معاینه فنی تلفنی نداریم
بر اساس آخرین مطالعات، حدود ۷۰ درصد از آلودگی‌های کلانشهرها ناشی از تردد وسایل نقلیه متحرک شامل وسایل نقلیه سبک، سنگین و موتورسیکلت‌ها است، از این رو معاینه فنی، یکی از راهکارهای مؤثر برای کنترل وسایل نقلیه آلاینده به شمار می‌رود.
بر اساس آخرین مطالعات، حدود ۷۰ درصد از آلودگی‌های کلانشهرها ناشی از تردد وسایل نقلیه متحرک شامل وسایل نقلیه سبک، سنگین و موتورسیکلت‌ها است، از این رو معاینه فنی، یکی از راهکارهای مؤثر برای کنترل وسایل نقلیه آلاینده به شمار می‌رود.
به گزارش ایمنا، توجه به سه اصل افزایش کیفیت تولید خودرو، همکاری رانندگان در نگهداشت صحیح خودرو و نظارت بر خودروهای در حال تردد در شهر برای ساماندهی، مدیریت و کنترل وضعیت آلایندگی خودروها لازم و ضروری است. به گفته «یعقوب حاجی‌زاده» عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی اصفهان ، سالانه ۳۳ هزار نفر در کشور به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و در اصفهان سالیانه حدود ۱۵۰۰ نفر بر اثر آلودگی هوا دچار مرگ زودرس می‌شوند، این در حالی است که تحقیقات نشان می‌دهد انجام صحیح معاینه فنی خودروها می‌تواند سالانه مواد آلاینده را به میزان ۴۲۵ هزار تن کاهش دهد.
بسیاری از خودروهای در حال تردد، فاقد مبدل کاتالیستی برای فیلتر شدن گازهای سمی خروجی اگزوز هستند؛ نبود توجه جدی به رعایت استانداردهای فنی و زیست محیطی خودروها سبب شده است وسایل نقلیه موتوری موجود در چرخه حمل و نقل و ترافیک، سهم زیادی در ایجاد آلودگی هوا را به خود اختصاص دهند. درست است برخی مردم آگاهانه یا ناآگاهانه به آلودگی محیط زیست توجه ندارند و با فعالیت‌های خود باعث آلودگی هوا می‌شوند، اما شایسته است قوانین و رویکرد متولیان و مسئولان نیز در این باره مورد تجدید نظر قرار گیرد.
یکی از قوانینی که جای بحث دارد و باید بر اساس واقعیت‌های روز مجددا کارشناسی شود و سریعا تغییر پیدا کند، قانون «معافیت چهار ساله خودروهای صفر کیلومتر از معاینه فنی» است؛ این قانون موجب نگرانی بحق دوستداران سلامتی محیط زیست شده است. برخی از صاحب‌نظران حوزه محیط زیست بر این باور هستند که این قانون به افزایش ۲۵ درصدی آلودگی هوای شهر دامن زده است؛ توجه به این امر وقتی ضرورت اساسی پیدا می‌کند که بدانیم خودروهای داخلی در آلودگی هوا سهم ۸۰ درصدی دارند و حتی ممکن است پس از پنج سال فرسوده و از رده خارج شوند.
شهرداری اصفهان تصمیم گرفته برای کاهش این آلودگی، کار را از خود شروع کند، از این رو پیشنهاد داده است تمام مراکز از جمله دستگاه‌های دولتی، نظامی و شرکت‌ها به این موضوع توجه کنند و معاینه وسیله نقلیه مجموعه خود را جدی بگیرند.
نیمی از اتوبوس‌های شهر کارت معاینه فنی گرفتند
«قدرت افتخاری» مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی اصفهان و حومه در این باره به ایمنا می‌گوید: سیستم اتوبوسرانی به لحاظ میزان جا به جایی مسافر، پایین‌ترین میزان سهم را در ایجاد آلودگی دارد و می‌توان گفت در مقایسه با وسایل نقلیه شخصی از لحاظ نوع آلایندگی و میزان آن قابل مقایسه نیست.
وی تاکید می‌کند: آلودگی خودروهای بنزینی بیشتر از نوع گاز بسیار سمی و خطرناک مونوکسیدکربن است، اما نوع آلودگی‌های سیستم‌های دیزل با توجه به اینکه درحال حاضر از سوخت یورو چهار استفاده می‌کند، بسیار محدود و در نهایت از ترکیبات نیتروژن و ذرات معلق است.
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی اصفهان و حومه ادامه می‌دهد: نمود بیرونی این نوع آلودگی به خصوص ذرات معلق، بیشتر است، اما در خودروهای بنزینی این دود را نمی‌توان دید، بنابراین حساسیت نیز بیشتر است، اما به لحاظ آماری، نوع آلودگی و سرانه آلودگی ایجاد شده توسط هر شخص که با حمل و نقل همگانی جابه جا می‌شود، بسیار ناچیز است، اما اتوبوسرانی وظیفه خود می‌داند که در حوزه کاهش آلاینده‌ها حرکت کند، همچنان که یکی از اهداف مهم حمل و نقل همگانی کاهش آلودگی‌های ناشی از تردد وسایل نقلیه است.
وی با بیان اینکه شرکت واحد اتوبوسرانی اصفهان بالغ بر ۱۳۰۰ دستگاه اتوبوس دارد که برنامه معاینه فنی آنها را برای نخستین بار در دستور کار قرار داده است، اظهار می‌کند: برای دریافت کارت معاینه فنی اتوبوس، همچون سایر وسایل نقلیه باید تعمیرات جزئی انجام و برخی نواقص آن رفع شود.
افتخاری اضافه می‌کند: علی‌رغم اینکه انجام این اقدامات در شرایط فعلی بار مالی سنگینی برای شرکت واحد اتوبوسرانی اصفهان دارد، اما به طور جدی به مقوله معاینه فنی اتوبوس‌ها ورود پیدا کردیم و تا کنون حدود نیمی از ناوگان اتوبوسرانی اصفهان با رفع عیوب ترمزها، شیشه، چراغ، لاستیک و وضعیت دودزایی که از نظر مرکز معاینه فنی بسیار حائز اهمیت بودند، موفق به دریافت معاینه فنی شدند.
وی خاطرنشان می‌کند: هویت اتوبوس‌ها و تطابق اسناد با وضعیت خودرو نیز مورد بررسی قرار گرفت چرا که تمام اتوبوس‌ها باید بیمه باشند.
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی اصفهان و حومه اظهار می‌کند: اتوبوسرانی اصفهان اقدامات مؤثری در خصوص کاهش آلودگی‌های ناشی از سوخت دیزل و همچنین کاهش میزان مصرف سوخت انجام داده است و یکی از آن موارد استفاده از فیلتر در بحث روغن و همچنین استفاده از سوخت یورو چهار است که با هماهنگی پالایشگاه اصفهان در حال انجام است.
دست‌های پشت پرده معاینه فنی خودروها
«امین همدانی» یک دکترای حمل و نقل نیز در خصوص معاینه فنی خودروها می‌گوید: کنترل فنی خودرو بعد از تولید آن از یک تاریخی و بر اساس استانداردهای موجود در هر کشور آغاز و معاینه فنی آنها انجام می‌شود و بر مبنای آن گواهی و کارت مربوطه صادر می‌شود؛ ایراد این موضوع جایی شروع می‌شود که نمی‌توان معاینه فنی خودرو را به صورت پیوسته کنترل کرد، اینکه چه اتفاقی بعد از معاینه فنی می‌افتد و اگر تخطی اتفاق افتاد، بعداً چطور می‌توانیم جلوی این تخطی را بگیریم، مجهول باقی می‌ماند.
عضو هیئت علمی دانشگاه شیخ بهایی تصریح می‌کند: باید برخی طرح‌های تشویقی یا تنبیهی با یک ساز وکار اجرایی در نظر گرفته شود تا افراد بیشتر به انجام معاینه فنی خودرو ترغیب شوند.
وی اظهار می‌کند: متأسفانه بارها از طریق رسانه‌ها اخباری به گوش می‌رسد مبنی بر اینکه رانندگان از وسایل و قطعاتی به صورت موقت در خودرو استفاده می‌کنند تا برگه معاینه فنی را دریافت کنند، اما پس از انجام این فرایند دوباره قطعه را از خودرو جدا کرده، باعث ایجاد آلودگی می‌شوند؛ این موارد نشان می‌دهد سازوکار غلطی در این باره وجود دارد، اینکه هیچ کنترل و نظارتی نیست که تا یک سال آینده که کارت معاینه فنی اعتبار دارد، استانداردها رعایت شده است یا خیر!
همدانی با بیان اینکه مردم باید برای دریافت کارت معاینه فنی خودرو دغدغه داشته باشند، می‌گوید: تا کنون آن‌چنان که باید در خصوص مزایای معاینه فنی خودرو در بین مردم تبلیغات و فرهنگسازی نشده است، از این رو مردم در خصوص انجام معاینه فنی بی‌انگیزه هستند و برایشان این یک موضوع بازدارنده است، در واقع احساس می‌کنند اگر معاینه فنی انجام بدهند، متحمل هزینه‌ای می‌شوند که توجیه ندارد.
وی اضافه می‌کند: معاینه فنی از لحاظ جنبه‌های سلامت خودرو باید تبیین شود، در واقع مثل هر انسانی که سالیانه به انجام چکاب و آزمایش نیاز دارد تا در جریان وضعیت سلامت جسمی خود قرار گیرد، خودرو نیز همین سازوکار را دارد و باید معاینه فنی شود تا عیب آن مشخص و رفع شود.
این دکترای حمل و نقل با بیان اینکه تا کنون بیشتر به جنبه تنبیهی معاینه فنی خودرو توجه شده است در حالی که اگر به جنبه تشویقی این موضوع نیز نگاه می‌شد، نتایج بهتری در جامعه داشت، می‌گوید: باید مراکز معاینه فنی متخصص‌تر و قابل اعتمادتر تعریف شود، چرا که بیشتر شهروندان به مراکز معاینه فنی اعتماد ندارند و بعضاً بر این باور هستند که متصدیان این مراکز با مکانیک‌ها در تماس هستند؛ هرچه به سمت شفاف‌سازی پیش رویم و بخش خصوصی را در این موضوع وارد کنیم، نتایج بهتری همراه خواهد داشت.
همدانی تصریح می‌کند: هیچ نهادی بهتر از شهرداری نمی‌تواند به عنوان متولی شهر که تعداد زیادی وسایل حمل و نقل عمومی مانند اتوبوس در مالکیت دارد، در این موضوع پیشرو باشد.
وی با بیان اینکه در خصوص اهمیت انجام معاینه فنی خودرو باید فرهنگسازی و اطلاع‌رسانی لازم انجام شود تا به مرور زمان این موضوع دغدغه‌ای برای تمام مردم باشد، می‌گوید: همانگونه که در حال حاضر اگر یک راننده بیمه شخص ثالث نداشته باشد، سوار بر خودرو نمی‌شود و رانندگی نمی‌کند، باید این موضوع در خصوص انجام معاینه فنی نیز نهادینه شود؛ اگر سلامت روان و سلامت جسم را توأم خواهان هستیم باید به موضوع معاینه فنی به عنوان یک دغدغه و اصل مهم بپردازیم.
معاینه فنی تلفنی نداریم
«جمشید جمشیدیان»، دبیر ستاد معاینه فنی خودرو شهرداری اصفهان با تأکید بر اینکه در اصفهان به هیچ عنوان معاینه فنی تلفنی انجام نمی‌شود، از مکانیزه شدن تمامی مراحل معاینه فنی در اصفهان خبر داده، عنوان می‌کند: با توجه به اینکه عامل انسانی در هیچ یک از مراحل معاینه فنی خودروها دخیل نیست در عمل امکان جعل برچسب‌های آن نیز وجود ندارد.
وی اظهار می‌کند: بر اساس آمارهای موجود ۷۰ درصد آلودگی هوای کلانشهرها ناشی از تردد وسایل حمل و نقل موتوری است که با معاینه فنی مستمر و صحیح می توان آلودگی هوا را کاهش داد.
دبیر ستاد معاینه فنی خودرو شهرداری اصفهان تعداد این مراکز در اصفهان را هشت مرکز با ۱۴ خط مکانیزه عنوان و تأکید می‌کند: این مراکز به طور معمول ظرفیت پذیرش روزانه دو هزار و ۵۰۰ خودرو در یک شیفت کاری را دارند؛ از یک میلیون خودرو در سطح شهر اصفهان ۶۰۰ هزار خودرو، مشمول معاینه فنی است و ۴۰۰ هزار خودرو معافیت فنی یک ساله و چهار ساله را طبق قانون دارد .
جمشیدیان با بیان اینکه هزینه انجام معاینه فنی ۲۲ هزار تومان است، می‌گوید: تا مهرماه امسال نزدیک به ۸۰ هزار دستگاه خودرو برای دریافت معاینه فنی به مراکز شهرداری مراجعه کرده و گواهی معاینه فنی خود را دریافت کرده‌اند .
در یک نگاه مقایسه‌ای در بسیاری از کشورهای اروپایی، معاینه فنی خودروهایی که تنها یک سال از زمان ساخت آنها می‌گذرد (مانند سایر خودروها) الزاما سالیانه انجام می‌شود، در حالی که بر اساس نظر کارشناسان کیفیت خودروهای بسیاری از کشورهای اروپایی به مراتب بیشتر از کیفیت خودروهای تولید داخل است؛ همچنین آنها به اندازه ما با چالش آلودگی زیست محیطی مواجه نیستند؛ بنابراین لازم است علاوه بر تدابیر لازم درباره معاینه فنی خودروها به زیرساخت‌هایی مانند توسعه سیستم حمل و نقل عمومی نیز توجه ویژه داشته باشیم تا مقدمات اصلی کاهش آلودگی هوای این کلان‌شهر فراهم شود .