نگاه جنسیتی در برابر مشارکت سیاسی

به گزارش ایمنا، یکی از پیش زمینه های توسعه در کشورهای پیشرفته دنیا افزایش میزان اهمیت به حقوق و جایگاه زنان و مشارکت سیاسی آنان است. مشارکت سیاسی زنان آن‌چنان اهمیت دارد که یکی از شاخص‌های توسعه انسانی سازمان ملل متحد نیز به شمار می‌رود و این سازمان در گزارش خود که رتبه کشورهای گوناگون جهان را در امر توسعه انسانی مشخص می کند، به میزان مشارکت و دخالت زنان در سیاست توجه‌ ویژه ای نشان می دهد.
در کشور ما نیز با توجه به این که نیمی از جامعه را زنان تشکیل می‌دهند، این موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، به نحوی که میزان مشارکت زنان در امور کشور همواره یکی از دغدغه‌های فعالان اجتماعی و سیاسی ایران بوده است. اهمیت و حساسیت این موضوع سبب شده تا دولت‌های مختلف برای همراه کردن مردم با خود و کسب آرای بیشتر، همواره در ایام نزدیک به انتخابات در مورد حقوق و مشارکت سیاسی زنان و اعطای پستهای مدیریتی بیشتر به آنها داد سخن سر دهند و نمایندگان مجلس نیز از همین دست شعارها برای کسب کرسی های مجلس بهره ببرند.
با این وجود در شرایطی که مجلس دهم آخرین سال فعالیت خود را پشت سر می گذارد، تلاش دو نماینده زن مجلس برای اعطای سهمیه مشخص به زنان در لیست احزاب با «نه»ی قاطع نمایندگان ملت مواجه شد. در جلسه‌ علنی روز سه‌شنبه-۲۷ فروردین‌ماه- و در جریان بررسی جزئیات طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس، پروانه مافی پیشنهادی را مبنی بر اختصاص حداقل یک ششم فهرست‌های انتخاباتی به زنان در حوزه‌های انتخابیه بالای شش کرسی نمایندگی مطرح کرد که نمایندگان با ۷۹ رأی موافق، ۱۱۰ رأی مخالف و شش رأی ممتنع از مجموع ۲۲۰ نماینده حاضر با آن مخالفت کردند.پیشنهاد مشابه فاطمه حسینی که بر اساس پیشنهاد دولت مطرح شده بود نیز با ۷۶ رأی موافق، ۱۰۴ رأی مخالف و پنج رأی ممتنع از مجموع ۲۱۴ نماینده حاضر مورد مخالفت نمایندگان قرار گرفت.
فراکسیون امید زنان را نا امید کرد
زهره معظمی، عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران اظهار کرد: از زمان پیروزی انقلاب تا به امروز سالهاست که در خصوص مشارکت سیاسی زنان حرف های زیادی زده شده است، اما هنوز متاسفانه پذیرش این مسأله از طرف جامعه مرد سالار ایران اتفاق رخ نداده است؛ در این شرایط ما با یک مجلس و دولت مطلوب بسیار فاصله داریم؛ پس چشم ها را باید شست.
او افزود: زمانی که صحبت از مشارکت سیاسی می شود حق انتخاب کردن و انتخاب شدن مطرح است؛ زنان بعد از انقلاب حق شرکت در انتخابات و حق اعمال نظر در جامعه را تا حدی به دست آوردند، اما متاسفانه مشاهده می کنیم که هنوز افکاری در جامعه موجود است که فعالیت زنان را مختص به خانه می بینند. این افکار ناشی از اعتقادات سنتی، تسلط فرهنگ مرد سالار و همچنین تعابیر غلط از فرهنگ دینی است.
دبیر مجمع زنان اصلاح‌طلب اصفهان گفت: در زمان مشروطه نیز با وجود اینکه ندای عدالت خواهی سر میدادند، بازهم فضایی برای حضور زنان در جامعه ایرانی باز نشد، در دوران قبل از انقلاب زمینه هایی برای اصلاحات اجتماعی صورت گرفت و ظاهرا فرصتی برای حضور زنان به وجود آمد که این زمینه نیز راه به جایی نبرد و عمیق نبود. سرانجام بعد از انقلاب اسلامی بعضی از مراجع دینی حضور زنان را در عرصه سیاست به رسمیت شناختند و افزایش زنان تحصیل کرده در جامعه باعث افزایش مشارکت سیاسی آنها شد.
معظمی افزود: بنا بر آن بود که ۳۰ درصد از هر لیست انتخاباتی به زنان اختصاص یابد که بازهم این مطالبه با رد صلاحیت ها و برخی دیگر از برنامه ها اجرا نشد؛ سرا نجام در چند روز گذشته با این مواجه شدیم که حتی فراکسیون امید مجلس نیز زنان را نا امید کرد و تنها ۶۳ نفر از آقایان در صحن مجلس به این طرح رای موافق دادند.
عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران یاد آور شد: یکی از موانعی که در راه توسعه و مشارکت زنان وجود دارد قوانین و مقررات است که باید از نمایندگان مجلس بخواهیم قوانین و مقرارت را اصلاح کنند. بانوان هم باید بر سر این مسایل و توسعه مشارکت زنان سماجت داشته باشند و با استفاده از همایش ها و بهره گیری از رسانه ها، مطبوعات و کارگاه های آموزشی تفکر مردسالاری را اصلاح کنیم و بر اهمیت نقش زنان در مسائل سیاسی، اقتصادی، قضایی و اجتماعی تاکید کنیم.
تحمیل شکاف های جنسیتی بر شکاف های سیاسی امنیت اجتماعی را به خطر می اندازد
ناهید تاج الدین، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در رابطه با مخالفت مجلس با اعطای حداقل یک ششم لیست احزاب به زنان به خبرنگار ایمنا اظهار کرد: در مورد بحث مشارکت زنان ما با دو مقوله مشارکت جویی و مشارکت پذیری مواجهیم، متاسفانه اگرچه مشارکت جویی زنان در سیاست بسیار بالاست و بویژه در این سالها بسیار افزایش یافته اما مشارکت پذیری دستگاه ها بویژه در امر سیاست برای زنان بسیار پایین است.
او افزود : البته مشارکت جویی زنان هم مربوط به امروز و دیروز نیست، از زمان انقلاب مشروطه و در جریان مبارزه های آن دوران، زنان حضوری فعال داشته اند و در همین راستا از حدود ۱۲۸۵ خورشیدی سازمان‌های حامی بانوان در جریان‌های مشروطه خواهی و احقاق حق برابری و برطرف شدن ستم بر آنان شکل گرفتند. زنان در آن دوران از تاریخ ایران انجمن‌های خصوصی و سازمان‌های مخفی ایجاد و در تظاهرات‌ها شرکت می‌کردند و در انقلاب مشروطیت هم به مبارزه‌های مسلحانه و هم اقدام های غیرخشونت‌آمیز می‌پرداختند.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: باید بگویم داوطلبان زن نمایندگی مجلس از دوره‌ های اول تا هفتم، ۱۶.۵ برابر شده، ضمن اینکه سهم زنان از داوطلبان نمایندگی مجلس هم در این دوره‌ها، نرخی معادل ۲۲۷ درصد رشد را نشان می دهد که این نمایانگر یک تغییر اجتماعی بزرگ است. حضور سه برابری زنان در میان ثبت نام کنندگان انتخابات مجلس دهم نسبت به دوره های پیش رخدادی بود که نشانه ای از فراگیرتر شدن مشارکت سیاسی زنان داشت، همچنین در انتخابات خبرگان شرکت ۱۶ تن از زنان، گواهی بر تمایل زنان برای مشارکت سیاسی به شمار می رفت.
دستگاه‌های مسئول هنوز پذیرای مشارکت زنان نیستند
تاج الدین تصریح کرد: میانگین حضور زنان در مجالس قانونگذاری دنیا حدود ۲۳ درصد است، ایران در دوره گذشته مجلس شورای اسلامی شاهد حضور تنها ۱۷ نماینده زن بود که حدود ۵ درصد نمایندگان مجلس را تشکیل می دادند و این فاصله زیاد با شاخص های جهانی را نشان می دهد؛ این در حالی است که در برنامه ششم توسعه شاهد پیش بینی حضور ۳۰ درصدی زنان در منصب های مدیریتی هستیم و بنابراین سهم بانوان در مجلس شورای اسلامی باید به ۳۰ درصد برسد.
او ادامه داد: با این اوصاف متاسفانه در جلسه روز سه شنبه-۲۷ فروردین-برخی همکاران ما در مجلس به عنوان تصمیم سازان کلان کشور در جریان بررسی لایحه جامع انتخابات و تعیین حداقل سهم زنان در لیست احزاب، رفتاری توسعه نایافته از خود بروز دادند و نشان دادند تا سطح مطلوب توسعه پایدار فاصله زیادی داریم.
دبیر دوم کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی خاطر نشان کرد: اینکه نمایندگان مجلس حتی حاضر نشدند که حداقل یک ششم لیست های احزاب زنان باشند، نشانه نوعی مردسالاری سیاسی و نگاه مردانه به سیاست است، نگاهی که شکاف های جنسیتی را بر شکاف های سیاسی بار می کند و امنیت اجتماعی را به خطر می اندازد. ضمن اینکه به رغم مشارکت جویی زنان این تصمیم همکاران ما نشان داد دستگاه های مسئول هنوز برای زنان مشارکت پذیر نیست.
احزاب در انتخاب تعداد بانوان برای لیست های انتخاباتی خود آزاد هستند
اصغر سلیمی، سخنگوی کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس اظهار کرد: طرحی با محوریت بانوان نماینده در مجلس شورای اسلامی به کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور ارائه شد.
او افزود: در این طرح تاکید شده بود که یک ششم لیست احزاب به بانوان اختصاص پیدا کند که در کمیسیون به تصویب اعضا رسید، اما در صحن علنی مجلس بنا برآن شد که رفع ابهام شود، زیرا این طرح احزاب را مکلف کرده بود یک ششم کاندیداهای لیست انتخاباتی آنها باید از بین بانوان باشد و این امر با انتقاداتی از سوی برخی نمایندگان مواجه شد.
نماینده مردم سمیرم در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: نمایندگان مخالف معتقد بودند ممکن است در لیست‌های انتخاباتی احزاب دارای صلاحیت، تعداد بانوان به حد نصاب نرسد؛ از این رو بنا بر آن شد طرح برای رفع ابهام به کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور باز گردد.
سلیمی تصریح کرد: در جلسه کمیسیون پیشنهاد دیگری مطرح شد مبنی بر اینکه هر استان مکلف به این باشد که یک ششم نمایندگان خود را به بانوان اختصاص دهند که این پیشنهاد نیز به دلیل اینکه تعداد کل نمایندگان برخی استان ها مانند قم حتی به شش نفر نمی رسد، رد شد.
سخنگوی کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور ادامه داد: اما در مجموع رد شدن و رای نیاوردن این طرح‌ها به این معنا نیست که بانوان نتوانند در لیست احزاب سهمی داشته باشند، در حال حاضر سهم آن ها با مردان برابر است و نسبت به فعالیت خود با هم برای تصاحب کرسی های مجلس به رقابت می پردازند و احزاب نیز در انتخاب تعداد بانوان برای لیست های انتخاباتی خود آزاد هستند.