صنعت طلای نصف جهان بی جان شد

اصفهان امروزـ فاطمه کاویانی: نادیده گرفتن دستان هنرمند طراحان طلا آسیبهای جبران ناپذیر در حوزه هنر و اقتصاد بر جای خواهد گذاشت. در قلب چهارباغ بنایی تاریخی ـ تجاری به نام بازار هنر جلــوهای از معماری و هنری اصیــل را به معرض نمایش میگــذارد. این بنا که این روزها بیشــتر به عنوان مرکزی تجاری آن را میشناســند نه تنهــا از بعد اقتصادی فاصله زیــادی با دوران اوج خود گرفته کــه در بعد فرهنگی نیز حال وروز چندان مســاعدی را تجربــه نمیکند. بازار هنر اصفهان فقط محلی برای خرید نیست بلکه موزه بزرگ هنر اسلامی و ایرانی است که برای هر بیننده ای مسحورکننده و حیرت برانگیز اســت. هرروزه بازار اصفهان گردشــگران فراوانــی از ایران و جهان را به ســوی خود جذب میکند.اگر گذرتان به بازار هنر افتاده باشد بدون شک حجره های صاحبان هنر صنعت طلا توجه شمارا به خود جلب میکند زیورآالاتی که زمانی نه تنها در ایران که در سرتاســر جهان حرفی برای گفتن داشــتند و امروز بی رمق تر از همیشــه مشغول به فعالیت هستند؛ اما روایت خلق زیبایی و طراحی این هنر در طبقه فوقانی بازار هنر شــکل میگیرد. جایی که طراحان و هنرمندان صنعت طلا بعضًا به صورت طرحی ذهنــی آثاری را خلق میکردند که دیگر میتوان ادعا کرد به فراموشی سپرده شده است. تا ده سال گذشته اگر از این طبقه دیدن میکردید تعداد کارگاههای فعال در این طبقه چندین برابر حال حاضر اســت چراکه امروز کمتر از تعداد انگشتان یکدست کارگاه فعال در این بخش دیده میشود. اینکه در کنار شــرایط اقتصادی چه مســائل و مشکلاتی باعث به وجود آمدن این وضعیت است موضوعی است که یکی از هنرمندان و فعــالان بازار طلا اصفهان در مورد آن اظهار کرد: کم توجهی و بعضًا میتوان گفت بی توجهی به بعد هنــری در تولیدات طلا و جواهــر بلای جان این هنر صنعت شده و این در حالی است که بیشتر به تجاری بودن طلا توجه شده و در این زمینه نیز نتوانستهایم موفق عمل کنیم. ابراهیم حبیب الهی با انتقاد از اینکه بازار طراحان ســنتی که با اســتفاده از ذهنی خالق و دستانی هنرمند آثاری چشــم نواز تولید میکردند به فراموشی سپرده شده و حتی هنر این هنرمنــدان را کهنه میدانند، عنوان کرد: در حال حاضر الگوی تولیدکننده ها طرح های کشورهایی مانند هند، ترکیه و ایتالیا شــده و این موضوع برای کشوری با 7 هزار سال قدمت در این زمینه چندان مطلوب نیست. عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا نقره و سنگهای قیمتی بابیان اینکه کشورهای دیگر هنوز برای آثار فاخر و ملی و هنری خود ارزش قائل هســتند و آنها را حفــظ و در جهت ارتقای آنها عمل میکنند، تصریح کرد: ایــن هنر هم مانند هنر معماری که این روزها شــاهد آن هســتیم به نام مدرنیته بافرهنگ اصیل ایرانی بیگانه شده است. متأســفانه ما در ایران سعی میکنیم الگوی خود را اروپا و کشــورهای آمریکایی قرار دهیم و فرهنگ و رسوم و مدرنیتــه آنها را به فرهنگ اصیــل و کهن خود ترجیح دهیم. این تولیدکننــده مصنوعات هنری طال و جواهر در مورد اینکه بدون شک ما از تجهیزات به روز جهانی در تولید مصنوعات طال و جواهر عقب هســتیم ولی میتوانیم آنها را به روز کنیم، اما در این میان نباید ســبک هنری خود در ســاخت محصولات طلا و جواهر و زیورآلات را از دست دهیم. او در ادامه بابیان اینکه یک قطعه طلا طراحی شده میتواند برای بسیاری از هنرمندان در صورت حمایت ایجاد اشتغال کند، توضیح داد: طال هنر صنعتی است که میتوان از آن به عنوان هنری تلفیقی یادکرد که همراه با قلمزنی و مرصعکاری انجام میشود؛ ازلحاظ اشتغالزایی انفرادی که ایجاد میکند میتوان بر روی آن سرمایه گذاری کرد چراکه یک فرد با آموزش و به روزرسانی اطلاعات در مورد ساخت و تولید طراحی میتواند در این عرصه توانمند شــود. او در ادامه شرایط ســخت اقتصادی را عاملی دانست که باعث شده بسیاری از کارگران و طراحان شاغل در این کارگاهها به جای فعالیت در این عرصه خانه نشین شوند و اضافه کرد: عدم حمایت و نبود هیچ اتحادیه حمایتی برای هنرمندان و طراحان طلا روی دیگر سکه است که وضعیت را سختتر از گذشته کرده است. حبیب الهی تأکید کرد: هنرمندان این عرصه نمیدانند مسئولیت آنها با اتحادیه صنایع دستی است یا با اتحادیه طلا و نقره؟ آنها در برزخ طلا و صنایع دســتی گیرکرده انــد. این فعال عرصه طلا و زیورآلات اذعان کرد: زمانی حداقل 250 نفر در اصفهان مســتقیم کار ســاخت طلا با دســت انجام میدادند در حال حاضر این رقم به 50 نفر رسیده که اموراتشان به ســختی پشت سر میگذارند. او بابیان اینکه در حال حاضر 10 نفر اســتادکار در اســتان اصفهان نداریم گفت: این تعداد استاد هنرمند در این عرصه درصورتی که از سیستم خارج شوند این هنر ناپدید میشود و این در حالی است که به صورت میانگین هر سه سال باید یک شاگرد پرورش داده شود که رخ نمیدهد. حبیب الهی با انتقاد از اینکه رشته تخصصی ساخت زیرورآلات به معنای واقعی وجود ندارد اظهار کرد: توجه به توســعه این موضوع بسیار بااهمیت است چراکه این رشته میتواند ارزآوری خوبی برای کشــور داشته باشد. هنرمندان عرصه طراحی و تولید طلا میتوانند از صفرتا صد این پروسه را در مساحتی حدود 8 مترمربع با یک دستگاه پرداخت و دستگاه نورد کوچک ایجاد اشتغال داشته باشند. او بیان کرد: ارزآوری طلا در سال 92 حدود 750 میلیون دلار بوده که این رقم در ســال 97 به 17 میلیون دلار رسیده است. عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا نقره و سنگهای قیمتی در مورد استقبال توریستها از بازار طلای ایران و به صورت ویژه بازار هنر اصفهان گفت: توریستها عاشق کار طلای ایران هستند اما مشکلی که وجود دارد اینکه تعامل خوبی میان راهنمایان توریست و بازار هنر برای آشنایی بهتر با بازار طلا وجود ندارد؛ اجناس اصیل را توریستها نمیبینند و آنها بیشتر به سمت کوچه پس کوچه ها و کارگاه های غیرقانونی هدایت میشوند. حبیب الهی با تأکید بر حمایت از این هنر برای آینده بهتر خاطرنشان کرد: زمانی که دو مصنوع طلا و جواهر که یکی مدرن و دیگری سنتی و دست ساز است را پیش روی مشتری قرار میدهیم، اثری که با دست ساخته شده است به خریدار روح هنری خود را منتقل میکند و تأثیر بیشتر برای جذب مخاطب دارد.