قورتان، روستایی چند هزار ساله در شرق اصفهان
قورتان روستایی چند هزار ساله، در فاصله 110 کیلومتری شرق اصفهان و 45 کیلومتری تالاب گاوخونی است که بافت و عمارت‌هایی متعلق به هزار و 500 سال پیش را در خود جای داده است.
قورتان روستایی چند هزار ساله، در فاصله 110 کیلومتری شرق اصفهان و 45 کیلومتری تالاب گاوخونی است که بافت و عمارت‌هایی متعلق به هزار و 500 سال پیش را در خود جای داده است.
به گزارش ایسنا-، "گور" در زبان پهلوی به معنای گود و در قعر قرار گرفته است که وجه تسمیه نام این روستا نیز از همین واژه گرفته شده است. در این روستا که در حاشیه شمالی رودخانه زاینده رود واقع شده است قلعه‌ای با مساحت چهار هزار و 500 متر قرار دارد که متعلق به دوران ساسانیان است.
در روستای قورتان قلعه‌های بسیاری وجود دارد که بیشتر آنها متعلق به بعد از دوران صفوی و ناآرامی‌های موجود، به خصوص حمله افغان‌ها به ایران است. قلعه‌های موجود در قورتا از نوع جلگه‌ای است که معماری و مصالح به کار رفته در آنها با قلعه های کوهستانی نیز متفاوت است.
ارگ قورتان، واقع در جنوب روستای قورتان و در حاشیه زاینده رود قرار دارد. این ارگ دارای حصاری خشتی و 13 برج است. خود عمارت 15 برج داشته که دو برج آن به طور کامل تخریب شده است. بنا دارای دو ورودی متقارن در مرکز ضلع های شمالی و جنوبی (حاشیه زاینده رود) است. این مجموعه دارای بافتی فشرده و ارگانیک است که از مهم ترین دلایل این نوع شکل گیری، می‌توان به دو مساله امنیت و سازگاری با اقلیم منطقه اشاره کرد .
دسترسی ها در این مجموعه در مسیر حرکت اصلی است که به شکل طبیعی از ابتدای ورودی شروع شده و در مرکز بافت از بین بناها عبور کرده و به صورت یک کمربند کل مجموعه را دور می زند. از این مسیر، دسترسی‌های فرعی که بیشتر آنها بن بست هستند منشعب شده و ارتباط بین بناها را برقرار می‌کند. بیشتر بناهای قلعه دارای پلانی ساده هستند که در یک طبقه و با پوشش طاق آهنگ شکل گرفته اند.
این مجموعه دارای فضاهای خدماتی و بهداشتی و مذهبی از قبیل، آسیاب، حمام، مسجد، حسینه و بازارچه است که همگی در حاشیه و یا در امتداد راه اصلی داخل قلعه شکل گرفته اند. علاوه بر این، خانه‌های مسکونی با معماری زیبای مجموعه، بیانگر نوع معماری و فرهنگ این روستای تاریخی هستند. در سال ۱۳۸۲ بر اثر طغیان رودخانه بخشی از جبهه جنوبی قلعه و یکی از برج‌های آن تخریب شده است.
بررسی های اولیـه و مطالعات میدانی نشان می دهد که هسـته اولیـه این مجـموعه به صورت یک قلعه کوچک به نام قلعه نواب با چهار برج و دیوارهای کوتاه بوده که در ضلع جنوب غربی قلعه فعلی جای داشته است. نوع معماری و فشردگی در این قسمت بیانگر قدمت بیشتر این مجموعه است.