لزوم اصلاح قیمت حامل‌های انرژی

مهدی طغیانی در گفت‌وگو با فارس اظهار کرد: قیمت‌های نسبی تعیین‌کننده تخصیص منابع در اقتصاد هستند، وقتی قیمت نسبی یک کالایی پایین باشد عملاً منابع به آن سمت نمی‌روند؛ در حامل‌های انرژی به علت تورم موجود و ثابت نگه‌داشتن قیمت حامل‌های انرژی اثر سیگنال‌دهی قیمت‌ها در تخصیص بهینه منابع برای آن‌ها را از بین رفته است. استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان تشریح کرد: برای خانواده‌ها اهمیتی ندارد که خودرو آن‌ها چقدر سوخت مصرف می‌کند و قیمت سوخت در تصمیم‌گیری استفاده از خودرو برایشان مهم نیست و از متغیرهای تصمیم حذف می‌شود، درحالی‌که وقتی در تخصیص منابع به حامل‌های انرژی اهمیت داده نشود دچار مصرف بی‌رویه می‌شویم و ثروتی که متعلق به همه مردم است نابود می‌شود. او ادامه داد: در چنین شرایطی ناچار به افزایش قیمت برای اصلاح قیمت نسبی در حامل‌های انرژی هستیم تا از وضعیت موجود خارج شویم و قیمت سوخت به‌عنوان متغیر تصمیم در مرحله تولید و مصرف نهایی لحاظ شود. طغیانی خاطرنشان کرد: یارانه سوخت که امروز از آن صحبت می‌شود از مابه‌التفاوت قیمت عرضه داخلی با قیمت صادراتی حامل‌ها در بازارهای جهانی به دست می‌آید، به‌عنوان‌مثال قیمت هر لیتر بنزین در کشور ما هزار تومان (07/0 دلار) و در کشور همسایه 5/1 دلار است، این مابه‌التفاوت به دلیل قیمت ارز به وجود آمده و تا زمانی که تغییر نرخ ارز نداشتیم این تغییر هم لازم نبود. استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان افزود: این شکاف که به دلیل تغییر نرخ ارز به وجود آمده و ارزش سایه‌ای یا هزینه‌ی فرصت صادراتی ایجاد کرده را یارانه نام‌گذاری کرده‌ایم درحالی‌که یارانه‌ای برای بنزین پرداخت نمی‌شد. او تأکید کرد: با توجه به هزینه‌های فرصت و از سوی دیگر رعایت نسبی بودن قیمت‌ها در مجموع به این نتیجه می‌رسیم که باید اصلاحاتی در قیمت‌ حامل‌های انرژی انجام شود اما اصلاحات باید منافع عموم مردم را حداکثر کند نه این‌که افرادی که بیشتر مصرف می‌‌کنند از قیمت‌های نسبی پایین‌تر حامل‌های انرژی بهره‌مند شوند. طغیانی در تبیین روش‌های منفعت حداکثری مردم گفت: یکی از الگوها، تقسیم حق بهره‌مندی به‌صورت مساوی در میان همه مردم است، در این روش اگر فردی نیاز به مصرف بیشتر داشته باشد باید این حق را از فردی با مصرف کمتر خریداری کند. استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان در پاسخ به سؤالی مبنی سابقه اجرای چنین الگویی در کشورهای دیگر گفت: مسئله در کشور ما متفاوت از دیگران است، کشور ما تولیدکننده نفت است و سرمایه ملی را وارد پالایشگاه می‌کند درحالی‌که دیگران واردکننده هستند و باید قیمت آن را بپردازند. او در تشریح یکی دیگر از راه‌های توزیع عادلانه درآمد نفتی گفت: دولت می‌تواند به‌جای آن‌که خودش درآمدهای نفتی را با ناکارآمدی هزینه کند، تمام درآمدهای نفتی را با رعایت مصالح بین نسلی میان مردم تقسیم و هزینه‌ها را در قالب مالیات و اصول اقتصادی دریافت و هزینه کند. طغیانی با اشاره به عدم موفقیت کشور در اجرای الگوهای بین‌المللی افزود: صندوق توسعه ملی الگوی بین‌المللی کشورهای موفق تولیدکننده نفت است که از درآمد نفتی برای توسعه استفاده کرده‌اند اما در ایران به دلایل مختلف سهم صندوق واریز نمی‌کنیم و برداشت اضافه داریم که نشان می‌دهد الگوی کشور باید تغییر کند. استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان در پایان تصریح کرد: قطعاً تغییر قیمت حامل‌های انرژی بر بازار اثرگذار است اما چاره دیگری نداریم، عوامل مختلفی بر قیمت‌های بازار اثرگذار هستند و یکی از آن‌ها قیمت حامل‌های انرژی است ولی نمی‌توان عوامل دیگر را رها کرد و صرفاً یک عامل را ثابت نگه داشت چراکه این کار در بلندمدت عوارض شدیدی برای اقتصاد خواهد داشت.