تشکیل بازارهای منطقه‌ای فولاد زیر سایه سیاست
یکی از اهداف صادراتی در نظر گرفته شده برای امسال، برنامه‌ریزی برای ۱۲ میلیون تن صادرات است. یکی از احتمالات برآمده از برجام بدون امریکا برای کشور ما، کاهش میزان صادرات فولاد خواهد بود.
واحدهای فولادی در ۲ سال گذشته به‌واسطه برجام قادر شده بودند بازارهای صادراتی خود را گسترش دهند و به بازارهای صادراتی جدید نیز دست یابند اما با بدعهدی امریکا در قبال برجام، ممکن است این مورد تحت تاثیر قرار گیرد. البته یکی از پیشنهاد‌های مطرح شده برای صادرات ایجاد بازارهای منطقه‌ای است.
بی‌تجربه نیستیم
منصور یزدی‌زاده، مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران در گفت‌وگو با صمت در پاسخ به این پرسش که «برای امسال پیش‌بینی ۱۲ میلیون تن صادرات فولاد شده بود، آیا شما گمان نمی‌کنید با خروج امریکا از برجام میزان صادرات فولاد کاهش پیدا کند» عنوان کرد: احتمال دارد خروج امریکا از برجام روی صادرات فولاد تاثیرگذار باشد و اینگونه نیست که ادعا کنیم برجام بدون امریکا صددرصد برای صادرات ما بی‌تاثیر خواهد بود. یزدی‌زاده در ادامه خاطرنشان کرد: البته موضوع این است که ما همیشه در تحریم بوده‌ایم و تحریم، موضوع جدیدی برای ما به‌شمار نمی‌رود بلکه تنها شدت تحریم‌ها در دوران مختلف فرق کرده است. وی افزود: درحال‌حاضر فکر نمی‌کنم با شرایط جدید، مشکلی برای تولید کشور ایجاد شود اما ممکن است تا حدی روی صادرات تاثیرگذار باشد. البته با افزایش بازارهای صادراتی در کشورهای منطقه مانند عراق و سوریه می‌توان آن را جبران کرد.
تسهیلات از بین می‌رود
در دوران برجام جریان صادرات برای فولادی‌ها بسیار روان شده بود. این مطلب را عزیز قنواتی، مدیرعامل فولاد امیرکبیر کاشان در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد و گفت: آنچه پس از برجام اتفاق افتاد، تسهیل روابط بین‌الملل در زمینه صادرات بود. به عبارت دیگر ما قادر شدیم به هر کجا که بخواهیم صادرات انجام دهیم. موضوع بعدی، کاهش هزینه‌های صادراتی بود. به علاوه در این دوران بازاریابی‌های جدیدی برای شرکت‌های با رویکرد صادراتی انجام شد و بسیاری از واحدها قادر شدند علاوه بر کشورهای هدف صادراتی که از گذشته داشتند، به بازارهای جدید دست یابند. قنواتی در ادامه یادآور شد: در زمینه ارز نیز شاهد ثبات بودیم. از این رو صادرات دارای توجیه اقتصادی بود و بسیاری از شرکت‌های بزرگ فولادی با صادرات سرپا بودند که اگر به عملکرد آنها در سال ۹۶ نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم این شرکت‌ها از سود خوبی برخوردار شدند. وی با اشاره به خروج امریکا از برجام عنوان کرد: با خارج شدن امریکا از برجام با تسهیل صادرات روبه‌رو نخواهیم بود، بازارهای صادراتی که روی آنها کار کرده بودیم را از دست خواهیم داد و هزینه‌های صادراتی نیز افزایش پیدا می‌کند. از این پس صادرات را با
عناوین مختلف باید انجام دهیم و تا زمانی که ارز آن را دریافت کنیم مدت زیادی طول خواهد کشید. مدیرعامل فولاد امیرکبیر کاشان در ادامه یادآور شد: البته بر اساس ارزی که از سوی دولت تعیین شده است، برای بخش خصوصی که زنجیره را به‌طور کامل در اختیار ندارد و حتی واحدهایی که زنجیره را به‌طور کامل در اختیار دارند، دیگر صادرات صرفه اقتصادی نخواهد داشت و این موضوع سبب می‌شود بازاری را که به‌دست آورده بودیم، از دست بدهیم و با مازاد تولید روبه‌رو خواهیم شد که هم امکان فروش داخل و هم امکان صادرات آن کاهش می‌یابد. وی ادامه داد: با توجه به تخصیص نیافتن بودجه به ساخت‌وساز در امسال و تثبیت نشدن نرخ ارز و سکه و... حوزه تولید داخلی رونقی نخواهد داشت و ممکن است به وضعیت سال ۹۵ برگردیم که انبارهای ما مملو از کالا شده بود. این موضوع سبب می‌شود برخی از تولیدکنندگان کاهش تولید داشته باشند یا از چرخه خارج شوند، همان‌گونه که در بلاتکلیفی بازار ابتدای امسال، خیلی از واحدها تولید و عرضه نداشتند. وی در پاسخ به این پرسش که آیا برای صادرات بیشتر نمی‌توان بازار منطقه‌ای ایجاد کرد، گفت: بازارهای منطقه بیشتر تحت تاثیر اتفاق‌های سیاسی هستند.
برای مثال نگرش‌ها و سیاست‌های بازاری مانند عراق با تغییر حاکمیت سیاسی تغییر کرده است. انتخابات جدید عراق، رویکرد متفاوتی نسبت به گذشته دارد و ممکن است صادرات ما را به عراق محدودتر کند. در سوریه و کشورهای منطقه نیز تغییرات سیاسی، بسیار تاثیرگذار است و بازارهای آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از این‌رو برنامه‌ریزی بلندمدتی نمی‌توانیم داشته باشیم. وی در ادامه افزود: از سوی دیگر قوانین حمایتی داخلی باید انعطاف‌پذیر و به دور از فشارهای سیاسی باشند تا از کالای داخلی حمایت کنند. مدیرعامل فولاد امیرکبیر کاشان در پاسخ به این پرسش که درحال‌حاضر بهترین عملکرد ما چه می‌تواند باشد، عنوان کرد: درحال‌حاضر بهترین عملکرد ما تعامل دولت با بخش خصوصی است که قوانین را بر اساس شرایط تدوین کنند تا مشکلی در روند تولید داخل و صادرات ایجاد نشود. آنجایی که مشوق صادراتی لازم است، دولت باید مشوق صادراتی ارائه کرده و تعرفه مناسبی اعمال کند. قوانین باید بر اساس تغییر شرایط فروش و صادرات اعمال شوند.
موضع‌گیری داخلی‌ها بدتر از تحریم‌هاست
درباره خروج امریکا از برجام، سیدرضا شهرستانی عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد نیز در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: درحال‌حاضر برخی موضع‌گیری‌های داخلی به مراتب بدتر از موضع‌گیری‌هایی است که خارجی‌ها در قبال ما دارند. موضوع، تاکید دولت بر دلار ۴۲۰۰ تومانی است در حالی که دولت باید برای صادرات مشوق‌های صادراتی در نظر بگیرد. بازار باید خودش را با عرضه و تقاضای نرخ دلار تنظیم کند تا نرخ واقعی شکل بگیرد. درحال‌حاضر، هم از سمت امریکا و هم از سوی سیاست‌های داخلی به تولیدکنندگان ضربه وارد می‌شود و اگر چاره‌ای برای آن نیندیشیم ممکن است این موضوع تبدیل به یک فاجعه شده و بسیاری از کارخانه‌ها تعطیل شوند. وی در پاسخ به این پرسش که آیا نمی‌توانیم بازار منطقه‌ای فولاد ایجاد کنیم، گفت: بازار عراق و افغانستان را در اختیار داریم که آنها هم چندان مشتاق نیستند. از سوی دیگر کشورهای عربی با امریکا همراه هستند و تمایل به همکاری با ما ندارند. شهرستانی در ادامه تاکید کرد: ما باید تعامل بیشتری با دنیا برقرار کنیم و به سمت تولید انرژی‌های نوین مانند انرژی‌های خورشیدی برویم. برای مثال کشوری مانند عربستان در حال سرمایه‌گذاری در
زمینه انرژی‌های خورشیدی است.
منبع: روزنامه صمت