ورود دلالان، بازار ضایعات مس را بهم ریخت

پس از تعیین دلار ۴۲۰۰تومانی و فاصله‌ای که در عمل بین این نرخ و نرخی که داد و ستد می‌شود به وجود آمد، برخی افراد سودجو درصدد صادرات انواع شمش فلزات همچون آلومینیوم، مس، سرب و روی برآمدند؛ موضوعی که سبب شد داد تولیدکنندگان باتری از صادرات شمش سرب بلند شود و با کمبود مواد اولیه رو‌به‌رو شوند. تولیدکنندگان مس نیز به دنبال کاتد و ضایعات مس که حکم طلا را پیدا کرده است، روانه بازار ضایعات شدند تا جایی که شاهد هستیم شمش مس را دوباره ذوب کرده و در قالب ضایعات روانه دیار غربت می‌کنند، آن هم به بهای دلاری که روز به روز سر به هواتر می‌شود.
با توجه به شرایط پیش آمده، وزیر صنعت، معدن و تجارت طی مکاتبه‌ای با رئیس کل گمرک؛ صادرات فولاد و هر نوع فلز دیگر به صورت شمش، اسلب، کاتد یا هر شکل دیگر را بدون ارائه گواهی مبدأ تولید آن ممنوع اعلام کرد. محمد شریعتمداری در نامه‌ای به رئیس کل گمرک، ممنوعیت مشروط صادرات فولاد و هر نوع فلز دیگر را اعلام کرد. در این نامه آمده است، پیرو مذاکره‌های قبلی همان‌گونه که آگاه هستید، به منظور تقویت صنایع پایین‌دستی و حفظ تولید و اشتغال در آنها، عرضه انواع فلز در بورس کالای ایران بر اساس نرخ رسمی دلار انجام می‌شود. متاسفانه به تازگی افراد سودجو تمایل زیادی به خرید و صادرات این نوع محصولات نشان می‌دهند و در عمل، این فرصت مفید تبدیل به تهدیدی جدی برای صنایع پایین‌دستی شده است. بدین‌وسیله اعلام می‌دارد از تاریخ ابلاغ این نامه (۳ خرداد ۹۷) صادرات فولاد و هر نوع فلز دیگر به صورت شمش، اسلب، کاتد یا هر شکل دیگری بدون ارائه گواهی مبدأ تولید آن ممنوع است. فهرست صادرات روزانه این کالاها باید به وزارت متبوع منعکس شود تا اظهارات صادرکنندگان درباره گواهی مبدأ تولید کالا مورد بررسی و راستی‌آزمایی قرار ‌گیرد.
اتفاق‌های نشدنی
این روزها ضایعات مس برای تولیدکنندگان مس در صنایع پایین‌دست، حکم طلا را پیدا کرده است. در این‌باره رضا طاهرزاده، قائم‌مقام شرکت ذوبچن مس آلیاژی در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: براساس قانون کلی، خروج مواد اولیه از کشور ممنوع است اما در زمینه مس شاهد هستیم که برخی وارد بازار شده‌اند و به دلیل تفاوت نرخ ارز اقدام به صادرات مواد اولیه مس می‌کنند، به این صورت که مس را در قالب‌های مختلف به عنوان ضایعات صادر می‌کنند. در این بین شرکت‌های تولیدی که درگیر ضایعات مسی هستند به شدت متضرر می‌شوند و حدود یک ماهی است که در عمل تولیدی ندارند. طاهرزاده در ادامه یادآور شد: برای مثال اگر خریدار کاتد مس باشید، آن را در بورس کالا به نرخ ۳۱.۵۰۰تومان می‌توانید خریداری کنید، اما هم‌اکنون در بازار، ضایعات مس با کف قیمتی ۳۲ هزار تومان به فروش می‌رسد، در حالی که این اتفاق غیرمنطقی و نشدنی است چراکه در شرایط عادی، اختلاف نرخ ضایعات و کاتد ۱۰.۰۰۰تومان است یعنی ضایعات باید ۱۰.۰۰۰ تومان ارزان‌تر از کاتد باشد. در اوج افزایش نرخ دلار در چند ماه پیش نیز این اختلاف نرخ به ۸۰۰۰ تومان رسید اما درحال‌حاضر ضایعات گران‌تر شده است.
وی در ادامه افزود: علت آن است که یک عده سودجو، مواد دیگری به ضایعات اضافه می‌کنند تا نام آن را از ضایعات مس خارج ‌کنند. برای مثال حالت چهارگوش به آن می‌دهند و مدعی می‌شوند که پایه مجسمه، تولید و صادر می‌کنند.
ضایعات ممنوعیت صادرات دارد
قائم‌مقام شرکت ذوبچن مس آلیاژی با اشاره به این موضوع که صادر کردن ضایعات ممنوع است، عنوان کرد: وزارت صنعت، معدن و تجارت در بخشنامه‌ای، صادرات ضایعات را ممنوع اعلام کرده اما از زمانی که ‌تفاوت نرخ ارز مطرح شده است بسیاری کاتد و ضایعات مس را خریداری کرده و با عناوین مختلف صادر می‌کنند. در شرایطی که دلار آزاد به نرخ ۶ تا ۷ هزار تومان باشد ‌تفاوت آن تا نرخ۴۲۰۰تومان عدد بزرگی خواهد بود و برای آنها سودآور است. طاهرزاده تاکید کرد: راهکار این است که صادرات این مواد را برحسب ضرورت به بازرگان‌های شناخته شده بسپارند چراکه این ضایعات سرمایه کشور به‌شمار می‌روند و باید مانع صادرات آنها شویم و اجازه ندهیم یک عده از رانت دلار ۴۲۰۰تومانی استفاده کنند و از این مسیر به سودهای کلان دست یابند. از سوی دیگر این موضوع بازار ارز را بهم ریخته است.
تامین نیاز داخل برای‌شان مهم نیست
مجید دیانت، فعال حوزه مس نیز در گفت‌وگو با صمت در این زمینه عنوان کرد: حدود ۲ هفته‌ای است که بین نرخ کاتد و ضایعات، اختلاف ۷ تا ۸ هزار تومانی به وجود آمده است. کاتد مس، نوعی مس خام است و بهترین شکل مس به شمار می‌رود که درحال‌حاضر حدود کیلویی ۳۱۰۰۰ تومان نرخ دارد، در حالی که ضایعات مس بین ۳۶ تا ۳۸ هزار تومان معامله می‌شوند.
البته ۳۸۰۰۰تومان برای خریدارهایی است که چندان شناخته شده نیستند و ۳۶هزار تومان برای شناخته‌شده‌های بازار است. از این رو برای تولیدکنندگان پایین‌دست به‌صرفه نیست که ضایعات خریداری کرده یا حتی آن را تهاتر کنند. دیانت در ادامه توضیح داد: البته با تعیین دلار ۴۲۰۰تومانی، شاهد کاهش ۵۰۰۰ تومانی کاتد مس بودیم که نرخ آن را به ۳۱۰۰۰تومان رساند، در حالی که در این بازه زمانی، نرخ ضایعات روی همان محدوده باقی ماند. از همین رو برخی افراد حتی از مبادی قانونی، این ضایعات را به سواحل ترکیه یا عراق می‌فرستند و به فروش می‌رسانند و به دلار ۶هزار و ۷۰۰ تا ۷۰۰۰ تومان تبدیل می‌کنند. این اختلاف نرخ دلار سبب می‌شود سود چشمگیری نصیب این افراد شود. وی در ادامه یادآور شد: درحال‌حاضر وقتی شما تماس می‌گیرید و تقاضای ضایعات مس می‌کنید، اگر ناآشنا باشید به هیچ عنوان جواب شما را نمی‌دهند و اگر آشنا باشید، با وعده و وعید تقاضای شما را به آینده موکل می‌کنند، چراکه ترجیح می‌دهند ضایعات را به خارج از کشور بفروشند و سود بیشتری نصیب‌شان شود تا اینکه نیاز داخل را تامین کنند.
شمش ذوب شده را به عنوان ضایعات می‌فروشند
این کارشناس حوزه مس در ادامه یادآور شد: موضوع دیگر این بود که وزارت صنعت، معدن و تجارت صادرات شمش را تا اطلاع ثانوی ممنوع اعلام کرد. از این رو برخی شمش را ذوب می‌کنند و به‌صورت ضایعات به فروش می‌رسانند. مبادی صادرات برای آنها باز است و دلیل اینکه شمش را به ضایعات تبدیل می‌کنند، به همین ممنوعیت بازمی‌گردد. پیش از این نیز زمزمه‌اش بود که صادرات شمش را ممنوع می‌کنند اما برخی تمایل ندارند با داخلی‌ها کار کنند. در کل، قیمت‌ها بالاست که منطقی نیست. وی در پاسخ به این پرسش که راهکار شما برای حل این مسئله چیست، عنوان کرد: در زمینه نرخ دلار باید یک نرخ واحد رسمی یا غیررسمی وجود داشته باشد (در حالی که اکنون به تولیدکنندگان واقعی به شکل قطره‌چکانی دلار ۴۲۰۰تومانی می‌رسد) یا با یک بخشنامه از صادرات شمش و ضایعات آن جلوگیری شود. وقتی این موضوع تبدیل به قاچاق می‌شود، از جذابیت آن کاسته شده و دچار ریسک می‌شود یعنی روی قیمت‌ها تاثیر می‌گذارد. البته درحال‌حاضر این صادرات بدون دغد‌غه انجام می‌شود. این کارشناس حوزه مس در ادامه یادآور شد: البته موضوع دیگر این است که اشخاص حقیقی نمی‌توانند کاتد مس خریداری کنند و تنها تولیدکنندگان مرتبط با حوزه مس به وسیله بورس کالا قادر به خریداری کاتد مس هستند. در کل، شرایط مساعدی برای تولید وجود ندارد.
منبع: روزنامه صمت