پشت پرده عکسی جنجالی از یک «ملاقات اتفاقی»
چه چیزی در این عکس مهم است؟ شاید هیچ. اما آنچه پشت این عکس و فیگورهای ثابت‌شده سیاستمداران برجسته‌ی جهان امروز هست، بدون شک اهمیت بالایی دارد.
چه چیزی در این عکس مهم است؟ شاید هیچ. اما آنچه پشت این عکس و فیگورهای ثابت‌شده سیاستمداران برجسته‌ی جهان امروز هست، بدون شک اهمیت بالایی دارد.
این عکس هم مثل تمام عکس‌های دیگر ثبت یک لحظه است و نه بیشتر. تقریباً از هیچکدام از عکس‌های دیگر این نشست که از منابع دیگر منتشر شده، نمی‌توان قرائت‌های مشابه این عکس را داشت و آنها را به «لجاجت ترامپ» یا «جسارت مرکل» یا موضع بالا یا پایین این و آن تعبیر کرد.
با این حال از منظر رسانه‌ای، انتشار این عکس برای اولین بار در اینستاگرام صدر اعظم آلمان، آن را واجد معانی ثانویه‌ای می‌کند که عموماً به زبان بدن ترامپ و مرکل اشاره دارند که از غیردوستانه بودن فضا و تنش میان آمریکا و اعضای اجلاس حکایت می‌کند.
اما فارغ از خوانش‌های «نمادین» از عکسی که آنگلا مرکل بعد از نشست سران اقتصادهای بزرگ جهان (موسوم به اجلاس جی-۷) در اینستاگرامش منتشر کرد و گذشته از رمزگشایی از این نمادها، حالا این کشورهای «متحد» بر سر منافع کشورشان به اختلاف خورده‌اند و سیاست‌های جدید ترامپ را زمینه‌ساز «جنگ تجاری» تلقی می‌کنند.
گرچه کشورهای عضو جی-۷ یعنی فرانسه، آلمان، انگلیس، ایتالیا، کانادا و ژاپن متحدان سنتی ایالات متحده محسوب می‌شوند اما تصویر منتشرشده با واقعیت امروزشان همخوانی دارد و دلیل اصلی انتشار گسترده‌ی آن و واکنش‌های افکار عمومی، رسانه‌ها و حتی چهره‌های سیاسی، همین تطابق معنادار است؛ تطابقی که بدون شک با هوشمندی تیم رسانه‌ای دولت آلمان ایجاد شده تا فضای سنگین جهانی علیه سیاست‌های آمریکا را از طریق صف‌بندی قدرت‌های جهانی در یک سوی میز و انزوای آمریکا در آن سوی میز، نمایان کند.
پشت این عکس چه خبر است؟
ترامپ به این مفتخر است که توانسته در دو سال ریاستش بر دولت ایالات متحده، نرخ بیکاری را کاهش دهد و این دست‌آوردی است که او حتی به قیمت سرشاخ‌شدن با قدرت‌های بزرگ اقتصاد جهان، حاضر نیست آن را از دست بدهد. با توجه به رابطه‌ی مستقیم تولید و اشتغال، ترامپ برای حفظ دست‌آورد خود تصمیم گرفته سر راه واردات، مانع‌تراشی کند.
وزیر بازرگانی ایالات متحده، دهم خرداد رسماً اعلام کرد تعرفه‌ی واردات فولاد و آلومینیوم برای اتحادیه اروپا، کانادا و مکزیک افزایش خواهد یافت. این افزایش، ۲۵ درصد برای فولاد و ۱۰ درصد برای آلومینیوم در نظر گرفته شده که بیشتر از همه دامن کانادا و اتحادیه‌ی اروپا را خواهد گرفت که هر کدام ساالانه نزدیک به ۵۰۰ میلیون دلار از صادرات فولاد به آمریکا درآمد دارند. بعد از اینها کره‌ی جنوبی که حدود ۳۰۰ میلیون دلار و مکزیک که حدود ۲۵۰ میلیون دلار از این محصول به آمریکا صادر می‌کنند از این قانون جدید ضرر می‌کنند. گرچه این سیاست هم تیغی دولبه است که می‌تواند آمریکا را با کمبود مواجه کند و تا زمان افزایش تولید این محصولات در داخل این کشور، صنایع بزرگ آن را با چالش‌های جدی روبه‌رو کند.
این وضع قطعاً مطلوب کشورهای صادرکننده‌ی فولاد و آلومینیوم نیست و کاهش درآمد و افزایش بیکاری را برای آنها در پی خواهد داشت. مانفرد وبر عضو کمیسیون اروپا در واکنش به سیاست جدید ایالات متحده، در توییترش نوشت: «اروپا دنبال جنگ تجاری نیست اما اگر ترامپ تصمیم بگیرد با اروپا مثل دشمن رفتار کند، چاره‌ای جز دفاع از صنایع، مشاغل و منافع اروپایی نداریم».
با در نظر گرفتن اینکه دولت آمریکا اولین قدم را در راستای سیاست‌های اقتصادی جدید خود برداشته و مشخص نیست قدم بعدی چه خواهد بود، طبیعی است که سیاستمداران اروپایی هم این اتفاق را سرآغاز یک جنگ تجاری در جهان می‌بینند؛ گرچه ترامپ گوشش به هشدارها بدهکار نیست و معتقد است اگر جنگی هم در کار باشد آمریکا پیروز این جنگ خواهد بود.
دولت آمریکا معتقد است که سایر کشورها با کمترین تعرفه‌ها از بازار آمریکا بهره می‌برند اما همان‌ها برای کالاهای آمریکایی تعرفه‌های سنگین وضع می‌کنند و آمریکا را به چشم یک قلک می‌بینند! و این یکی از دلایلی بود که ترامپ تصمیم گرفت در تجارت با اروپا «موازنه» ایجاد کند.
در پی همین تنش‌های اقتصادی که ترامپ به بهانه‌ی مسائل امنیتی، سبب‌ساز آن شده بود، محوریت اجلاس جی-۷ امسال، تجارت بین اروپا و آمریکا بود که در پایان آن، ترامپ و شش عضو دیگر توافق کردند بیانیه‌ی پایانی اجلاس را با محوریت «پایبندی به نظام تجارت جهانی» امضا کنند. اما ناگهان دونالد ترامپ اعلام کرد به دلیل مواضع نخست‌وزیر کانادا که سیاست آمریکا را اهانت‌آمیز دانسته و گفته بود کشورش تعرفه‌های سنگینی را برای واردات کالاهای آمریکایی وضع خواهد کرد، بیانیه‌ی جی-۷ را امضا نمی‌کند.
واکنش‌ها و تعابیر سیاسی
این تصویر علاوه بر واکنش‌های فراوان کاربران در شبکه‌های اجتماعی و تعابیر و تفاسیر بسیار متنوع، سیاستمداران ایرانی را هم به واکنش واداشت.
حمید بعیدی‌نژاد سفیر ایران در انگلیس در توییتر خود اجلاس جی - ۷ را ناموفق توصیف کرد و نوشت: «همه علیه یکی. ترامپ دیر به اجلاس آمد و زود هم رفت و در مواضع خود تنها بود. این عکس گویای حقایق بسیاری از ماهیت فعلی روابط آمریکا با متحدین خود می‌باشد. خانم ترزا می، ماکرون و نخست‌وزیر ژاپن، به پشتوانه قدرت خانم مرکل، ترامپ را دوره کرده‌اند».
حمید ابوطالبی، مشاور سیاسی رئیس‌جمهوری هم این عکس را «میزِ شکاف» نام نهاد و نوشت: «چالشِ امنیت و تجارت میان غول‌های اقتصاد آمریکا با تأکید بر ضرورت تشکیل G۸، امنیت اروپا را به چالش کشید؛ اروپا با تأکید بر ضرورت حفظ برجام، تجارت آمریکا را به چالش کشید؛ در مسیر رسیدن چالش‌ها به نقطه تعادل، همیشه حلقه ضعیف شکننده‌تراست. باید نسبت به حفظ و ثبات عناصر قدرت، هوشیار بود».
جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا هم که در این تصاویر پشت سر ترامپ ایستاده، در توییتی بعد از این اجلاس نوشت: «یک جی-۷ دیگر؛ جایی که سایر کشورها از آمریکا انتظار دارند همیشه بانک آنها باشد. رئیس‌جمهوری امروز قضیه را روشن کرد؛ دیگر نه».
این همان چیزی است که آنگلا مرکل هم بخوبی پیش‌بینی می‌کرد و یک هفته قبل از اجلاس گفته بود انتظار دارد بحث‌های دشواری در این نشست در بگیرد.
بحث‌هایی که فارغ از چرایی آنها، از شکل‌گیری نظمی جدید در نظام اقتصاد جهانی خبر می‌دهند. مرکل در این‌باره هم گفته بود خروج ترامپ از معاهده‌ی اقلیمی پاریس و خروج او از توافق هسته‌ای با ایران و حالا وضع تعرفه برای واردات فولاد و آلومینیوم، از بروز مشکلات جدی در توافقات چندجانبه حکایت می‌کند.