مدیر ارشد فناوری اسنپ : ما چرخ را دوباره اختراع کردیم

برای همه آنها که اسنپ را مانند یک فعل روزانه صرف کرده اند، سوال های فراوانی هست که پاسخ به آنها از زبان مدیر ارشد فناوری آن جالب است. حسین مراد قلی از امنیت بالا و وضعیت خاکستری این برند ایرانی می‌گوید و با اعلام شرایط گذار آن از استارتاپ به سازمان، تاکید می کند که اسنپ قابل مقایسه با هیچ همتای خارجی نیست. در مصاحبه با وی محدودیت هایی که در تاسیس اسنپ موثر افتادند و نیز زیرساخت های فناوری آن بررسی شد که مشروح آن از نظر می گذرد.
سوالی که برای اغلب ناظران حوزه کسب و کارهای اینترنتی پیش آمده این است که زیرساخت های تکنولوژیک اسنپ با توجه به چه محدودیت ها و مزیت هایی طراحی شد و تا چه حد در برابر امکان رقابت با رقبای داخلی و خارجی منعطف و به روز دیده شده است؟
باید بگویم که اسنپ به هیچ‌وجه رقابتی با شرکت‌های خارجی فعال در زمینه حمل‌ونقل آنلاین ندارد و این شرکت‌ها برای ما تنها الگوهای خارجی در این زمینه محسوب می‌شوند. مهم‌ترین محدودیت ما در مقایسه با رقبای خارجی‌مان این است که آنها به سرویس‌های بسیار پیشرفته و به‌روزی برای استفاده‌های زیرساختی خود دسترسی دارند. مثال بارز آن استفاده از سرویس‌های کلود است که شرکت‌ها را از یک سری فرآیندها بی‌نیاز می‌سازد. مسائلی مثل زیرساخت‌های سخت‌افزاری برای آنها یک ساختار ابری دارد و می‌توانند تمام تمرکزشان را روی ساخت نرم‌افزار مورد نظرشان بگذارند. در ایران متاسفانه این امکان وجود ندارد و عدم دسترسی ما به سرویس‌های خارجی مهم‌ترین محدودیت ما محسوب می‌شود.
محدودیت‌های زیرساختی در بازار ایران باعث می‌شود که از دسترسی به یک سری منابع و مشاوره‌ها محروم شویم و این مساله سرعت پیشرفت‌مان را کُند می‌کند. مثال‌ بارز این است که ما از تکنولوژی خاصی برای ذخایر داده‌هایمان استفاده می‌کنیم؛ این تکنولوژی با اینکه متن‌باز است، به شرکت‌هایی که از آن استفاده می‌کنند از طرف یک کمپانی بسیار بزرگ خارجی مشاوره داده می‌شود، تا بتوانند در بررسی عدد و رقم‌های خیلی بالا از آن استفاده کنند. استفاده از این منابع مشاوره‌ای برای ما به عنوان هفتمین سامانه هوشمند حمل‌ونقل در دنیا بسیار مهم است.
از این مشاوره ها هم کمک گرفته اید؟
نه، ما به دلیل مسائل قانونی‌ حاکم در ایران نمی‌توانیم از این مشاوره‌ها استفاده کنیم و ناچاریم مسائل مورد نیازمان را در این زمینه با دانش داخلی خود حل کنیم. به این ترتیب ناخواسته مجبور می‌شویم چرخ را دوباره اختراع کنیم و در آزمون و خطاها چندین و چند بار شکست‌ بخوریم. کمبود دسترسی‌ها و کانال‌های ارتباطی با بیرون مهم‌ترین امری است که در حال حاضر اسنپ را محدود می‌کند.
در مورد رقبای داخلی‌مان هیچ نظری ندارم و ترجیح می‌دهم مقایسه نکنم. زمانی می‌توانم خودمان را با آنها مقایسه کنم که از تمام دغدغه‌هایشان با اطلاع باشم. من فقط می‌توانم در مورد مشکلات کلی فعالیت استارتاپ‌ها در ایران صحبت کنم.
به نظر می‌رسد الگوهای مطالعات و تحقیقات بازار اسنپ بخش مهمی از طراحی کسب و کار را تشکیل می دهد. با توجه به این وضعیت، فناوری های به کاررفته در تقویت و طراحی چرخه ها و بخش های مختلف اسنپ؛ چقدر گرایش های فرهنگی و وضعیت کالبدی شهرهای ایران را در نظر داشته است؟
با توجه به اینکه نمونه کسب‌وکار ما در ایران وجود نداشت، نمونه‌های خارجی را با دقت خیلی زیادی مطالعه کردیم. نزدیک به سه سال پیش و در آغاز فعالیت‌مان با مشکلاتی مواجه شدیم.
بخش عمده این مشکلات به واسطه در نظر نگرفتن دغدغه‌ها و بحث‌های فرهنگی خاص ایران به وجود آمد. سه سال پیش شبکه تلفن همراهی که داخل ایران وجود داشت شبیه الآن نبود و ما نیاز داشتیم که برای این زیرساخت‌ها، راهکاری را طراحی کنیم که در خارج از کشور کاملا حل شده بود. دقیقا مثل این می‌ماند که بخواهیم کشتن دایناسور را یاد بگیریم، در حالی که دایناسوری روی زمین وجود ندارد. واقعیتش این است که فعالان و همتایان خارجی ما به این مشکل فکر نکرده‌اند، چون مساله شبکه تلفن همراه در زیرساخت‌هایشان حل شده است. این مشکل، خاص ما بود و سعی کردیم برای حل آن راهکار خاصی پیداکنیم.
از طرفی اگر بخواهیم در لایه محصول به موضوع نگاه کنیم، باید بگوییم که در خارج از ایران مساله‌ای مثل تعیین قیمت با تاکسی‌متر کاملا از طرف مردم پذیرفته شده است.
اما مردم ایران به لحاظ فرهنگی دوست دارند از ابتدا قیمت سفرشان را بدانند. این چیزی بود که ما سه سال پیش از آن درس گرفتیم و سعی کردیم در بهبود و توسعه محصول‌مان مورد توجه قرار دهیم.
سوال مهمی که پس از این طرح شده درباره فرآیندهای بررسی رفتار رقبا ، داده پردازی و تحلیل داده ها در حمل و نقل مبتنی بر فناوری های نوین است. این کار توسط اسنپ چگونه و با چه امکاناتی انجام می شود؟
ما رقبایمان را به اشکال مختلف بررسی می‌کنیم که منطقی نیست درباره جزئیات آن صحبت کنم. نکته مهمی که در پاسخ به این سوال باید به آن اشاره کنم این است که ما استراتژی‌ کسب‌وکارمان را در راستای اهدافی که داریم و متناسب با بازاری که وجود دارد طراحی می‌‌کنیم. مهم‌ترین بخش این استراتژی به رضایت کاربران‌مان مربوط می‌شود.
پس با این حساب تفاوت زیرساخت های مهندسی و مدیریت فناوری این کسب و کار ایرانی با همتایان خارجی در چیست ؟
در این زمینه، تفاوت‌های زیادی وجود دارد. برای این کسب‌وکار خاص نمی‌توانیم مثلا اسنپ را با اوبر مقایسه کنیم. ما یک استارتاپ ایرانی هستیم و یک استارتاپ ایرانی با یک استارتاپ در سیلیکون‌ولی یا اروپا فرق می‌کند. این موضوع، یکتا بودن شرایط ما را با تمام معضلات خاصش نشان می‌دهد. اسنپ الآن در شرایط گذار از یک استارتاپ به یک سازمان است و این مساله دغدغه بزرگ تمام اعضای این مجموعه به شمار می‌رود.
این برند هم‌اکنون در یک وضعیت کاملا خاکستری قرار دارد. نه می‌توانیم بگوییم که استارتاپ هستیم و نه می‌توانیم بگوییم که استارتاپ نیستیم.
اسنپ برای رسیدن به یک تغییر بزرگ در حال پوست انداختن است و این مساله همه چیز را تحت تاثیر قرار می‌دهد، از استراتژی‌های شرکت تا فرآیندهای داخلی و طرز فکر آدم‌ها. در نهایت این پوست انداختن باعث می‌شود که بتوانیم ارزش‌های سازمان خود را با ساختاری منطقی‌تر به کاربران‌مان ارائه دهیم.
آیا هدفگذاری اسنپ برای آنکه تبدیل به مدیر بازار شود از قبل طراحی شده بود ؟
بله.
خوب، این مساله آرزوی بسیاری از کسب و کارهای نوین ایران است که از همان ابتدا به دنبال هدایت بازار باشند و البته تعداد بالایی از آنها شکست می خورند. اسنپ با این هدفگذاری ، هم ریسک بلند پروازانه ای را متحمل شد و هم طبعا مزیت های رقابتی و ویژه ای را هم باید تدارک می‌دید. مزیت های اسنپ برای تصاحب سهم بازار ایران و رهبری بازار حمل و نقل اینترنتی چه بود؟
اسنپ، به عنوان یک شرکت فناوری، ارائه‌دهنده یک محصول است و کیفیت این محصول -از قیمت‌گذاری تا تجربه کاربر- چرخه‌ای است که در این برند اتفاق می‌افتد. به نظرم تکنولوژی، بخشی از فرآیند تصاحب سهم بازار است.
ما به دنبال این هستیم که بهترین تجربه کاربری را بسازیم و شاید همین مساله باعث تفاوت محصول نهایی اسنپ در بازار رقابتی می‌شود. همیشه سعی کرده‌ایم در دسترس باشیم و راننده‌هایمان کمترین هدررفت زمانی را داشته باشد و برای هدف‌های اصلی سیستم خود راهکار هوشمند بسازیم.
به عنوان سوال پایانی، بسیاری می پرسند که امنیت داده های مسافران و کاربران اسنپ چگونه تامین می شود. برای آنها چه پاسخی دارید؟
اسنپ برخی از اطلاعات سفر کاربران را در دیتاسنترهای امن و به‌ صورت کاملا محرمانه ذخیره‌ می‌کند. این اطلاعات طبقه‌بندی‌شده و فوق محرمانه هستند و دسترسی لایه لایه به آنها وجود دارد.
به‌ زودی در نسخه جدید نرم‌افزار مسافران این امکان ارائه می‌شود که دسترسی به تاریخچه سفر کاربران تنها از طریق رمز عبوری (Pin Code) که خود در اپ تعریف می‌کنند امکان‌پذیر باشد. باید تاکید کنم هیچ یک از ارگان‌ها دسترسی مستقیم به داده‌های کاربران ندارند و تنها با حکم قضایی اجازه دسترسی به اطلاعات کاربران صادر می‌شود.