پتانسیل‌های فرش اصفهان، مرهون طراحی‌های استاد ارچنگ است
رئیس دانشگاه هنر اصفهان گفت: همیشه فکر می‌کردم چطور می‌توان هنرها را باهم مقایسه کرد و هر بار به این نتیجه می‌رسیدم که هنرها، ریشه مشترکی دارند. همان‌طور که فیلم قدرتمند، حاصل یک فیلم‌نامه قوی است، فرش خوب هم نتیجه یک طراحی درست است.
رئیس دانشگاه هنر اصفهان گفت: همیشه فکر می‌کردم چطور می‌توان هنرها را باهم مقایسه کرد و هر بار به این نتیجه می‌رسیدم که هنرها، ریشه مشترکی دارند. همان‌طور که فیلم قدرتمند، حاصل یک فیلم‌نامه قوی است، فرش خوب هم نتیجه یک طراحی درست است.
به گزارش ایمنا، مصطفی کیانی در آیین نکوداشت مقام زنده‌یاد استاد احمد ارچنگ، نابغه طراحی فرش ایران که عصر _دوشنبه_ سوم اردیبهشت‌ماه در اتاق بازرگانی اصفهان برگزار شد، طراحی یک اثر را ارزشمندترین بخش خلق آن دانست و اظهار کرد: از قدیم می‌گفتند «قالی دست‌باف، مرگ ندارد»، اما باید گفت که این هنرمند است که بدون مرگ است و تا زمانی که آثار هنری یک هنرمند پابرجا است، او نیز زنده است. بااین‌همه، امیدوارم یادبود هنرمندان در زمان حیاتشان برگزار شود، نه پس‌ازآن.
نام‌گذاری نمایشگاهی به‌نام احمد ارچنگ در ژاپن
زهره ارچنگ، دختر مرحوم استاد ارچنگ نیز در این آیین، متنی را قرائت کرد و ضمن تشکر از همه دست‌اندرکاران برگزاری این نکوداشت برای زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره پدرش گفت: باید محیط را برای تراوش آنچه در مغز و روح و نهاد فرزندانمان است، آماده کنیم، چنان‌که پدر استاد ارچنگ، چنین کرد و با دیدن استعداد پسرش، او را به مدرسه‌ای سپرد که مدیری دلسوز داشت و از همین رهگذر، زمینه دیدار او را با استادان بزرگی مثل پروفسور آرتور پوپ، ایران شناس مشهور، آندره گدار، معمار معروف فرانسوی و کاردار سفارت وقت فرانسه فراهم کرد.
وی افزود: با این تلاش مداوم و دلسوزانه بود که پدرم توانست در نوجوانی طراحی ابنیه تاریخی اصفهان را بر عهده بگیرد و در این زمینه اثرگذار باشد.
دختر استاد ارچنگ با ذکر یک خاطره جالب، برخورد ژاپنی‌ها را با آثار پدرش چنین شرح داد: در طول زندگی مرحوم استاد، نمایشگاه‌های متعددی از آثار او در جهان برپا بود که آخرین آن در واپسین روزهای زندگی او در کشور ژاپن برگزار شد. جالب این‌که کارشناسان هنری ژاپنی بعد از دیدن آثار بدیع استاد ارچنگ، سرلوحه ورودی نمایشگاه خود را به‌نام استاد ارچنگ نام‌گذاری کردند.
او حاضران را به مطالعه کتاب «بزرگان فرش ایران» و «طراحان بزرگ فرش ایران» دعوت کرد و گفت: قسمتی از ابتکارات بدیع پدرم که آثارش، زینت‌بخش موزه‌ها و کاخ‌های مشهور دنیا است، در این کتاب‌ها نوشته‌شده است.
وی افزود: نام استاد ارچنگ برای هر فرش، اعتباری باارزش است و هیچ‌کدام از طرح‌های او شبیه به هم نیست. این هنرمند، چون نگینی جاودانه بر تاج هنر فرش ایران می‌درخشد و یادآور آن است که هنر طراحی سنتی ایران می‌تواند اعتبار جهانی داشته باشد.
استاد ارچنگ، مشتریانش را می‌شناخت
همچنین میزگردی تخصصی با حضور تعدادی از شاگردان استاد ارچنگ در این آیین برگزار شد.
مرتضی انگوری، از شاگردان استاد ارچنگ که در این جمع حضور داشت، با برشمردن خصلت‌های استاد خود گفت: این مرد بزرگ هم هنرمند بود و هم کارآفرین. بسیاری از افراد هم از قِبَل شاگردی او هنوز نان می‌خورند و دعاگوی او هستند. او مردی بااخلاق بود و هنرمند باید به این درجه از اخلاق برسد تا در میان دیگران به هنرمندی شناخته شود.
وی ادامه داد: استاد ارچنگ، مشتریانش را می‌شناخت و می‌دانست برای هر کس باید چه طرحی بکشد. مشتریان نیز به او اعتماد داشتند و می‌دانستند برداشت دیگری از نقشه آن‌ها نمی‌کند. این، درست برخلاف روندی است که امروزه در بین طراحان صنعت فرش، به‌ویژه در بخش فرش ماشینی وجود دارد.
انگوری، انضباط، شیک‌پوشی و متعهد بودن استاد را نیز یادآور شد و گفت: پتانسیل‌هایی که اکنون در بخش صادرات فرش ماشینی ما وجود دارد، مرهون طراحی‌های این استاد است.
مرتضی کیان‌زاد، یکی دیگر از شاگردان استاد بود که به خاطر کمبود وقت موفق به قرائت تحقیق مفصل خود درباره هنر زنده‌یاد ارچنگ نشد و به بیان این سخنان اکتفا کرد: رنگ بژ یا پوسته پیازی که پیش‌تر توسط استاد شاکری به‌عنوان رنگ مکمل استفاده می‌شد، در سال ۱۳۴۱ با خلاقیت استاد ارچنگ، به‌عنوان رنگ اصلی به کار رفت و باعث شد فرش اصفهان موردتوجه بازارهای داخلی و خارجی قرار بگیرد.
وی ادامه داد: در سال ۱۳۵۳ نیز او رنگ‌هایی مثل زردآلویی یا آجری، طوسی کمرنگ یا خاکستری روشن و مسی را ابداع و جایگزین لاکی کرد که باعث شد ترکیبی دل‌نشین در رنگ فرش اصفهان به وجود بیاید.
فرش اصفهان بانام ارچنگ گره‌خورده است
ربیعی، مدیر سابق شرکت سهامی فرش اصفهان و تولیدکننده فرش نیز که ده سال پایانی عمر استاد ارچنگ را در مصاحبت او طی کرده بود، اظهار کرد: شناخت و بزرگداشت استاد ارچنگ، بدون شناخت نصرت خانم، همسر او، ابتر و ناقص است.
این صحبت ربیعی، مورد تشویق حضار قرار گرفت و او سپس ادامه داد: اعتباری که نام ارچنگ به‌عنوان یک طراح به فرش می‌داد، سابقه نداشت و همراهی این استاد با هنر روز، یکی از عوامل موفقیت او بود. به‌جرئت می‌توان گفت که اگر استاد ارچنگ و ابداعات او نبود، فرش اصفهان به سرنوشت فرش کرمان و همدان دچار می‌شد.
وی پیشنهاد داد که یکی از خیابان‌های اصفهان به‌نام این استاد مزین شود و دراین‌باره گفت: فرش اصفهان بدون نام ارچنگ، شکل و محتوا ندارد. من بارها به دفتر مسئولان رفت‌وآمد کرده‌ام تا بتوانم رضایت آن‌ها را برای نام‌گذاری خیابانی به‌نام استاد که حدفاصل پل آذر تا چهارراه پلیس قرار دارد و خانه او در آنجا واقع‌شده، جلب کنم، اما درنهایت مجوز نام‌گذاری خیابانی در انتهای خیابان کاوه را دادند که خوشایند نبود و از آن صرف‌نظر کردم. بااین‌همه، هنوز امیدوارم مسئولان شهر، این خواسته را عملی کنند.
میثم براری، استاد دانشگاه نیز با ذکر خاطره‌ای درباره استاد ارچنگ، سخنش را آغاز کرد و گفت: روزی شاگردان، از این استاد پرسیدند چرا باوجود شهرت در فضای هنری، هیچ‌گاه رسانه‌ها با او مصاحبه‌ای نکرده‌اند که استاد ارچنگ با تأمل گفته بود تاریخ باید او را قضاوت کند.
وی ادامه داد: انجام مطالعات پژوهشی در حد و اندازه مکتب اصفهان بر آثار این استاد احساس می‌شود، اما متأسفانه قدری از مکتب اصفهان فاصله گرفته‌ایم. آثار استاد ارچنگ، حاصل مطالعات میدانی او در بناهای تاریخی بود و این استاد، افزونه‌هایی را وارد نقوش کاشی‌کاری‌های عالی‌قاپو، مسجد جامع عباسی و عمارت هشت‌بهشت کرد که بی‌بدیل بود.
استاد ارچنگ از عالی‌قاپو الهام می‌گرفت
احمد کوشش، یکی دیگر از شاگردان استاد ارچنگ نیز درباره ویژگی‌های او اظهار کرد: احمد ارچنگ قبل از کشیدن طرح‌هایش به عالی‌قاپو می‌رفت و از نقوش کاشی‌های آن الهام می‌گرفت. تمام آثارش باهم تفاوت داشت و این امر از خلاقیت بسیار او ناشی می‌شد.
به گزارش خبرنگار ایمنا، پایان‌بخش این نکوداشت، اهدای لوح تقدیر با حضور رضا روحانی، مدیر مرکز اصفهان‌شناسی و خانه ملل، امیر هوشنگ جزی‌زاده، نگارگر، میثم براری، استاد دانشگاه، زهره ارچنگ، دختر استاد ارچنگ و استاد مهدیه، به شاگردان احمد ارچنگ بود که اکنون هر یک به درجه استادی در هنر طراحی فرش رسیده‌اند. در این آیین، مستندی هم در مورد استاد احمد ارچنگ پخش شد.