افزایش نشاط شهر تنها با 400 میلیون تومان
افزایش شادی و نشاط اجتماعی یکی از برنامه‌ها و شعارهای اصلی مدیریت شهری است. هدفی که با تغییر چارت شهرداری‌ها و ایجاد اداره تفریحی در سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری بستر برای تحقق آن فراهم‌شده است. بستری که حداقل امسال امکان استفاده مطلوب از آن فراهم نشد؛ چراکه به گفته نفیسه گلشیرازی، رئیس اداره امور تفریحی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان ردیف بودجه مستقلی برای آن تخصیص داده نشده است. 400 میلیون تومان اعتبار تخصیصی سازمان فرهنگی همه بودجه‌ای است که امسال قرار است برای تفریح شهروندان اصفهانی در شهر هزینه شود. شهری با جمعیت حدود 2 میلیون نفر که افزایش نشاط اجتماعی یکی از شعارهای کلان آن است. اینکه چگونه قرار است با این اعتبار شادی و نشاط در شهر همه‌گیر شود موضوع گفتگوی اصفهان امروز با نفیسه گلشیرازی است که در ادامه می‌خوانید.
اصفهان امروز : افزایش شادی و نشاط اجتماعی یکی از برنامه‌ها و شعارهای اصلی مدیریت شهری است. هدفی که با تغییر چارت شهرداری‌ها و ایجاد اداره تفریحی در سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری بستر برای تحقق آن فراهم‌شده است. بستری که حداقل امسال امکان استفاده مطلوب از آن فراهم نشد؛ چراکه به گفته نفیسه گلشیرازی، رئیس اداره امور تفریحی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان ردیف بودجه مستقلی برای آن تخصیص داده نشده است. 400 میلیون تومان اعتبار تخصیصی سازمان فرهنگی همه بودجه‌ای است که امسال قرار است برای تفریح شهروندان اصفهانی در شهر هزینه شود. شهری با جمعیت حدود 2 میلیون نفر که افزایش نشاط اجتماعی یکی از شعارهای کلان آن است. اینکه چگونه قرار است با این اعتبار شادی و نشاط در شهر همه‌گیر شود موضوع گفتگوی اصفهان امروز با نفیسه گلشیرازی است که در ادامه می‌خوانید.
- اداره تفریح با چه رویکردی ایجادشده و تعریف سازمان از تفریح چیست؟
موضوع تفریح از قبل هم در سازمان موردتوجه بود و فعالیت‌ها در قالب کمیته تفریح پیگیری می‌شد. البته حدود دو سال این مجموعه مغفول ماند و کمتر موردتوجه بود. با ارتقای فعالیت‌های کمیته در سطح اداره تعدادی از باغ‌های بانوان، خانه خلاقیت و جزیره بازی هم از بخش‌های فرهنگی و هنری به بخش تفریح اضافه شد. هدف و رویکرد مجموعه ارتقای فعالیت‌ها به‌منظور ایجاد و تقویت نشاط اجتماعی در شهر است که برای تحقق آن برگزاری برنامه‌های شهری با مشارکت سازمان‌ها و نهادهای دیگر در دستور کار قرارگرفته است. اما تعریف تفریح. تفریح حوزه گسترده‌ای دارد به بسیاری از فعالیت‌ها می‌توان نگاه تفریحی داشت. برای مثال کتاب‌خوانی هم می‌تواند از نگاه مجموعه به‌صورت تفریحی هم انجام شود. تفریح اتفاقی است که فرد در زمان فراغت با انجام برنامه‌ها و فعالیت‌های موردعلاقه و لذت‌بخش برای خود پر می‌کند. تلویزیون دیدن، ورزش کردن، پیاده‌روی و ... .
- با توجه به اینکه مدیریت شهری در دوره جدید تأکید ویژه بر نشاط اجتماعی دارد و با توجه به شرایط اقتصادی سخت حاکم بر جامعه برنامه‌های شاخص مجموعه برای افزایش نشاط اجتماعی در شهر شامل چه مواردی است؟
متأسفانه در اسناد بالادستی هیچ تعریفی از تفریح ندارم. درواقع الگوی تفریحی خاصی در کشور وجود ندارد و حجم کارهای انجام‌نشده در این حوزه بسیار است. نداشتن نگاه کلان در حوزه تفریح سبب شده تا در سطح خرد برنامه‌ریزی تا حدی مشکل باشد. در حقیقت در نقطه آغاز قرار داریم. امیدوارم نگاه کلان به بحث تفریح در جامعه ایجاد شود. چون تفریح جایگاه ویژه‌ای دارد. وقتی برای تفریح الگو و معیار مشخصی وجود نداشته باشد. درنتیجه شهروندان خودشان تفریح را تعریف می‌کنند. تفریحاتی که بعضاً ممکن است تفریحات سالمی هم نباشند. خیابان‌گردی جوانان با ماشین و موتور یک تفریح است که گروهی از جوانان برای خودشان تعریف کرده‌اند. چرا چون تفریح سالمی به این قشر جامعه برای تخلیه هیجانات جوانی ارائه نکرده است. درصورتی‌که می‌توانیم با ارائه محتوای مناسب حتی با انجام فعالیت‌های تفریحی جامعه را در جهت اهداف مشخص پیش برد. در اسلام هم تأکید بسیار برای تفریح وجود دارد؛ اما متأسفانه نبود نگاه کلان سبب شده تا انجام برخی از فعالیت‌های تفریحی تبدیل به معضل اجتماعی شوند.
- کدام بخش یا مجموعه‌ای مکلف بوده تا تفریح را در اسناد با دستی موردنظر شما پیش‌بینی کند؟
به گمانم همزمان با تأسیس وزارت ورزش و جوانان باید به تفریح هم توجه می‌شد. یا اگر قرار است شهرداری‌ها در این موضوع تکلیف داشته باشند پس باید جایگاه برای فعالیت شهرداری‌ها ایجاد و تعریف شود. در حال حاضر ردیف بودجه خاص برای سلامت، گردشگری و شهروندی در بودجه شهرداری تعریف‌شده است اما برای تفریح هیچ بودجه‌ای در نظر گرفته نشده است.
- انجام هر برنامه‌ای مستلزم صرف هزینه است، چگونه قرار است شهرداری‌ها در حوزه تفریح فعالیت کنند اما بودجه‌ای برای آن پیش‌بینی‌نشده است؟
کار خیلی سختی است. در حال حاضر یک اداره باید پاسخ گوی همه شهروندان درگروه‌های سنی مختلف باسلیقه‌های گوناگون باشد. وقتی شما بودجه نداشته باشید پس باید به سمت اجرای برنامه‌های مشارکتی حرکت کنید در این بخش باید پاسخ‌گویی سلیقه‌های متفاوت هم بود. موضوعی که شاید سبب شود تا نتوان به تمام اهدافی که پیش‌بینی کرده‌ایم برسیم. هرچند تلاش می‌کنیم با کل بودجه حدود 400 میلیون تومانی اداره برای همه شهروندان با سلایق گوناگون برنامه داشته باشیم. این رقم برای این حجم از فعالیت عدد ناچیزی است آن‌هم در بخشی که تاکنون هیچ اقدام بنیادی و ساختاری در آن صورت نگرفته است. در اداره‌ای مشغول به کار هستیم که هیچ سند و مدرکی از فعالیت‌های گذشته وجود ندارد. نمی‌دانیم فعالیت‌ها از کجا شروع‌شده و تا کجا پیش رفته است. تقریبا فعالیت‌ها را از صفر شروع کرده‌ایم. برنامه‌ریزهای انجام‌شده چشم‌انداز و اهداف تعریف‌شده است. فعالیت درزمینه تفریح‌های فعال و غیرفعال از اهدافی است که پیش‌بینی کرده‌ایم. برنامه‌ها با تأکید بر تفریح‌های فعال با محوریت خانواده تعریف‌شده است. چون اعتقادداریم هرچه تفریحات به‌صورت خانوادگی انجام شود، لذت‌بخش‌تر است و رضایت خانواده‌ها از زندگی را افزایش می‌دهد. قبول داریم که اوضاع اقتصادی بد است اما افسردگی بین خانواده‌ها اتفاق بدتری است. معتقدیم می‌توان شادی را به خانواده تزریق کرد. با توجه به تعاریف متعددی که از شادی وجود دارد تصور برخی از این مفهوم، فعالیت‌هایی است که ممکن است با اخلاقیات جامعه همخوان نباشد. درصورتی‌که شادی یک اتفاق درونی است نه یک اتفاق زودگذر. در اداره تفریح به دنبال ایجاد شادی درونی در خانواده‌ها هستیم. برای تحقق این مهم معتقدیم برنامه‌های تفریحی باید دنباله‌دار باشد نه اینکه تنها به برگزاری یک جشن یا جنگ اکتفا کنیم.
- هدف و سیاستگذاری اداره تفریح برای ایجاد شادی و نشاط در شهر چیست؟
در تلاش هستیم تا با ایجاد و توسعه تفریح‌های فعال فضای عمومی شهر را پرنشاط کنیم.
- تعریف شما از تفریح فعال چیست؟
زمانی که شما تئاتر تماشا می‌کنید؛ تفریح کرده‌اید اما در تولید آن نقشی ندارید، در تفریح فعال به دنبال این هستیم که مردم در اجرا نقش داشته باشند. اگر قرار است تفریحی تعریف شود با حضور و مشارکت شهروندان تعریف شود نه اینکه فقط استفاده‌کننده فعالیت باشند. بیشتر تفریح‌ها در جامعه ایرانی فردی است. حتی شما وقتی یک‌رشته ورزشی را هم انجام می‌دهید به‌نوعی تفریح فردی است. تفریحی است که جمع خانواده در آن مشارکت ندارد. به دنبال هستیم تا تفریحات فعال خانوادگی را در شهر توسعه دهیم. خانواده هدف برنامه‌های تفریحی است. به‌طور مثال جشنواره بادبادک‌ها که در هفته فرهنگی اصفهان برگزار شد یک تفریح خانوادگی بود که همه خانواده در ساخت بادبادک همکاری داشتند. پویایی خانواده هدف نهایی است که البته کار بسیار سختی است. همه تعاریف قبلی برای تفریح در شهر محدود به برگزاری جنگ بود فرایندی که در آن چند ساعت محدود خانواده در کنار هم بودند. در تلاش هستیم تا با تعریف تفریح‌های فعال امکان مشارکت خانواده‌ها در انجام تفریح را فراهم کنیم.
- مراکز تفریحی فعال در شهر چه خدماتی را به شهروندان ارائه می‌کنند؟
جزیره بازی، بازی‌های مهارتی را دنبال می‌کند، خانه خلاقیت، بازی‌های فکری، باغ‌های بانوان بازهای تفریحی و آموزش مهارت‌های مفرح برای بانوان را دنبال می‌کنند. به‌طور مثال برگزاری آموزش بافت مو برای دختران نوجوان که در کنار آموزش یک مهارت، فرصت تفریح را برای نوجوان فراهم می‌کند. یکی از برنامه‌های تفریحی تعریف‌شده در باغ‌های بانوان است یا آموزش پخت کیک، آموزش تهیه شربت‌های سنتی و... فعالیت‌های مفرح که همزمان با انجام آن فرد لحظات شادی را هم سپری می‌کند. در باغ بانوان تلاش می‌کنیم تا حوزه سلامت و شهروندی را هم درگیر کنیم. مراکز تحت پوشش اداره به مناطق 15 گانه شهرداری اصفهان متصل شده‌اند و نماینده اداره در هر منطقه با توجه به فضاهای موجود در هر منطقه برنامه‌هایی را پیش‌بینی و اجرا می‌کند.
- عمده فعالیت‌های اداره تفریح مربوط به باغ بانوان است، گویا برای تفریح مردان چندان دغدغه‌ای وجود ندارد؟
باغ‌های بانوان در ساعاتی برنامه‌های خاص بانوان رادارند؛ اما این مراکز روزهای جمعه و یا زمانی که برنامه‌های در مناطق اجرا می‌کنند فعالیت‌ها را به‌صورت خانوادگی تعریف می‌کنند. خدمات اداره تفریح برای همه شهروندان از 2 تا 99 سال تعریف‌شده است. چراکه هدف کلی برنامه‌ها ایجاد نشاط اجتماعی است.
- با توجه به شرایط اقتصادی جامعه اجرای برنامه در مناطق و محلات کم‌درآمد شهر در دستور کار قرار دارد؟
مناطق و محلاتی که ازنظر اقتصادی پایین‌تر هستند در برنامه‌ریزی‌ها در اولویت قرار دارند و برنامه‌ها در این مناطق عرصه محور اجرا می‌شوند تا فرصتی فراهم شود که همه اعضای خانواده بتواند همزمان از آن استفاده کنند. ارائه یک تفریح سالم و رایگان هدف اداره تفریح است در حال حاضر که همه با مشکلات اقتصادی درگیر هستند و این درگیری در مناطق محروم بیشتر است، پرداختن به این مناطق در اولویت قرار دارد. مناطقی که برخی از خانواده‌ها حتی در تأمین خوراک هم فقیر هستند پس اینکه انتظار داشته باشیم این خانواده بتواند برای تفریح هزینه کند، انتظار غیرواقعی است. پس این تکلیف و وظیفه اداره تفریح است تا با همین بودجه اندک اجرای برنامه در مناطق محروم را در اولویت قرار دهد. گاهی شاهدیم که افراد در مناطق محروم تفریحاتی را برای خود تعریف می‌کنند که تفریحات سالمی نیست. پس برای جلوگیری از ایجاد تفریحات ناسالم اجرای برنامه‌های عرصه محور در مناطق حاشیه‌ای شهر اولویت است.
- برای اجرای برنامه در مناطق شهری با چه چالش‌ها و مشکلاتی روبه‌رو هستید؟
کسب مجوز برای اجرای برنامه یکی از چالش‌هایی است که وقت و انرژی زیادی را از سیستم می‌گیرد. اگر سازمان‌ها و ادارت دیگر ازجمله فرمانداری برای اجرای برنامه‌ها همکاری بیشتری داشته باشند با سرعت بخشیدن به اجرای برنامه‌ها بسیاری از مشکلات حل می‌شود و می‌توان برنامه‌های متنوع‌تری را در شهر اجرا کنیم.
- سلیقه‌های متنوع و تفاوت‌های فرهنگی در اصفهان چقدر برنامه‌ریزی را سخت می‌کند؟
فرهنگ مردم اصفهان با سایر شهرهای کشور بسیار متفاوت است و باید در اجرای برنامه‌ها این تفاوت‌های فرهنگی دیده شود. نمی‌توان مردم اصفهان را با تهران، شیراز و تبریز مقایسه کرد. در اصفهان حتی فرهنگ مردم در محلات مختلف نیز باهم متفاوت است. حساسیت‌های فرهنگی که برنامه‌ریزی‌ها را سخت می‌کند و مانع می‌شود تا بتوان برخی از برنامه‌ها را به‌صورت سراسری در شهر انجام داد.
البته کوتاه بودن زمان مدیریت در شهرداری هم سبب می‌شود تا انجام فعالیت‌های بنیادی و اساسی امکان‌پذیر نباشد و شما مجبور هستید فعالیت‌ها را به‌صورت مقطعی دنبال کنید. به همه این موارد نظرات سلیقه‌ای مدیران شهری را هم اضافه کنید اینکه شاید مدیر بعدی کلاً اعتقادی به این روند نداشته باشد و کل فعالیت‌ها را متوقف کند. دلیل این بی‌برنامگی همان‌طور که گفتم به این دلیل است که در سطح کلان به تفریح پرداخته نشده است.