اصفهان در رتبه دوم چک‌های برگشتی

بانک مرکزی از کاهش چک های برگشتی در دی ماه گذشته خبر داد و اعلام کرد: در این ماه ۹.۶ میلیون فقره چک به ارزش ۶۶۵ هزار میلیارد ریال مبادله شد که ۱.۴ میلیون فقره به ارزش ۱۲۹ هزار میلیارد ریال برگشت خورد.

به گزارش ایمنا نتایج بررسی وضعیت مبادله چک در سامانه چکاوک بانک مرکزی نشان می دهد در دی ماه سال ۱۳۹۶ سهم ارزشی چک‌های برگشتی نسبت به ماه قبل و نسبت به دی ‌ماه سال گذشته کاهش یافته است.

همچنین سهم تعدادی چک‌های برگشتی نیز نسبت به ماه قبل کاهش و نسبت به دی ماه سال گذشته افزایش داشته است.

به این ترتیب در کل کشور ۱۴.۸ درصد از تعداد و ۱۹.۳ درصد از ارزش کل چک‌های مبادله‌ای ‌دی‌ماه سال جاری را چک‌های برگشتی تشکیل می‌دهد که سهم ارزشی این چک‌ها نسبت به ماه قبل و نسبت به دی ‌ماه سال گذشته کاهش یافته است، سهم تعدادی چک‌های برگشتی نیز نسبت به ماه قبل کاهش و نسبت به دی ماه سال گذشته افزایش داشته است.

در دی‌ماه سال ۱۳۹۶ در تهران حدود ۳.۵ میلیون فقره چک به ارزشی بالغ بر ۳۹۶ هزار میلیارد ریال مبادله شد که از این تعداد، بالغ بر ۵۰۵ هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر ۶۶ هزار میلیارد ریال برگشت داده شده است.

به این ترتیب، ۱۴.۴ درصد از تعداد و ۱۶.۸ درصد از ارزش کل چک‌های مبادله‌ای دی ‌ماه سال جاری در تهران را چک‌های برگشتی تشکیل می‌دهد که سهم ارزشی این چک‌ها نسبت به ماه قبل و نسبت به دی‌ماه سال گذشته کاهش یافته است.

بر طبق آمار موجود، بخش عمده‌ای از چک‌ها به دلیل فقدان یا کسری موجودی برگشت داده شده است، به ‌طوری ‌که در دی ‌ماه سال جاری در کل کشور ۹۷.۱ درصد از تعداد و ۹۵.۲ درصد از ارزش کل چک‌های برگشتی به دلیل کسری یا فقدان موجودی بوده است.

در دی ماه سال جاری در استان تهران ۹۶.۴ درصد از تعداد و ۹۴ درصد از ارزش کل چک های برگشتی به دلیل کسری یا فقدان موجودی بوده است.

وضعیت استان ها در صدور چک
در دی ماه گذشته ۵۳.۸ درصد از چک های مبادله شده در کل کشور مربوط به سه استان تهران، اصفهان و خراسان رضوی بوده است که به ترتیب ۳۶.۳ درصد، ۹.۵ درصد و ۸ درصد بیشترین سهم را در بین استان ها دارا بودند.

به لحاظ مبلغ نیز ۷۰ درصد از مبالغ چک ها در سه استان تهران (۵۹.۶ درصد)، اصفهان و خراسان رضوی هر یک ۵.۲ درصد مبادله شده است که بیشـترین سهم را در مقایسه با سایر استانها دارا بوده اند.

همچنین در این ماه در بین سایر استانهای کشور بیشترین نسبت مبالغ چک های برگشـتی به کل مبالغ چک های مبادله شده در استان به ترتیب به استان های آذربایجان غربی (۴۰.۵ درصد) خراسان شمالی (۳۲.۲ درصد) و هرمزگان (۳۰.۸ درصد) اختصاص یافته است و استان های کرمانشاه (۱۴.۷ درصد)، خوزستان (۱۵.۲ درصد) و گیلان (۱۶ درصد) کمترین نسبت مبالغ چک های برگشتی به کل مبالغ چک های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده اند.

علی‌رغم پیشرفت بانکداری الکترونیک در روش‌های نوین پرداخت چک به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم مبادلات همواره نقش خود را در تسویه حساب‌های خرد و کلان حفظ کرده است. اگر چه طی دو دهه اخیر به دلیل تداوم توسعه سامانه‌ها و تجهیزات پرداخت الکترونیکی، ابزارهای پرداخت الکترونیکی به ‌مرور زمان جایگزین ابزارهای پرداخت سنتی نظیر اسکناس و مسکوک شد. اما به دلیل اهمیت کارکرد و امتیاز چک و به‌خصوص جایگاه اعتباری چک در مبادلات کشور، این ابزار پرداخت هنوز هم از مهم‌ترین ابزارهای نظام پرداخت کشور محسوب می‌شود.

بانک مرکزی در راستای شفاف سازی و مقاوم‌سازی اقتصاد، علاوه بر تکمیل زیرساخت پردازش و پذیرش الکترونیکی چک، پیاده‌سازی کامل سامانه‌های نظارتی مرتبط نظیر سامانه چک برگشتی، سامانه مرکز کنترل و نظارت اعتباری (مکنا) و به‌خصوص سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی دسته‌چک (صیاد) را با هدف ایجاد زمینه و امکان نظارت مؤثر بر سازوکار صدور دسته چک در دستور کار قرار داده است.

با رونمایی از سامانه صیاد عملا گام اجرایی برای پیاده‌سازی سامانه یکپارچه چک درکشور برداشته شد. با راه‌اندازی این سیستم، بانک مرکزی موفق به صدور چک‌های یکپارچه می‌شود و همچنین اطلاعات چک به‌صورت آنلاین در دسترس متقاضیان است که امکان شناسایی و اعتبارسنجی را فراهم می‌کند. این سیستم سبب منحصر به فرد بودن چک و آنلاین بودن آن، بدون در نظر گرفتن بانک صادرکننده می‌شود. سامانه‌ای که چهار هدف «ارتقای ضریب امنیتی و اعتباربخشی به برگه چک»، «استانداردسازی جانمایی مورد نوشتاری و کاهش عملیات تصدی‌گری»، «بررسی‌صلاحیت‌دارنده دسته‌چک از طریق سامانه‌های اعتبارسنجی بانک مرکزی» و«ایجاد شفافیت اطلاعاتی و جلوگیری از سوءاستفاده‌های ناشی از تبانی شعب در صدور دسته‌چک» را دنبال می‌کند.

انتظار می رود که با تکمیل و راه‌اندازی سامانه مزبور راهکاری برای کاهش چک‌های برگشتی ایجاد شود و سهم چک‌های برگشتی در نظام پرداخت کشور به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یابد.