نفس تنگ درختان شهر در سنگینی نورهای مصنوعی

" درخت" موجود زنده‌ای است که در طول روز اکسیژن تولید و دی‌اکسید کربن جذب می‌کند؛ حال اگر این شرایط را تغییر بدهیم و شب را به روز تبدیل کنیم، اکوسیستم بهم می‌ریزد و رشد و سرزندگی درخت به خطر می‌افتد.

به گزارش ایمنا، استفاده از نورهای رنگی و متحرک در زیر پل‌ها و بزرگراه‌ها، استفاده از لامپ‌هایLED برای تشکیل فرم و به ویژه تابش نورهایی در لا به لای درختانِ برخی از خیابان‌ها از جمله اقداماتی است که در بسیاری از شهرهای کشور برای زیباتر شدن سیمای شهر و روشن شدن شب‌های شهر انجام می‌شود این در حالی است که استفاده نادرست از منابع نور مصنوعی در شهرها طبق تحقیقات کارشناسی تاثیرات منفی بر زیست شهرها اعم از حیوانان و گیاهان خواهد داشت.

شب‌های روشن در دنیای امروز که ساعات بیداری شهرها افزایش یافته یک مطالبه اساسی است که باید بر اساس اصول علمی و مهندسی در قالب نورپردازی فضاهای شهری پاسخ داده شود، اما مشکل وقتی ایجاد می‌شود که این اقدام بدون توجه به اصول علمی انجام شود؛ سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان نیز طی سال‌های اخیر با ایجاد تحول و رویکرد نورپردازانه، سیمای جدیدی به این کلانشهر داده و تغییرات بسیاری را در منظر شهری به وجود آورده است، اما پرسش اینجا است آیا این نورپردازی بر تن سبز درختان شهر اصفهان اصولی و کارشناسی انجام شده است؟

«سیدمهدی سیدی» پژوهشگری که در زمینه فیزیولوژی گیاهی از دانشگاه گوته بورگ سوئد در مقطع دکتری فارغ التحصیل شده و به عنوان محقق پسادکتری در دانشگاه ویرجینیای آمریکا و دیگر دانشگاه های اروپایی تحقیق کرده، معتقد است وقتی در شب گیاه برخلاف چرخه طبیعی تحت تأثیر نورهای مصنوعی قرار گیرد، پدیده‌ای به نام «شکست شب» رخ می‌دهد که نمو گیاه را مختل کرده و طی چند سال حتی اگر گیاه آفت و بیماری هم نداشته باشد و به طور منظم آبیاری شود، باز هم خشک می‌شود.

و این در حالی است که در آموزه‌های دینی شکستن شاخه درخت به شکستن بال فرشتگان تشبیه شده؛ چه برسد به خشک کردن تدریجی یک درخت با نورپردازی غیرضروری...

نورپردازی درختان بر اساس پژوهش و مدیریت جامع شهری

«محمدرضا سبزعلیان» دانشیار دانشگاه صنعتی اصفهان در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: نورپردازی درختان شهر اصفهان که به تازگی جدی‌تر شده، جنبه های منفی و مثبت زیادی دارد؛ جنبه‌های منفی نورپردازی درختان این است که اکثر این اقدامات بدون مدیریت، بدون تحقیق و پژوهش انجام می‌شود، در واقع شرکت هایی که این اقدام را انجام می‌دهند هیچ پایه پژوهشی ندارند که روی چه درختی یا چه فضایی در شهر از چه نوری باید استفاده کنند و این ندانستن‌ها برای طبیعت، پرندگان، حشرات، گیاهان و ... مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد.

وی با بیان اینکه موضوع مورد توجه دیگر در نورپردازی، سلامت شهروندان است، ادامه می‌دهد: بررسی‌ها نشان می دهد برخی نورپردازی‌ها برای سلامتی انسان مضر است به خصوص اگر در جایی میزان رفت و آمد زیاد باشد.

دانشیار دانشگاه صنعتی اصفهان با اشاره به فواید نورپردازی درختان شهر، تصریح می‌کند: بعضی از ارکان شهری نسبت به نورپردازی واکنش مثبت نشان می‌دهند، به عنوان مثال گاهی گیاهان در اثر نورپردازی صحیح بهتر رشد می‌کنند یا حتی برخی از پرندگان و حشرات نسبت به بعضی از این نورها جذب می‌شوند و مجموع نتیجه‌ای که به لحاظ تئوری و عملی دریافت شده، این است که شرایط نورپردازی در شهر باید مدیریت شود.

وی تاکید می‌کند: زمانی قرار بود شهر اصفهان قطب نورپردازی کشور باشد، اما با شرایط فعلی که برخی از نورپردازی‌ها امکان دارد آسیب‌هایی به طبیعت وارد کند، تحقق آن به زودی امکان‌پذیر نیست.

سبزعلیان می‌گوید: اگر نورپردازی‌ها را حول مسائل علمی یعنی طول، شدت و رنگ نور بررسی کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که اگر برای انجام نورپردازی‌ها بر درختان شهر در قالب یک چارچوب مدیریتی حرکت نکنیم، به شهر آسیب زده‌ایم.

وی ادامه می‌دهد: در بررسی نمونه‌ای از نورپردازی درختان یکی از خیابان‌های شهر، به این نتیجه رسیدیم که بتن ریزی برای نورپردازی اشتباه بوده، زیرا از سمت ریشه درختان انجام شده است، در حالی که پیشنهادهای کارشناسی، نورپردازی از بالا به پایین را بر روی درختان شهر توصیه می‌کند.

دانشیار دانشگاه صنعتی اصفهان اظهار می‌کند: نکته دیگر استفاده از نور آبی برای نورپردازی درختان چنار در شهر است، در حالی که استفاده از نور آبی برای این نوع درختان توصیه نمی‌شود، بلکه دو رنگ سبز و آمبر برای برای این نوع درخت مفید فایده است؛ موضوع نورپردازی درختان در شهر از بالا یا پایین بستگی به موقعیت جغرافیایی شهر دارد، نورپردازی درختان در واقع یک موضوع کاملا مهندسی و مدیریتی است.

سبزعلیان تاکید می‌کند: نورپردازی روی درختان برای مردم قطعاً جذابیت دارد، اما اگر به صورت صحیح انجام نشود، تبعاتی به همراه خواهد داشت، نکته‌ای که وجود دارد، اینکه نورپردازی‌ها باید با دقت و مدیریت بیشتری انجام شود؛ اگر جایی این نورپردازی‌ها آزاردهنده باشد، مردم باید حساس شوند و مراتب را گزارش دهند تا مشکل رفع و از تبعات آن جلوگیری شود.

دانشیار دانشگاه صنعتی اصفهان تصریح می‌کند: نورپردازی درختان شهر اصفهان هنوز آنقدر گسترده نشده است، اما آنچه که تاکنون نیز انجام شده، کارشناسی شده نبوده و آنچه به آن تأکید دارم این است که نورپردازی درختان باید بر اساس پژوهش و مدیریت جامع شهری انجام شود.

نورپردازی‌های جدید بر اساس فاکتورهای دانشگاهی

«حسن موذنی» مدیر عامل سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان در این باره با بیان اینکه در دوره جدید مدیریت شهری اصفهان نورپردازی زیادی بر روی درختان شهر اصفهان انجام نشده است، اظهار می‌کند: با توجه به اینکه در نورپردازی‌ها، نور استانداردی به درختان شهر تابیده نمی‌شود، رشد آنها دچار مشکل شده‌، در این راستا بررسی‌هایی انجام دادیم.

وی با بیان اینکه یکی از سیاست‌های سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان، نورپردازی درختان است و البته این مهم در تمام کلان‌شهرها اتفاق می‌افتد، ادامه می‌دهد: به منظور بررسی چگونگی نورپردازی‌های انجام شده بر تعدادی از درختان شهر، همکاری‌هایی را با یک گروه از اساتید دانشگاه انجام داده و فضایی از شهر را در اختیار آنها قرار دادیم تا بررسی‌های لازم در این باره را انجام دهند.

مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان تاکید می‌کند: یکی از نقاطی که نورپردازی درختان آن مورد ارزیابی قرار گرفت، باغ گل‌ها بود که نتایج مطلوبی به همراه داشت، از این رو با اساتید دانشگاه و همکاری بخش خصوصی نشست علمی را در کتابخانه مرکزی اصفهان برگزار کردیم که در آن موارد تحقیقاتی ارایه و مقرر شد طبق مباحث مطرح شده از سال آینده تمام نورپردازی‌های جدید بر اساس فاکتورهایی که این اساتید ارائه می‌دهند و نظارت گروه‌های فنی محیط‌زیستی، انجام شود.

وی با بیان اینکه نگاه سازمان زیباسازی به گونه‌ای است که اقدامات به صورت علمی پیش رود، تصریح می‌کند: در ارتباط با پروژه‌های جدید، تمام آنها با لحاظ شدن اینکه محیط زیست آسیب نبیند، نورپردازی می‌شود و از طرف دیگر نورپردازی‌های قبلی انجام شده بر روی درختان شهر نیز به مرور زمان اصلاح خواهد شد تا مشکل خاصی نداشته باشد.