شفیعی: ۸۰ درصد چاه‌های منطقه ناژوان در معرض خشکی قرار دارد
درختان و فضاهای سبز منطقه گردشگری ناژوان که از آن به عنوان هویت تاریخی شهر اصفهان یاد می‌شود، تابستان گذشته به دلیل کمبود منابع آبی شرایط سختی را پشت سر گذاشتند.
درختان و فضاهای سبز منطقه گردشگری ناژوان که از آن به عنوان هویت تاریخی شهر اصفهان یاد می‌شود، تابستان گذشته به دلیل کمبود منابع آبی شرایط سختی را پشت سر گذاشتند.
به گزارش ایمنا، در سال جاری دو برنامه کوتاه مدت و میان‌مدت برای تامین آب مورد نیاز ناژوان مطرح شد تا خسارات ناشی از کاهش منابع آبی به حداقل برسد، چرا که به گفته مدیر طرح ساماندهی ناژوان در شرایط کم‌آبی بیش از ۵۵ درصد از دِبی آب چاه‌های منطقه ناژوان کاسته شده و در حال حاضر نزدیک به ۸۰ درصد چاه‌های منطقه ناژوان در معرض خشک شدن است.
شفیعی می‌گوید: تعدادی از درختان ناژوان که طی سال‌های اخیر به دلیل کم‌آبی از درون پوک شده و خطرآفرین شده بودند، قطع و به جای آنها درختان مقاوم به کم‌آبی واکاری می‌شود.
برای آگاهی هر چه بیشتر از دیگر اقدامات انجام شده در منطقه ناژوان، راهکارهای ساماندهی راه‌های دسترسی شهروندان و گردشگران به ناژوان، ساخت و سازهای خلاف در این منطقه و دیگر مسایل، گفت و گویی با «حسن شفیعی» مدیر طرح ساماندهی ناژوان انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
از ناژوان دوست داشتنی چه خبر؟
یکی از مکان‌هایی که همیشه در طول تاریخ مد نظر افرادی که به اصفهان سفر کرده‌اند، منطقه ناژوان است.
با توجه به اینکه حاشیه زیبای زاینده رود دست‌خوش تغییر شده و از ضلع غربی رودخانه تا پل مارنان تبدیل به باریکه شده بود، حدود ۲۰ سال پیش در شهرداری و استانداری اصفهان مدیریت مستقلی را برای این بخش از شهر تشکیل داد تا این قسمت از شهر دچار تغییر و ساخت و سازهای بی‌رویه نشود.
بیش از ۶۰۰ هزار اصله درخت و درختچه در این منطقه وجود دارد که به نسبت جمعیت اصفهان می‌توان گفت هر سه نفر شهروند اصفهانی یک درخت در ناژوان دارند، البته یک سوم درختان و فضای سبز ناژوان در تملک شهرداری اصفهان است.
به روایت دیگر بیش از۷۰۰ هکتار از اراضی ناژوان در تملک بخش خصوصی، ۳۰۰ هکتار زمین در تملک شهرداری و ۱۰۰ هکتار آن در بستر زاینده رود، خیابان‌ها و شوارع اطراف ناژوان است.
گاهی سکوت ناژوان حس آرامش به انسان می‌دهد!
بله، همینطور است، زیباترین موسیقی‌های خدادادی را می‌توان در مناظر طبیعی پارک ناژوان شنید؛ در باغ پرندگان زیباترین صوت دلنشین پرندگان به گوش می‌رسد و شهروندان می‌توانند با مراجعه به ناژوان تفریحی سالم را برای خود و خانواده رقم بزنند.
با توجه به اینکه تفریح سالم در ناژوان همواره مورد توجه بوده است، تمام مراکز دایر شده در این طبیعت بکر، کارشناسی شده است.
سالم بودن تفریح برای خانواده‌ها و ما که خدمتگزار شهروندان هستیم، قابل تأمل است، زیرا تفریح سالم در این برهه از زمان با توجه به مسایل و مشکلات، باید کارشناسی شده و مورد بحث قرار گیرد تا زمانی که شهروند به ناژوان ورود پیدا می‌کند، از آن فضا دچار آسیب نشود.
یکی از مواردی که متأسفانه گاهی در ناژوان مشاهده می‌شود، روشن کردن آتش است، البته تاکید می‌کنم که ما با تفریح مردم هیچ مخالفتی نداریم، اما آن تفریحی که خسارتی به شهر و شهروندان وارد نکند.
روشن کردن آتش بسیار خطرآفرین است، اگر در منطقه ناژوان آتش دامنگیر درختان و فضای سبز شود، کنترل آن کاری بسیار سخت و دشوار خواهد بود، همانطور که سوابق آتش‌سوزی در برخی جنگل‌های دنیا، این اتفاقات تلخ را به ما نشان داده است.
دیگر موضوع مهم «آلایندگی» ناشی از روشن کردن آتش است؛ در منطقه ناژوان نزدیک به ۱۰ هزار نفر جمعیت و در اطراف ناژوان نیز چند ده هزار نفر سکونت دارند که از روشن کردن آتش، آسیب می‌بینند، آن هم آلایندگی که به دست عده‌ای از افراد بی‌تفاوت به مسایل زیست‌محیطی ایجاد شده است.
مورد سوم آسیب‌رساندن به ابنیه و فضاهای سبز شهری است، از این رو انتظار می‌رود شهروندان برای گذران ساعاتی برای تفریح، آسیبی به شهر وارد نکنند و محیط زیست اطراف خود را آلوده نکنند.
البته خوشبختانه با توجه به برخوردهای فرهنگی و توجیهی بیش از ۷۰ نفر نیروی گشت مراقب، روشن‌کردن آتش در ناژوان به حداقل رسید.
با توجه به کاهش منابع آبی، آبیاری درختان و فضاهای سبز ناژوان با چه مشکلاتی رو به رو شده است؟
مهمترین اقدام برای صیانت از هویت ناژوان حفظ باغات و فضای سبز این منطقه است، در این راستا بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، نخستین اولویت مدیریت طرح ساماندهی ناژوان، حفظ باغات منطقه ناژوان است.
کم‌آبی باعث خزان زودرس درختان ناژوان شده به طوری که درختان بید و چنار ناژوان آسیب دیده، اما از بین نرفته و آمار خشک شدن درختان کم بوده است.
تعدادی از درختان ناژوان که طی سال‌های اخیر به دلیل کم‌آبی از درون پوک شده و خطرآفرین شده بودند، قطع و به جای آنها درختان مقاوم به کم‌آبی واکاری می‌شود .
عرصه چمن در ناژوان به حداقل رسیده و گونه‌های جدید با نیاز آبی کم و مقاوم به شرایط خشکی جایگزین آنها شده است.
نکته دیگر اینکه در شرایط کم‌آبی بیش از ۵۵ درصد از دِبی آب چاه‌های منطقه ناژوان کاسته شده و در حال حاضر نزدیک به ۸۰ درصد چاه‌های منطقه ناژوان در معرض خشک شدن است، از این رو با وجود شرایط سخت برای حفظ ۱۲۰۰ هکتار از اراضی ناژوان تلاش می‌کنیم.
برای مدیریت شرایط کم‌آبی یک برنامه کوتاه‌مدتی در نظر گرفته شد تا در سال‌جاری بتوانیم شرایط سخت را پشت سر بگذاریم، در این راستا امسال آبیاری فضاهای سبز و درختان ناژوان با استفاده از ۲۰ دستگاه تانکر انتقال آب صورت گرفت، همچنین حفر چال کودهایی برای درختان همراه با محلول پاشی انجام شده است.
برای تامین آب مورد نیاز چه تدابیری اندیشیده شده است؟
یک برنامه میان‌مدت برای حفظ ناژوان پیشنهاد شده که شامل احداث کلکتور آبیاری فضای سبز ناژوان، احداث تصفیه خانه‌های لوکال پساب و مخازن ذخیره آب فضای سبز برای ناژوان است.
امسال یک مخزن دو هزار مترمکعبی و یک مخزن هزار متر مکعبی به مجموعه مخازن ذخیره آب ناژوان اضافه خواهد شد که یکی از مخازن در ضلع شمال و دیگری در ضلع جنوب زاینده رود احداث می‌شود که برای این مهم اعتباری معادل ۲۰ میلیارد ریال پیش‌بینی شده است .
سه طرح پیشنهادی میان مدت برای مقابله با کم‌آبی به تایید اداره خدمات شهری و کارشناسان سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان رسیده است.
البته سازمان‌های جهادکشاورزی و آب منطقه‌ای باید مجوزهای لازم را صادر کنند چرا که اگر اقدامات اجرایی لازم صورت نگیرد، ناژوان از فرصت به تهدید تبدیل خواهد شد.
در حوزه فضای سبز و بستر حاشیه زاینده رود میزان کمی خاک وجود دارد، به طوری که عمق خاک در بعضی از نقاط به سه متر می‌رسد و زیر آن بستر شنی است.
در واقع زمانی که آب در رودخانه جریان داشته، درختان ناژوان نیاز به آبیاری نداشتند، اما امروزه با خشک شدن بستر رودخانه وقتی آبیاری انجام می‌شود، آب وارد شن‌ها شده و درختان آسیب جدی می‌بینند.
۳۰ درصد گونه‌های کاشته شده در ناژوان مثل بیدهای مجنون علاوه بر نیاز آبی بالا نسبت به اشعه خورشید بسیار حساس هستند.
اگر باغات و فضای سبز ناژوان دچار آسیب شود، تاثیر زیادی بر هوای شهر اصفهان و مناطق مشرف بر این محدوده از جمله مناطق یک، پنج، ۱۳ و ۹ شهرداری اصفهان خواهد گذاشت.
شرایط مادی‌های ناژوان چگونه است؟
سرمنشأ مادی‌های شهر اصفهان از ناژوان است به طوری که از مجموع بیش از ۳۰۰ کیلومتر مادی شهر، بیش از ۵۲ کیلومتر آن در ناژوان وجود دارد که درختان کهنسال اطراف انهار نیاز به آب دارند.
در راستای حفظ مادی‌های ناژوان بیش از ۴۰ کیلومتر از ۵۲ کیلومتر مادی ناژوان لوله‌گذاری و شبکه‌گذاری آب شده، اما با توجه به اینکه میزان آب کم است، نمی‌توانیم آب را در شبکه جاری کنیم.
نکته مهم دیگر اینکه آبیاری ناژوان را نمی‌توان با روش قطره‌ای انجام داد و تنها در نقاطی که طرح توسعه داشته، آبیاری قطره‌ای انجام می‌شود.
راهکارهای ساماندهی راه‌های دسترسی شهروندان و گردشگران به ناژوان چیست؟
در این ارتباط دو تفکر وجود دارد، یکی اینکه باید گردشگری در ناژوان توسعه پیدا کند و دیگر اینکه باید بیشتر به حفظ فضای سبز اهمیت دهیم، چرا که اراضی ناژوان در حریم شهر اصفهان است و اجازه احداث خیابان جدید یا تعریض خیابان‌ها با مجوز سازمان‌های جهادکشاورزی و آب منطقه ای اتفاق می‌افتد.
اگر دسترسی‌ها به ناژوان گسترده شود، این طبیعت بکر و زیبا در معرض تهدید قرار می‌گیرد، چرا که افزایش عبور و مرور در ناژوان می‌تواند مشکلات زیادی را در حوزه گردشگری ایجاد کند.
ورود به ناژوان از طریق ۲۰ معبر انجام می‌شود، البته اگر در آینده معابر فعلی مسدود و پارکینگ‌هایی را در ورودی‌های ناژوان تعبیه کنیم، مردم با استفاده از دوچرخه، پیاده، کالسکه و خودروهای برقی از طبیعت ناژوان استفاده خواهند کرد و این اتفاق بسیار پسندیده است.
در حال حاضر شهروندان می‌توانند از دو پارکینگ احداث شده برای پارک خودروهای خود استفاده کنند.
برای پیشگیری از ساخت و سازهای خلاف در ناژوان چه اقدامی صورت گرفته است؟
قوی‌ترین سیستم کنترل و نظارت را برای جلوگیری از ساخت و ساز در ناژوان به کارگرفته‌ایم، ضمن اینکه امکان صدور پروانه ساختمانی در منطقه ناژوان وجود ندارد و هر گونه تغییر کاربری باید در شورای برنامه‌ریزی استانداری مطرح شود که البته تاکنون حتی یک مورد نیز وجود نداشته است.
مراکز گردشگری ناژوان تا چه اندازه مورد استقبال قرار گرفته است؟
مراکز گردشگری ناژوان همواره مورد استقبال شهروندان و گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است.
باغ پرندگان با گذشت ۲۲ سال از راه‌اندازی، زیباترین باغ پرندگان کشور است، همچنین آکواریوم، جاده سلامت، باغ خزندگان، تله‌سیژ، شهربازی، قایقرانی خانوادگی، مجموعه صدف‌ها و باغ پروانه‌ها از دیگر جاذبه‌های تفریحی و گردشگری ناژوان به شمار می‌رود.
بر اساس آمار موجود، در طول سال به طور میانگین بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از مناطق گردشگری ناژوان دیدن می‌کنند.