیابان دکتر حسابی (سیلابی) یک بیلبورد 15 متری و دو ستون مدادی و البته گالری شهر خودنمایی می‌کند. 9 لمپوست بنر (متصل به تیر چراغ‌برق‌ها) که بافاصله چندم‌تری هم قرارگرفته‌اند و شش‌پایه استند مدادی و تبلیغات چهاروجهی دقیق در کنار نماد خیابان فردوسی قرار دارند. همیشه هنرمندان برای آثارشان ارزش قائل هستند که در کجا نصب شود، شاید به‌راستی هنرمند این تندیس و یا دیگر تندیس‌های نصب‌شده خبری از بیماری آلودگی بصری این شهر ندارند. تبلیغات وسط بلوار یا همان لمپوست بنرها فلسفه‌ای طولانی دارد که به‌تازگی در شهرها جای خود را بازکرده، اما ای‌کاش استفاده از این نوع تبلیغ بامهارت بیشتر و مطابق با استانداردهای فضای شهری استفاده می‌شد نه به این صورت که هر یک متر همان تبلیغ تکرار شود و زیبایی شهر را تحت تأثیر قرار دهد. تعداد 70 استرابورد، 15 بیلبورد 15 متری، چهار تبلیغ چهاروجهی، دو تبلیغ دووجهی و حدود 100 لمپوست بنر، آیا این شهر تحمل این‌همه تبلیغ آن‌هم در کنار یکدیگر را دارد؟
کسب درآمد به هر روشی ممنوع
دراین‌باره با مهرداد مختاری، رئیس شورای اسلامی شهر به صحبت نشستیم، او نیز از این موضوع ناراحتی خود را ابراز کرد و گفت: متأسفانه زمانی که درآمدهای شهرداری کافی نیست، نباید از هر روشی برای کسب درآمد بهره برد.
تبلیغ‌های بدون کارشناسی
در ادامه نظر کارشناسان امر را جویا شدیم. راحله اعتمادی نیا عکاس شهری که مدرک کارشناسی عکاسی از دانشگاه فرهنگ و هنر اصفهان دارد و ساکن شاهین‌شهر است گفت: مشکل اساسی بیلبوردهای نصب‌شده شاهین‌شهر این است که کاملاً غیر کارشناسی نصب‌شده‌اند و بدون توجه به اینکه کجا، به چه چیزی و چه نوع تبلیغی نیاز است تا بهترین نوع آگهی را در قابل‌قبول‌ترین اندازه و در مکان‌های پررفت‌وآمد استفاده کنند. وی افزود: دید بصری گیرایی زیادی دارد، اما اگر در روش نامناسبی از این برد تبلیغاتی استفاده شود مسلماً علاوه بر اینکه به هدفی تبلیغاتی نمی‌رسند باعث آلودگی بصری نیز می‌شود. رامینا رضایی کارشناس طراحی فرش و گرافیک نیز دراین‌باره گفت: تبلیغات شهری فقط کنار هم قرار دادن بیلبوردها و بنرها نیست، بلکه باید به شکلی سازماندهی و آرایش‌شده در سطح شهر استفاده شود. این سازماندهی و آرایش زیبایی شهری و بصری باید توسط کارشناسان این زمینه صورت گیرد. وی ادامه داد: تبلیغات شهری از رشته‌های دانشگاهی است و بهتر است از فارغ‌التحصیلان این رشته در همین زمینه استفاده کرد. ذهن خلاق و دید بصری در تبلیغات شهری بسیار اهمیت دارد.