توت درختان شهر را بخوریم یا نخوریم؟
بسیاری از افراد درخت توت را «درخت مهربان» می‌دانند چرا که که از مورچه‌ها، حشرات و پرندگان گرفته تا انسان‌ها سهمی از محصول شیرین و آبدارش بهره‌مند می‌شوند.
بسیاری از افراد درخت توت را «درخت مهربان» می‌دانند چرا که که از مورچه‌ها، حشرات و پرندگان گرفته تا انسان‌ها سهمی از محصول شیرین و آبدارش بهره‌مند می‌شوند.
به گزارش ایمنا، از اواسط اردیبهشت تا اواخر خرداد که فصل باران‌های بهاری است، باران دیگری هم از توت‌های سفید و قرمز در شهر به راه می افتد و به دنبال آن در این ایام، صحنه تکراری حضور جمعی از خانواده‌ها زیر یک درخت در حالی که پسر یا پدر خانواده بالای درخت در حال تکاندن توت و دیگر اعضاء نیز در زیر درخت با گرفتن چادر یا پارچه‌ای بلند قواره در حال جمع کردن توت‌ها هستند، را به راحتی می‌توان در اکثر خیابان‌ها، حاشیه اتوبان‌ها و کوچه پس کوچه‌های شهر مشاهده کرد؛ در واقع توت و توت خوری گاهی بهانه‌ای برای دورهمی خانواده‌ها می‌شود.
البته در برخی از خیابان‌ها که درختان توت بلند قامت است، امکان دسترسی به توت‌های آن وجود ندارد و توت بدون تکاندن زیر درخت می‌ریزد و در اثر عبور رهگذران زمین به شدت چسبناک شده و راه رفتن را سخت می‌کند. گاهی نیز می‌بینیم که عده‌ای از شهروندان بر روی جدول خیابان بر روی پنجه های پا ایستاده و سعی می‌کنند توتی را که به چشمانشان آمده و با چوب نمی‌افتد را به چنگ آورند.
این اشتیاق فراوان برای خوردن توت درختان شهر در حالی است که تاکنون بارها و بارها توصیه‌هایی از سوی مسئولان و کارشناسان فضای سبز مبنی بر نخوردن توت درختان به دلیل آلوده بودن آنها بر اثر آلاینده‌های موجود در هوای شهر همچنین سمپاشی درختان داده شده است، شاید در این رابطه عده‌ای سؤال کنند پس دلیل کاشت این درختان در خیابان های شهر چه بوده است؟
یک کارشناس فضای سبز شهری در این ارتباط می‌گوید: اینکه چرا در شهر درختان توت کاشته شد به مسایل بسیار زیادی که زیربنای اصول فضای سبز است، مربوط می‌شود، اصول کار فضای سبز به تمام علوم مرتبط با کشاورزی از جمله علوم باغبانی، علوم زراعت، علوم خاک شناسی، آبیاری و گیاه شناسی باز می‌گردد.
حمیدرضا اصلانی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه یکی از مهمترین موارد، علوم گیاه شناسی است، ادامه می‌دهد: علوم کشاورزی را باید به عنوان علم روز باور کرده و به آن احترام بگذاریم، ضمن اینکه انتخاب گیاه نیز بسیار مهم است و باید طراحی‌ها درست انجام شود.
وی ادامه می‌دهد: تا سال ۷۸ سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری اصفهان بزرگترین تولید کننده گل و گیاهانی زینتی کشور بود، اما بنا به دستور سازمان شهرداری‌های کشور مقرر شد که سازمان پارک‌های کلانشهرهای کشور کارهای تولیدی و اجرایی را انجام ندهند و این امور را به بخش خصوصی واگذار کنند، این در حالی بود که قسمت اول اجرا شد، اما در بخش دوم یعنی بخش خصوصی به درستی راهنمایی نشد.
این کارشناس فضای سبز شهری با بیان اینکه تا سال ۷۸ توت‌های تولیدی از گونه‌های برگ زینتی یا به اصطلاح توت‌های نرک بودند که میوه تولید نمی‌کردند، می‌گوید: درختان توتی که میوه تولید نمی‌کنند، درختانی مفید برای فضای سبز محسوب می‌شوند، زیرا این درختان با عمر مفید بالا، برگ‌های زیادی تولید می‌کنند و به همین دلیل فتوسنتز زیادی انجام می‌دهند و تاثیرات بسیار مثبتی در شهر برای سلامت مردم دارند.
وی اضافه می‌کند: توتی که مناسب برای فضای سبز است و ما توصیه می‌کنیم، به چند دلیل نباید میوه تولید کند، یکی اینکه میوه درختان باعث کثیف شدن رفیوژ خیابان ها، معابر و سنگ‌فرش پارکها می شود و دیگر اینکه مردم در سنین مختلف تمایل دارند از میوه آن درخت استفاده کنند و بی شک برای آنها خطرآفرین خواهد بود و امکان سقوط از درخت، تصادف خودروها یا موتورسیکلت های عبوری با آنها وجود دارد و مهمتر از همه اینکه طی ۲۰ سال اخیر که سطح آلاینده‌های هوا، آب و خاک بالارفته، این آلاینده‌ها جذب میوه درختان می‌شود.
سه راهکار برای رفع مشکل درختان توت در شهر
اصلانی به مردم توصیه می‌کند نه تنها توت هایی را که شهرداری کاشته، حتی از میوه درختان داخل منازل هم تا زمانی که تحقیقات ثابت نکرده برای سلامت بشر ضرر ندارد، نخورند.
وی با بیان اینکه وقتی می خواهیم برای فضای سبز یک شهر برنامه‌ریزی کنیم، درخت عنصر اصلی است از این رو باید درختانی انتخاب شود که عمر مفید بالای ۱۰۰ سال داشته باشد، خاطرنشان می‌کند: البته درختانی که در طبیعت ۲۰۰ سال عمر می کنند، با وجود آلاینده‌ها در شهر اصفهان ۸۰ سال عمر خواهد کرد.
این کارشناس فضای سبز شهری اصل اول انتخاب درست درخت برای شهر را سازگار بودن درخت با اقلیم شهر اصفهان می‌داند و می‌گوید: در مرحله بعد باید شرایط زراعی سنجیده شود، از این رو از شورای شهر و شهردار و مسئولان می خواهم تصمیم‌گیری‌ها برای فضای سبز شهر اعم از کاشت و آبیاری به صورت متمرکز و تخصصی را به سازمان پارکها واگذار کنند، یعنی چند نفر در این باره اظهارنظر و اعمال سلیقه نکنند تا موازی کاری نشود.
وی ادامه می‌دهد: اگر قرار است توت یا هر درخت دیگری برای فضای سبز کاشته شود، انتخاب گونه، مکان و چگونگی کاشت و آبیاری را سازمان پارکها باید تعیین کند، البته تا سال ۷۸ سازمان پارکها حساب شده گونه‌های گیاهی را تولید می کرد که برگ زینتی باشند و بعد توصیه می‌کرد که در چه نقاطی کاشته شود.
اصلانی درختان میوه را مناسب برای فضای سبز شهر نمی‌داند و اظهار می‌کند: درختان میوه در شهر به عنوان درختان مفید محسوب نمی‌شوند، زیرا عمر مفید آنها کم و میزبان انواع آفات از جمله کنه، شپشک و ... است.
وی اضافه می‌کند: برای درختان مناسب فضای سبز سه اصل اساسی وجود دارد، اصل اول سازگاری با شرایط اقلیم، اصل دوم سازگاری با شرایط زراعی و اصل آخر مقاوم با شرایط خشکی بودن است، از این رو برای تولید، کشت و انتخاب نهال های مخصوص فضای سبز ناچار هستیم نهالستان‌ها و خزانه‌های استاندارد داشته باشیم.
این کارشناس فضای سبز شهری سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری اصفهان تاکید می‌کند: برای رفع مشکل موجود درختان توت در شهر، قرار است از سال آینده به مرور زمان ظرف سه سال تحت عنوان یک کار مطالعاتی از سه طریق اقدام شود، اول اینکه درختان را از طریق هورمون خاصی کنترل کنیم تا به جای تولید میوه برگ تولید کنند، گام دوم اینکه درختان توت را به نوعی پیوند بزنیم که برگ زینتی تولید کند و مورد سوم اینکه از این به بعد توصیه به کاشت درختان میوه نکنیم مگر اینکه مطمئن باشیم گونه‌های مورد نظر است تا مشکلات برطرف شود.
سخت‌گیری نمی‌کنم
مدیرعامل سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری اصفهان در این باره به ایمنا می‌گوید: تمام درختان معابر در معرض آلاینده‌های موجود مثل فلزات سنگین که عمدتا سرب و روی هستند و آنالیزها نشان می دهد که این آلاینده ها در خاک و داخل فضای شهری نیز وجود دارد، در واقع این آلاینده‌ها از طریق خاک وارد گیاه می‌شود و انتشار پیدا می‌کند یا برخی از آلاینده‌های هوا بر روی برگ‌ها و میوه درختان جمع می‌شوند.
فروغ مرتضایی نژاد ادامه می‌دهد: اگرچه درختان توت به شرایط کم آبی و تنش های محیطی مقاوم هستند، اما کاشت نوع نرک و غیر مثمر توصیه می‌شود، ضمن اینکه طبق برنامه در نظر داریم توتستان‌هایی در داخل پارکها ایجاد کنیم.
وی با بیان اینکه خوردن میوه درختان توت واقع شده در پارکها با توجه به اینکه به ندرت سمپاشی می‌شوند اشکالی ندارد، اظهار می‌کند: در داخل پارکها خوردن توت اشکالی ندارد و سازمان پارکها نیز در صدد برآمده تا در پارک‌های مناطق ۱۵ گانه که فضای کافی وجود داشته باشد، توتستان ایجاد کند، اما در معابر با توجه به اینکه توت آلاینده‌ها را به خوبی جذب می کند، خوردن توت توصیه نمی‌شود.
مدیرعامل سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری اصفهان در خصوص خوردن میوه درختان منازل می‌گوید: به درختان میوه داخل منازل آلایندگی زیادی وارد نشده است، به عنوان مثال خرمالویی که در یک منزل ۵۰ کیلو ثمر داشته را نمی توان توصیه کرد که نخورند.
وی ادامه می‌دهد: سطح آلایندگی در اثر تردد بیش از حد خودروها به وجود می‌آید و این آلاینده‌ها در سطح منازل وجود ندارد، بنابراین سخت‌گیری نمی‌کنم و معتقدم می‌توان استفاده کرد.
مرتضایی نژاد خاطرنشان می‌کند: نتایج پژوهشی که با مقایسه درختان، توت، انجیر و برخی دیگر از درختانی که آلاینده‌ها را به خود جذب می‌کردند انجام شد، نشان می‌دهد تمام درختان به صورت یکنواخت جذب آلایندگی ندارند.
وی یادآور می‌شود: تعداد ۵۸۰ پارک در سطح شهر اصفهان شامل پارک‌های محلی، همسایگی و شهری وجود دارد که در سال های گذشته داخل آنها درختان توت کاشته شده است.
به گزارش ایمنا، در این گزارش توصیه‌های کارشناس فضای سبز و اظهارنظر مدیرعامل سازمان پارکها وفضای سبز شهرداری اصفهان را از دیدگان خود گذراندید، حال تصمیم با شما که توت درختان شهر را بخورید یا نخورید!