حیات نوروزی زنده‌رود؛ سیاسی یا گردشگری؟‌

رئیس‌جمهور در حالی دستور به بازگشایی زاینده‌رود برای ایام نوروز و صرف مسائل گردشگری را داده است که باید تضمینی برای توزیع عادلانه حقابه‌ها بین کشاورزان و تامین آب شرب در تابستان نیز وجود داشته باشد.
به گزارش تسنیم، 28 بهمن ماه پس از 20 روز جاری بودن آب در زاینده رود بار دیگر دریچه‌های سد بسته شد تا دوره آبیاری زمین‌های کشاورزی حاشیه رودخانه و به خصوص شرق اصفهان پایان یابد.
بازگشایی زاینده‌رود در بهمن ماه امسال پس از کش و قوس‌های فراوان بر سر آب صورت گرفت و کشاورزان که از ماه‌ها پیش معترض به عدم توزیع صحیح و عادلانه آب بین حقابه‌داران حوضه آبریز زاینده رود بودند سرانجام آب را برای مدت هرچند محدودی میهمان کانال‌های آبیاری خود دیدند تا زمین‌های تشنه آنها برای کشت در آستانه سال نو آبیاری شود.
در همان زمان نیز صحبت‌هایی مبنی بر احتمال بازگشایی زاینده رود در بهار 98 نیز مطرح شد و شاید عمده‌ترین دلیل آن بارش‌های مطلوب زمستانه بود.
امسال سالی متفاوت به لحاظ بارندگی را شاهد بودیم و آمار از بارش‌ها در سرشاخه‌های زاینده رود نشانه‌ای بر همین موضوع است.
همان طور که حسن ساسانی معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای اصفهان می‌گوید: میزان بارش‌ها از ابتدای سال آبی جاری تاکنون در ایستگاه شاخص سد زاینده‌رود ١٣٤٤ میلیمتر بوده است، سال گذشته در چنین روزی میزان بارش‌ها ٤١� میلی‌متر و میانگین بارش‌ها در بلندمدت نزدیک ٩� � میلی‌متر بود.

این آمار نشان دهنده شرایط متفاوت بارش‌های امسال به نسبت سال‌های گذشته است اما این به تنهایی برای تصمیم به بازگشایی مجدد آب کافی نیست.

معاون شرکت آب منطقه‌ای اصفهان همواره در مصاحبه‌های مختلف خود به این موضوع اشاره می‌کند که بارش‌های زمستانه تاثیر آنی بر حجم ذخیره سد ندارد. از آنجایی که بارش‌ها به صورت برف است انباشت و آب شدن آن به مرور بر حجم سد تاثیر گذار خواهد بود.

براساس اطلاعات اعلام شده از سوی ساسانی، در حال حاضر حجم ذخیره آب مخزن سد زاینده‌رود ١٥٣میلیون مترمکعب و میزان آب ورودی به سد ٢٥ مترمکعب بر ثانیه و خروجی آن ١١ مترمکعب بر ثانیه است. این آمار یعنی به لحاظ اعداد و ارقام، تفاوت چندان زیادی نسبت به ذخیره سد در ماه‌های پس از بحران تابستان امسال دیده نمی‌شود و همچنان باید با دقت نظر آب را مصرف کرد.

با این حال طی روزهای گذشته به دنبال نامه نگاری‌هایی که میان معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با رئیس جمهور و وزیر نیرو صورت گرفت، حجت الاسلام حسن روحانی دستور به بازگشایی آب زاینده‌رود برای نوروز 98 را داد. دلیل این امر اما این بار نه وضعیت کشت بهاره کشاورزان و تحقق اهداف مرتبط با توزیع عادلانه آب بلکه به دلیل بهره‌مندی از جاذبه‌های گردشگری در نوروز بود.

در نامه علی اصغر مونسان به رئیس جمهور آمده است: «همان گونه که استحضار دارند، شهر تاریخی اصفهان به عنوان یکی از مهمترین مراکز تمدنی ایران اسلامی در طول تاریخ بوده و بخشی از اشتهار آن مربوط به آثار و بناهایی چون میدان نقش جهان، مسجد جامع عتیق و پل‌های تاریخی و ارزشمندی است که از همین رو عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام را به خود اختصاص داده و می‌توان گفت جریان زاینده رود نقشی اساسی در هویت بخشی به شهر اصفهان داشته است.

در سال‌های گذشته به علت خشکسالی‌های پی در پی، آب زاینده رود، این شاهرگ حیاتی و تاریخی اصفهان کامل خشک شد و تبعات آن، آثار مخاطره آمیزی است که به شهر اصفهان تحمیل شده از جمله: پل‌های تاریخی شهر اصفهان شامل: سی و سه پل، خواجو، مارنان، جوئی و شهرستان که از برجسته‌ترین آثار تاریخی شهر هستند که تماماً دچار فرسایش مخاطره آمیز شده‌اند.»

فقط چند روز پس از نامه مونسان، رئیس جمهور در دستوری بازگشایی آب زاینده رود برای نوروز 98 را داد.

حسن روحانی پس از اخذ گزارش وزیر نیرو از بارش‌های اخیر، گفت: این گزارش تصویر امیدوارکننده‌ای را پس از یک دهه خشکسالی نشان می‌دهد که موجب شکرگزاری است.

رئیس جمهور همچنین با توجه به درخواست‌های مکرر هموطنان، وزارت نیرو را موظف کرد تا با رعایت ملاحظات تامین آب آشامیدنی و کشاورزی و در نظر گرفتن نیازهای محیط زیست، به گونه‌ای برنامه ریزی کند که طی ایام نوروز و در اصفهان که نگاه همه ایرانیان به زاینده رود است، امکان رها‌سازی آب میسر گردد.

هرچند در صحبت رئیس جمهور نیز ملاحظات تامین آب آشامیدنی و کشاورزی مد نظر قرار گرفته است اما مسئولان استانی همین چند روز پیش بازگشایی زاینده‌رود را غیرممکن دانستند. در مصاحبه اخیر معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای اصفهان با رسانه‌ها آمده است: در خصوص باز شدن سد زاینده‌رود در ایام نوروز تصمیم‌گیری نکرده‌ایم و با توجه به حجم و ذخیره آب سد زاینده‌رود، چنین اتفاقی عملاً غیرممکن خواهد بود.

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با تسنیم تنها دلیل بازگشایی زاینده رود را مسائل گردشگری دانست و گفت: دستور رئیس جمهور به درخواست آقای مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی است، این درخواست صرفاً برای مسائل گردشگری و دوران بهار اصفهان است و البته برای پر کردن چاه‌ها نیز مفید است.

حجت‌الاسلام سالک بیان کرد: به تعبیر کشاورزان قرار است که در دو مرحله دیگر اسفند ماه و سال آینده برای برداشت، آب باز شود، اما این به شرطی است که سقف آب به میزان مطلوبی برای رهاسازی برسد تا برای استفاده دوم و سوم کشاورزان جاری شود.

حال باید در تصمیم گیری که میان مسئولان امر صورت می‌گیرد این میزان آب که از آن به عنوان میزان مطلوب برای رهاسازی صحبت می‌شود تعیین گردد. اما در این میان آنچه که سبب نگرانی برخی از اهالی اصفهان شده مشکل در تامین آب شرب تابستان است، موضوعی که در تابستان 97 به دلیل خشکسالی‌های اخیر به حد بحران رسید و آب شرب 5 میلیون نفر از جمعیت فلات مرکزی ایران با مخاطراتی روبرو شد.

در این میان از وعده‌های انتخاباتی فراموش شده رئیس جمهور نیز نباید گذشت، او که در سفر به اصفهان پیش از انتخابات ریاست جمهوری 96 وعده داد «از همین فردا آب در زاینده رود جاری می‌شود» اصلاً مایل نیست در سفر استانی‌اش به اصفهان این وعده محقق نشده به او یادآوری شود.

در هر صورت، تصمیم به رهاسازی آب، صرف مسائل گردشگری باید با دقت نظر بالاتری و تضمین تامین آب شرب بهار و تابستان ساکنان استان اصفهان و البته تحقق وعده‌های دولت مبنی بر توزیع عادلانه حقابه‌های حوضه آبریز زاینده‌رود صورت گیرد، موضوعی که مسئولان استان و نمایندگان اصفهان در مجلس در پیگیری‌های چند ساله خود بر آن تاکید کرده‌اند.