نگاه بدبینانه فرهنگی نسبت به خارجی‌ها باید اصلاح شود
تمرکز فعالیت‌های دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه و مدیریت شهری اصفهان بر توسعه گردشگری و دیپلماسی عمومی است.
سمیه قنبری- اصفهان امروز - تمرکز فعالیت‌ها بر توسعه گردشگری و دیپلماسی عمومی مأموریت جدیدی است که دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در اصفهان برای خود تعریف کرده است. مأموریتی که قرار است با همکاری مدیریت شهری کم‌کاری و ضعف‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری را جبران کرده و با استفاده از ظرفیت خواهرخوانده‌ها با توسعه صنعت گردشگری مقدمات تبدیل اصفهان به شهر جهانی را فراهم کند. عنوانی که علیرضا سالاریان، رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در اصفهان معتقد است برای تحقق آن علاوه بر پیگیری باید هزینه هم کرد و تا زمانی که هزینه نکنیم، چیزی کاسب نمی‌شویم. در گفتگو با سالاریان از فعالیت‌های عملی برای اجرایی شدن سیاست‌های جدید مدیریت شهری و وزارت امور خارجه در اصفهان پرسیدیم که در ادامه می‌خوانید.
- توسعه روابط بین‌المللی بویژه ارتباط با خواهرخوانده‌ها ازجمله اولویت‌های مدیریت جدید شهری اصفهان است، اولویتی که سبب شده تا شهردار اصفهان با وزیر امور خارجه نیز دیدار و گفتگو داشته باشد، در این مدت چه اقدامات عملی برای استفاده از ظرفیت خواهرخوانده‌ها انجام‌شده است؟
در حال حاضر اصفهان رتبه نخست کشور در تعداد شهرهای خواهرخوانده را دارد. افزایش تعداد شهرهای خواهرخوانده اصفهان یکی از اولویت‌های مدیریت شهری و نمایندگی وزارت امور خارجه در اصفهان است. معتقدم با توجه به پتانسیل اصفهان امکان افزایش تعداد خواهرخوانده‌ها تا 50 شهر هم وجود دارد. حتی اگر هیچ فعالیت خاصی هم صورت نگیرد، تعداد زیاد شهرهای خواهرخوانده خودبه‌خود یک اعتبار بین‌المللی برای اصفهان است. در این مدت به مناسبت‌های مختلف نامه‌هایی با امضای شهردار اصفهان برای شهرداران شهرهای خواهرخوانده با تأکید بر گسترش روابط ارسال‌شده است.
- به‌جز نامه‌نگاری چه اقدامات عملی برای توسعه روابط صورت گرفته است؟
برگزاری هفته فرهنگی اصفهان در پاریس نخستین اقدام عملی بود. با توجه به اینکه پاریس جزو شهرهای خواهرخوانده اصفهان نیست، اما به لحاظ اهمیت فرهنگی که پاریس می‌تواند برای اصفهان داشته باشد، این برنامه برگزار شد. پیگیری برای عقد خواهرخواندگی اصفهان و کراکوف بخش دیگری از فعالیت‌های اجرایی در یک سال گذشته بود.
- کسب اعتبار بین‌المللی قبول؛ اما حداقل وقتی‌که مطرح می‌کنیم به دنبال جایگزینی صنعت گردشگری، به‌جای صادرات نفت هستیم، این اعتبار به‌تنهایی کفایت نمی‌کند. ازنظر اعتباری اصفهان نیاز چندانی به معرفی ندارد، با توجه به گذشت حدود 30 سال از شروع فعالیت خواهرخوانده‌ها و تأکید ویژه وزارت امور خارجه و مدیریت شهری برای توسعه گردشگری چه اقدامات عملی برای این مهم انجام‌شده است؟
حدود سال 72 مسئول میز مالزی در وزارت خارجه بودم. آن زمان مهاتیر محمد نخست‌وزیر مالزی سفری به اصفهان داشت. توسعه روابط خواهرخواندگی اصفهان و کوالالامپور در این سفر مطرح شد. آن زمان مطلع شدم که نخست‌وزیر به همه وزرا تأکید و توصیه کرده است که حتماً از اصفهان بازدید کنند. درنتیجه بیشتر وزرا و سر وزیرهای مالزی به اصفهان سفر کردند و یک رابطه فعال ایجاد شد. نتیجه آن اجرای چندین پروژه عمرانی توسط شرکت سامان گستر در مالزی بود. مالزی هم برای ساخت شهر جدید پوتراجایا از معماری و بناهای اصفهان الگو گرفت. باغ پرندگان اصفهان هم با الگوبرداری از باغ پرندگان مالزی در اصفهان ساخته شد.
- پس چرا اصفهان نتوانست به نسبت کوالالامپور از ظرفیت خواهرخوانده‌ها برای توسعه گردشگری استفاده کند؟
اصفهان و کوالالامپور الگوی موفقی بود که به نبود پیگیری از طرف اصفهان و تغییر دولت در مالزی سبب شد تا روابط کم‌رنگ و سرد شود. در بحث خواهرخوانده باید دو طرف و هر دو شهر در این زمینه فعال باشند. بارسلونا به‌عنوان یکی از شهرهای توریستی جهان با اصفهان خواهرخوانده است؛ به دنبال توسعه روابط هستیم اما مشکلات داخلی اسپانیا کار را سخت کرده است. همچنین برای توسعه روابط بین اصفهان و سن‌پترزبورگ برنامه‌ریزی شد. نخستین هیئت روسی اردیبهشت‌ماه به اصفهان آمد، خردادماه استاندار اصفهان با تأکید بر توسعه گردشگری سفری به سن‌پترزبورگ داشت و قرار شد برای معرفی اصفهان یک گروه از تور گردانان روس از اصفهان بازدیدی داشته باشند. چرا؟ چون این‌طور که شما تصور می‌کنید همه دنیا اصفهان را نمی‌شناسند و باید اصفهان را به‌عنوان مقصد گردشگری به جهان معرفی کنیم. قبول ندارم که اصفهان شهری شناخته‌شده است. ممکن است عالی‌رتبه‌ترین مقام‌های کشوری که به ایران سفر می‌کنند از اصفهان هم بازدید داشته باشند، اما برای توسعه گردشگری لازم است که عموم مردم که از آن‌ها به‌عنوان گردشگر یاد می‌کنیم اصفهان را بشناسند. معتقدم برای معرفی اصفهان به مردم معمولی اقدامی صورت نگرفته است.
- وقتی بالاترین مقامات سیاسی دنیا در سفر به ایران تقریباً در همه موارد حداقل یک سفر چندساعته غیر کاری به اصفهان دارند، یعنی اینکه اصفهان خیلی هم ناشناخته نیست، آیا همین حضور بهترین فرصت برای معرفی نیست؟
چطور خودمان را معرفی کنیم؛ شما بفرمایید.
- این سؤال من از شما است که چرا از این فرصت استفاده نمی‌کنیم. آن‌هم وقتی‌که توسعه شهرهای خواهرخوانده و در پی آن توسعه گردشگری را یکی از اولویت‌های مجموعه تحت مدیریتتان اعلام می‌کنید.
یک پیشنهاد خوب می‌تواند این باشد که از خبرنگاران شهرهای هدف برای بازدید از اصفهان دعوت کنیم.
- بله در این سال‌ها چند هیئت خبرنگار خارجی باهدف معرفی ظرفیت‌های گردشگری استان به اصفهان سفر داشته‌اند.
این کارها باید سرعت بگیرد. برای معرفی اصفهان و ایران باید تبلیغ و بازاریابی بشود در این زمینه خوب عمل نکردیم. مسئولان سازمان میراث فرهنگی که متولی گردشگری هستند از صدر تا ذیل معتقدند در خارج از کشور آن‌طور که شایسته است کارنکرده‌ایم و نیاز به معرفی است. الآن نظام روادید بین ایران و ترکیه لغو و پرواز روزانه خارجی از اصفهان به ترکیه انجام می‌شود اما چه تعداد تبعه ترک در این پروازها حضور دارند. شاید هیچی. یک مقام ترک که آمده بود اصفهان سؤال کرد که چرا یک نفر تبعه ترک در اصفهان نیست؟! این مربوط به اسفند سال گذشته و قبل از تحولات خروج آمریکا از برجام است. چرا؟ چون در ترکیه برای تبلیغ و بازاریابی اصفهان اقدامی صورت نگرفته است. درصورتی‌که آژانس‌های اصفهان به‌طور مرتب با نرخ‌های متفاوت آنتالیا و استانبول را تبلیغ می‌کنند. درواقع به‌جای ترک‌ها این آژانس‌های ایرانی هستند که برای ترکیه تبلیغ می‌کنند. معتقدم وقتی در کشور مقصد چنین تحولی رخ داد و ایران و اصفهان در فهرست کشورها برای اعزام توریست قرار گرفت، آن زمان شاهد گردشگری فعال در کشور خواهیم بود.
- چرا ایران در فهرست کشورهای هدف گردشگری قرار ندارد؟
سازمان میراث فرهنگی به‌عنوان متولی گردشگری باید برای تبلیغات و بازاریابی در سایر کشورها فعالیت کند. آژانس‌های داخلی باید با آژانس‌های خارجی شریک شوند. اگر این اتفاق رخ دهد موفق می‌شویم.
- چرا باوجوداینکه راهکارها را می‌دانیم برای تغییر شرایط اقدام نمی‌کنیم؟
در حال حاضر قیمت تورهای ایرانی گران‌تر از سایر کشورهای توریستی است. به‌طور نمونه گردشگر چینی برای سفر 10 روزه به اصفهان باید 22 هزار یوان پرداخت کند درصورتی‌که قیمت تور 10 روزه با امکانات و هتل‌های مناسب‌تر برای ترکیه 10 هزار یوان، است. شما به‌عنوان گردشگر کدام کشور را برای سفر انتخاب می‌کنید.
- کم‌کاری سازمان میراث فرهنگی در حوزه گردشگری و تأثیر تحولات فضای سیاسی بر این بخش را قبول دارم، پرسش این است که با توجه به ورود امور خارجه در این حوزه باوجود تعداد قابل‌توجه سفارت‌خانه‌ها، کنسولگری‌ها و خانه‌های فرهنگ چقدر برای معرفی ایران به‌عنوان مقصد گردشگری از این ظرفیت‌ها استفاده‌شده است؟
استفاده از این ظرفیت‌ها در برنامه هست اما صریح بگویم در استفاده از این ظرفیت‌ها هم مشکلات داخلی و هم مشکلات خارجی متعددی وجود دارد که البته حجم مشکلات داخلی بیشتر است. اول سپتامبر، روز اصفهان به همت رایزن فرهنگی در آلمان قرار شد برنامه با حضور شهردار و 10 نفر از هنرمندان اصفهان برگزار شود. امروز که باهم صحبت می‌کنیم، قرار نیست هیچ‌کس از اصفهان در این برنامه حضورداشته باشد. یک به دلیل مشکلات بودجه‌ای اگرچه هیئت ایرانی فقط قرار بود هزینه بلیت رفت‌وبرگشت را پرداخت کند. دوم به دلیل فضاسازی رسانه‌ها در داخل برای انجام سفرهای خارجی شهرداری. برنامه‌هایی برای سنگاپور که قرار است با اصفهان خواهرخوانده شود داشتیم که مشکلات داخلی مانع شد تا بتوانیم آن‌ها را اجرا کنیم. قرار بود شهردار اصفهان به‌عنوان مهمان ویژه ماه گذشته در اجلاس کلان‌شهرها که در سنگاپور برگزار شد شرکت کند اما درنهایت به دلیل ملاحظاتی که وزارت کشور داشت این سفر کنسل شد. این‌ها فرصت‌هایی است که برای معرفی اصفهان در جهان یکی‌یکی از دست می‌دهیم. این تصور غلط است که گمان می‌کنیم مردم جهان قبول دارند که ایران امن است. نه این‌گونه نیست. متأسفانه در منطقه‌ای قرار داریم که پیوسته اخبار جنگ از اطراف آن مخابره می‌شود. برای تغییر این روند یک‌راه حل دیگر وجود دارد و آن اینکه ما از کشورهای دیگر برای حضور در ایران دعوت کنیم.
- و فضای خواهرخوانده‌ها در تغییر این ذهنیت جهانی می‌تواند بسیار مؤثر باشد .
خواهرخوانده‌ها یک سند روی کاغذ است. آیا اینکه قراردادی روی کاغذ نوشته شود می‌تواند کمک کند؛ نه. بایستی دو طرف رفت آمد داشته باشند. با توجه به وضعیت موجود به مسئولان پیشنهاد دادم ما از دیگران برای حضور در اصفهان دعوت کنیم. این هزینه‌ها باید بشود تا سرمایه‌گذاری نکنیم، کاسب نمی‌شویم.
- از فضاسازی رسانه‌های داخلی و مشکلات مالی به‌عنوان موانع داخلی نام بردید، درباره مشکلات خارجی هم توضیح دهید؟
تبلیغات منفی خارجی عمده‌ترین مشکل است. آمریکا به‌شدت تلاش می‌کند تا فضا را در ایران منفی نشان دهد. در حال حاضر دچار مشکلات بانکی هستیم اما در جذب گردشگر اگر درست عمل کنیم این بهترین فرصت است. به دوستان فعال در حوزه گردشگری و آژانس‌ها گفتیم برای مدت شش ماه سرمایه‌گذاری کنید و قیمت‌ها را حدود 50 درست کاهش دهید، اجازه بدهید گردشگر بیاید امکانات شمارا ببیند و تبلیغ‌کننده شما شود. بعد که تعداد زیاد شد مثل همه جای دنیا شما هم قیمت‌ها را عادی کنید، اما حداقل شش ماه با هزینه تمام‌شده کارکنید و به دنبال سود 50 درصدی نباشید. باوجود شرایطی که در آن قرار داریم باید برای معرفی خودمان هزینه کنیم. باید تعریف کنیم که در سال چند سفر خارجی باید انجام شود، چند هفته فرهنگی در خارج از کشور می‌خواهیم برگزار کنیم. چند ماه گذشته اصفهان میزبان یکی از مجسمه‌سازان آلمانی بود، سفری پرهزینه که هم مانند سایر کشورها باید هزینه کنیم. در این مدت خوشبختانه دانشگاه‌های اصفهان و صنعتی همکاری‌های خوبی با دانشگاه‌های خارج از کشور دارند.
- پس باید گفت فعالیت‌هایی انجام می‌شود اما آن‌طور که باید نیست؟
شما از این فعالیت‌ها چه می‌خواهید. به دنبال جذب گردشگر هستید.
- توسعه ارتباطات بین‌المللی نباید فقط به بحث گردشگری محدود شود. استفاده از دانش و تجربه سایر شهرهای جهان در بخش‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و... باید موردتوجه باشد. اتفاقاً با تمرکز بر گردشگری خودمان را محدود می‌کنیم. فعالیت‌هایی که کمتر شاهد انجام آن در اصفهان هستیم.
این اتفاقات را باید دنبالش برویم تا اتفاق بیفتد. به شورای شهر اصفهان گفتیم که زاینده‌رود با خشکسالی روبه‌رو است. در استرالیا هم خشکسالی داریم. نباید سوء مدیریت و بی‌تدبیری مدیران را تنها علت عنوان کرد. برای حل مشکل چقدر درزمینهٔ صرفه‌جویی کارکردیم. کشورهای مثل هلند و ژاپن در بحث استفاده بهینه از آب صاحب فنّاوری هستند. آیا برای استفاده از این فن‌آوری و دانش کاری کرده‌ایم. باید از شهرهای پیشرو در حوزه محیط‌زیست استفاده کنیم. چین در بحث زباله کارهای خیلی خوبی انجام داده است باید از این تجربه استفاده کنیم؛ اما به شرطی که اگر یک شرکت خارجی آمد مثل قضیه صید ماهی‌ها نشود که بگویند همه منابع ملت را غارت کردند. این نگاه بدبینانه فرهنگی نسبت به خارجی‌ها باید اصلاح شود. در بحث توتال دو سال طول کشید تا قرارداد امضا شود، مطمئن باشید کسانی که در سیستم اداری کشور هستند، بهتر از همه مسائل را رصد می‌کند شاید وسواس زیاد هم داشته باشیم. وسواسی که بعضاً خارجی‌ها را اذیت می‌کند. بی‌اعتمادی به‌طرف خارجی آن‌ها را اذیت می‌کند درنتیجه می‌رود جایی که راحت‌تر بتواند کار کند. گرجستان در همسایگ ایران در حال جذب سرمایه به‌ویژه سرمایه‌ها از اصفهان است. چرا چون قوانین به شکلی تدوین‌شده که همه مجوزها در یک روز برای سرمایه‌گذار صادر می‌شود. البته به‌تازگی استانداری اصفهان کاری را که 10 سال پیش پیشنهاد دادیم را اجرایی کرده است. باید صفرتا 100 یک سرمایه‌گذاری تعریف و مجوزها آن صادر شود و طرح برای ارائه به سرمایه‌گذار آماده باشد. این کار در استان پیگیری شد، اطلاع ندارم که در حال انجام است یا نه.
- بله فرصت‌های سرمایه‌گذاری استان با صدور مجوزهای لازم بر روی پرتال استانداری قرار داده‌شده است .
این کار اگر اول برجام انجام می‌شد. با حضور حدود 70 الی 80 هیئت خارجی در اصفهان حجم سرمایه قابل‌توجهی جذب‌شده بود. اینکه فقط تعریف کنیم اصفهان نصف جهان است، چیزی به‌طرف خارجی نمی‌دهیم. طرف خارجی دنبال فرصت‌های سرمایه‌گذاری مدون است.
- شکل‌گیری شورای روابط بین‌الملل استان چه تأثیری در پیش برد طرح و پیشنهاد‌ها مطرح‌شده دارد؟
یکی از پیشنهاد‌ها این بود که برای مدیریت کلان روابط خارجی اصفهان یک شورا داشته باشیم که در سال بررسی کنیم که چه تعداد برنامه را خارج از کشور می‌خواهیم اجرا کنیم. اسفندماه سال گذشته پیشنهاد شد تا 4 هفته فرهنگی در سال 97 در خارج از کشور برگزار شود. شش ماه از سال گذشته به دلیل مشکلات بودجه‌ای سازمان میراث، نتوانستیم هفته را برگزار کنیم. برای چین، آلمان و سوییس برنامه‌ریزی شد که به دلیل عدم اقدام به‌موقع همه به تعویق افتاد. در سن‌پترزبورگ می‌توانستیم در سفر استاندار با همراهی یک هیئت فرهنگی هفته فرهنگی را برگزار کنیم؛ اما نشد. در آذرماه هفته فرهنگی بین‌المللی در سن‌پترزبورگ است که حضور اصفهان در این مراسم به دلیل مشکلات مالی هنوز تائید نشده است. این‌قدر در اصفهان به کارهای روزمره مشغول هستیم که برای این کارها فرصت نداریم. با معاونت فرهنگی شهرداری در حال پیگیری موضوع هستیم اما نگرانم که در پایان کار باز به مشکل بودجه برخورد کنیم. خیلی ساده بگویم وقتی در فضای مجازی و افکار عمومی اصفهان گفته می‌شود وقتی شهرداری پول کارگر ندارد؛ بدهد، سفر خارجی برای چیست؟! چطور باید مردم را قانع کرد که این برنامه هرکدام ردیف بودجه خاص دارد. در یک شرکت موفق 20 تا 30 درصد از هزینه‌ها برای تبلیغ و بازاریابی است. اصفهان اگر بخواهد به آن چیزی که موردنظر است برسد باید سفر خارجی صورت بگیرد. باید خودمان را در رسانه‌های خارجی معرفی کنیم. وب‌سایت‌های استان اصفهان را نگاه کنید اکثراً قدیمی هستند اگر اصفهان می‌خواهد یک شهر جهانی شود باید در این زمینه کارکنیم. اطلاعات ارائه‌شده از اصفهان به زبان‌های خارجی باید به‌روز شود.
- با توضیحاتی که گفتید هدف از تشکیل شورای روابط بین‌الملل استان پیگیری و هدف‌گذاری برای چه اموری است؟
تمرکز فعالیت‌ها بر توسعه گردشگری و دیپلماسی عمومی است. مدیریت سفرهای خارجی و سیاست‌گذاری‌های کلان برای فعالیت‌های استان در خارج از کشور، فعال کردن روابط خواهرخوانده‌ها، ایجاد ایرلاین خارجی، برگزاری نمایشگاه‌های اختصاصی اصفهان یا حضور در نمایشگاه‌های خارجی، ایجاد سایت اینترنتی چندزبانه، ایجاد بانک اطلاعاتی شهروندان اصفهانی در خارج از کشور برای جذب سرمایه‌گذاری و ایجاد برند شهری اصفهان که فعالیت‌های خوبی در این زمینه صورت گرفته است. این‌ها سرفصل‌هایی است که برای شورا فعالیت تدوین‌شده است.
- دفتر نمایندگی چه خدماتی را به شهروندان اصفهان ارائه می‌کند؟
فعالیت‌های کنسولی شامل تأیید اسناد و پیگیری امور اتباع خارجی و شهروندان اصفهانی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند. در این بخش روزانه حدود 150 سند تائید می‌شود و همکاران روزانه پاسخگوی حدود 50 مراجعه‌کننده حضوری هستند. صدور روادید در فرودگاه اصفهان برای گردشگران یک بخش دیگر از فعالیت‌های کنسولی است. درمجموع سال گذشته در بخش کنسولی حدود 5 هزار روادید صادر و حدود 28 هزار سند تائید شده است. در بخش اتباع خارجی بویژه اتباع افغانی هم فعالیت‌های گسترده‌ای داشتیم. در بحث گردشگری چند کشور ازجمله چین، ترکیه، آلمان، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا برای توسعه گردشگری هدف‌گذاری شده‌اند. در بحث اقتصادی ارتباط خوبی با اتفاق بازرگانی داریم، نشست‌های مختلفی با هیئت‌های خارجی برگزارشده اما بنده از کارهای که دارد انجام می‌شود، راضی نیستم. روش کار در کشور این‌گونه است که اگر در نشست به نتیجه رسیدم که رسیدیم اگر نرسیدم، می‌رویم سراغ کار دیگر. برای ارتباط با جهان باید این نگاه را تغییر دهیم با پیگیری و گفتگو است که فعالیت‌ها به نتیجه می‌رسد باید تا به نتیجه رسیدن کار، فعالیت‌ها را پیگیری کنیم. با این روش می‌توانیم در عرصه رقابت با دیگران موفق باشیم.