نیستانک، منچستری کوچک!

حسن روانشید- اصفهان امروز: غوغای درهم‌تنیده شهر را رها کنیم و برای تمدد اعصاب سری به روستاهایی بزنیم که علاوه بر دارا بودن قدمت و آثار دیدنی از میراث فرهنگی و طبیعتی بکر، صنعت و تمدن را نیز رها نکرده‌اند. جفاست که ایران را به‌عنوان کشوری در حال پیشرفت قلمداد کرد، زیرا زمانی که تمدن چندانی در جای‌جای کره خاکی وجود نداشت این سرزمین مهد آن بود که امروز میراث تمدن جهانی امثال شهر سوخته در استان سیستان و بلوچستان شاهد این مدعاست. اما بازهم در گوشه و کنار آن نشانه‌هایی به‌جا مانده از این تاریخ دیرینه که مبدأ عظمت را به رقابت با خود گرفته است، وجود دارد که همچنان با بی‌مهری‌ها روبرو می‌شود! وسعت این آثار گرانبها و ارزشمند به‌جا مانده از گذشتگان به پهنای کشوری است که امروز قسمت بزرگی از آن براثر نابخردی زیر دیگر بیرق‌ها رفته تا خود را از ازل صاحب و مالک آن بدانند اما همین مقدار از آن ‌که همچنان در حریم بیرق سه رنگ آن است نیز آنقدر مستندات علمی و فرهنگی چون کشف بقایای عمل جراحی مغز و برداشتن کاسه سردر شهر سوخته دارد که بتواند ساکنان مراکز علمی یونسکو را انگشت‌به‌دهان نگه دارد. درحالی‌که هزاران برابر آن همچنان هم در دل خاک مدفون است و هرروز گوشه‌ای از آن هویدا می‌شود. سیر تکامل تاریخ این سرزمین حاصل تلاش مردمان آن است که از آغازین روزهای تمدن پارینه‌سنگی بی‌درنگ دست به تحول زده‌اند. در این میان می‌توان سپاهان را که تاریخی بس پویا درزمینه فرهنگ، هنر و صنعت و نمونه‌ای بارز از تلاش برای بقای این منش‌ها دانست. اگرچه قسمت اعظم این استان در منطقه کویری واقع‌شده اما قابل‌توجه آن است که هرچه شرایط اقلیمی محدودتر می‌شود مردمان آن تلاشگرتر می‌شوند. روستای نیستانک با جمعیتی حدود 350 نفر که 90 خانواده دارد در 30 کیلومتری شهرستان نائین از توابع اصفهان واقع‌شده و یکی از قدیمی‌ترین دهستان‌های کشور است. قلعه به‌جا مانده برزو از نوادگان رستم دستان که تاریخ 800 سال قبل از میلاد مسیح را در شجره‌نامه‌اش دارد در آن همچنان پابرجاست. آنچه این روستای منحصربه‌فرد را از دیگر نقاط سرزمین ایران متمایز می‌کند انگیزه و توانایی‌های موجود در مردم آن است که باعث شده نه‌تنها بیکار نداشته بلکه با کمبود نیروی کار نیز مواجه باشد. تعداد کارخانه‌ها و صنایع مستقر در حاشیه این روستا بیش از ظرفیت منطقه است و وسعت آن تکافوی تلاش‌های مضاعف این جمعیت را نمی‌دهد. امروز این روستا جایگاه خود را در حاشیه بزرگراه ابریشم همچون گذشته حفظ کرده و توانسته دو کارخانه بزرگ تولید قطعات یدکی خودرو را با 250 کارگر داشته باشد و همچنین علاوه بر محرومیت‌های محیطی ازجمله عدم وجود آب آشامیدنی، باکیفیت‌ترین واحد تولید بیسکویت‌ را به خود اختصاص دهد. در این روستا که مشمول مهاجرت معکوس است تعداد قابل‌توجهی از متخصصان پایتخت به کار اشتغال دارند. از دیگر بناهای تاریخی به‌جا مانده در نیستانک که شناسنامه دیگری برای آن است کاروانسرای حاشیه جاده ابریشم است که همچنان سرپا بوده و بادگیر منحصربه‌فرد خود را هم بر بامش حفظ کرده است! یکی از کارخانه‌های تولید قطعات صنعتی خودروی این روستا به مدیریت یک زن با تحصیلات دانشگاهی اتومکانیک اداره می‌شود. اگرچه روستای نیستانک را می‌توان به خاطر وجود کارخانه‌های متعدد صنعتی منچستری کوچک دانست که توانسته کویر را زنده نگه دارد و باوجود کمبود آب برای جمعیت محدود خود پارک‌های متعدد ایجاد کند اما با دارا بودن همه این ظرفیت‌ها همچنان از مساعدت‌های لازم دستگاه‌های دولتی و مسئولان بی‌بهره و محروم بوده که ازجمله مهمترین آنها با توجه به وجود زیرساخت شبکه لوله‌کشی، محرومیت آن از آب آشامیدنی است. سال‌هاست این شبکه همچنان بی‌مصرف باقی مانده است. همچنین درحالی‌که این روستا بالاترین میزان درآمد را با وجود امکانات فنی و نیروهای متعدد متخصص شاغل در بخش صنعتی برای تأمین اجتماعی کشور دارد، این سازمان نه‌تنها درمانگاهی به‌منظور معالجه بیمه‌شدگان در آن ایجاد نکرده‌اند بلکه آمبولانس یا جایی برای ارائه خدمات درزمینه حوادث غیرمترقبه ندارد، که بتوان در مقابل پرداخت حق بیمه کلان توسط این تعداد نیروی شاغل به وجود آن دل خوش کرد! اگرچه کارآفرینان محلی با چنگ و دندان به حفظ داشته‌های خود تلاش دارند اما از سویی در انتظار مساعدت‌های دولت هستند تا حداقل‌های زندگی را برای اهالی آن تأمین کنند!

ادامه دارد