شب‌نشینی در آتشونی به روایت پدر بومگردی ایران
بهره جستن از حال و هوای کویر در خور و بیابانک بهانه‌ای می‌شود تا به روستای گرمه سفرکرده و با گذراندن لختی از زمان در اقامتگاه آتشونی با پدر بومگردی ایران هم‌صحبت شویم و از کویر بشنویم که به قولی هیچستان پُر اسراری است که در آن، دنیا و آخرت روی در روی‌هم‌اند...
به گزارش ایمنا، به شرقی‌ترین نقطه استان اصفهان یعنی شهرستان خور و بیابانک سفر می‌کنیم که در حاشیه جنوبی کویر مرکزی ایران واقع‌شده و علاوه بر ابنیه تاریخی بسیار، با داشتن آب و هوایی گرم و خشک و بیابانی از جاذبه‌های اکوتوریستی خاصی برخوردار است. اندکی آن‌سوتر به روستای تاریخی گرمه وارد می‌شویم که بر نقطه‌ای از جاده ابریشم واقع است و قدمت آن به دوران ساسانیان می‌رسد. گام‌به‌گام در این روستای تاریخی پیش می‌رویم و مگر می‌شود تخت عباسی، تخت عروس، رمل‌های ماسه‌ای، چال سلکنون و دریاچه نمک سلکنون را در کویر و روستای گرمه تجربه نکرد. جاذبه‌های روستای گرمه یکی‌یکی به وجدمان می‌آورد و گام‌هایمان را به اقامتگاهی می‌رساند که بانام آتشونی و مازیار آل داود مزین شده است، در اقامتگاه بومگردی آتشونی میهمان پدر بومگردی ایران شده و با رسم آتشونی و نوای دف و تنبور و نای همراه می‌شویم.
بازگشت به روستای گرمه
مازیار آل داود که بانام پدر بومگردی ایران شُهره است پیراهنی بلند، جلیقه‌ای کوتاه و شلواری گشاد به رنگ مشکی با حاشیه‌های سبز بر تن دارد و به گفته خودش ۲۰ سالی می‌شود که از این پوشش استفاده می‌کند، خودش لباس را طراحی می‌کند و مادر آن را می‌دوزد. مازیار آل داود می‌گوید: من خیاط‌خانه‌ای هم در روستای گرمه تأسیس کرده‌ام تا هم برای جوانان شغل ایجاد شود و هم لباس‌هایی با طرح خودم طراحی کنم که برای روستاییان راحت باشد. آل داود متولد تهران و روستای گرمه روستای پدر و مادرش است، پدری که در نیروی هوایی شیراز، همدان، تهران، اصفهان و تبریز مدرس زبان تخصصی بود. او ادامه می‌دهد: اقامتگاه آتشونی، خانه خاله پدر و مادرم بود و من وقتی هفت‌ساله بودم برای اولین بار به گرمه آمدم، درواقع آشنایی من با گرمه به دلیل حضور افرادی از خانواده‌مان در این روستا بود البته به دلیل شغل پدرم ما در روستای گرمه زندگی نمی‌کردیم اما رفت‌وآمد داشتیم تا اینکه من که از شلوغی و سروصدا خسته شده بودم به دلیل اینکه می‌خواستم برای این روستا کاری انجام دهم که به مردمش امید دهم و درآمدزایی کنم و عاملی باشد برای ماندن مردم در این روستا، به همین دلیل به گرمه بازگشتم و همسر و پسرم و بعد هم مادر و پدرم، برادرم و همسرش به روستای گرمه آمدند و الان همگی در این روستا زندگی می‌کنیم .
حضور در کتاب لونلی پلانت
او می‌گوید: در کاخ نیاوران و سعدآباد سفالگری آموزش می‌دادم و گاهی هم در مورد معماری داخلی خانه‌ها کارهای تزئیناتی با گِل و سفال برای ساختمان‌ها انجام می‌دادم؛ همسرم یکی از شاگردانم در زمینه سفالگری بود که باهم ازدواج کردیم، او متولد ایران است و در رشته حقوق قضایی درس خواند اما بعدازاینکه با من ازدواج کرد کار خود را رها کرد و با تصمیم من برای آمدن به گرمه موافق بود و با من همراه شد. آل داود بابیان اینکه در دو سال ابتدای حضورش در روستای گرمه در مزرعه‌ای که در سه کیلومتری این روستا واقع بود و تعدادی اتاق داشت به سفالگری و چوپانی پرداخته بود، می‌گوید: کم‌کم برخی از گردشگران داخلی و خارجی که به دلیل جاذبه‌های کویر به این روستا می‌آمدند میهمان‌خانه ما می‌شدند و به‌این‌ترتیب بود که من تصمیم گرفتم اقامتگاهی ایجاد کنم تا گردشگران بیشتری برای بهره بردن از جاذبه‌های کویر، صنایع‌دستی، معماری و طبیعت آن به روستای گرمه بیایند و به لحاظ اقامتی هم مشکلی نداشته باشند ضمن اینکه تأکید داشتم این اقامتگاه بافرهنگ بومی این روستا پیوند کامل داشته باشد. به‌این‌ترتیب با قرارداد مرمت در ازای اجاره‌بها، با اداره اوقاف همراه شدیم و این خانه را بازسازی کردم و اقامتگاه آتشونی با سرمایه شخصی ما در سال ۸۰-۱۳۷۹ در روستای گرمه ایجاد شد. از اقامتگاه آتشونی به‌عنوان اولین اقامتگاه بومگردی در ایران نام‌برده شده و به همین دلیل است که مازیار آل داود، پدر بومگردی ایران است. او که به‌صورت تجربی معماری کویر را آموخته تصریح می‌کند: ایجاد اقامتگاه آتشونی در روستای گرمه باعث شد بسیاری از جوان‌ها در این روستا بمانند و مهاجرت نکنند و به فعالیت‌هایی مشغول شوند که به‌نوعی با بومگردی ارتباط دارد، ارزش و شأن روستای گرمه بالا رفته است و حتی خیلی از افرادی که پیش‌ازاین از گرمه رفته بودند به این روستا بازگشته‌اند. حتی نام اقامتگاه آتشونی در کتاب لونلی پلانت که یکی از مهم‌ترین کتاب‌ها در مورد معرفی مکان‌های گردشگری دنیاست نیز آمده تا در دسترس گردشگران همه جهان باشد. در این کتاب مسیر رسیدن به اقامتگاه آتشونی این‌طور گفته‌شده که گردشگران باید از اصفهان به خور و بیابانک آمده و سپس به یزد رسیده و ازآنجا مسیر روستای گرمه طی کنند.
رسم شب‌نشینی دور آتش
پدر بومگردی ایران به انتخاب نام آتشونی برای اقامتگاه بومگردی خود در روستای گرمه اشاره‌کرده و می‌گوید: کلمه آتشونی در زبان محلی روستای گرمه به معنی شب‌نشینی دور آتش است چون در بین مردم این ناحیه این موضوع خیلی رایج است که در مهمانی‌ها می‌گویند برویم آتشونی یعنی موقع شب برویم دور آتش و به‌این‌ترتیب موقع شب آتش روشن می‌کنند و دور آتش جمع می‌شوند، من هم نام آتشونی را برای این اقامتگاه انتخاب کردم که هم خودمان در این روستا رسم آتشونی برگزار می‌کنیم و هم این کلمه به مهمانی مرتبط است. آل داود که در بسیاری از نقاط ایران مشوقی برای تأسیس اقامتگاه‌های بومگردی بوده است و به‌عنوان آغازگر بحث شناخته می‌شود تحقیقات زیادی در این خصوص دارد و تنها بر روی موضوع توریسم تأکید ندارد بلکه تلاش می‌کند تا با شناسایی داشته‌های روستاها مردم مهاجر را به روستای خود بازگرداند و به‌این‌ترتیب موجبات آبادی روستاها را فراهم شود. وی می‌گوید: من اعتقاددارم که دوران شهرنشینی به پایان رسیده و امروزه روستاها به لحاظ امکانات کمتر از شهرها نیستند و همین موضوع باعث بازگشت روستاییان به روستاها خواهد شد. به همین دلایل است که من افراد زیادی را تشویق کردم تا به موضوع بومگردی وارد شوند و در خصوص طراحی داخلی و معماری اقامتگاه‌ها به آنها کمک می‌کنم، ضمن اینکه آنها را به آژانس‌ها معرفی کرده و با گردشگران خارجی مرتبط می‌کنم تا اینکه درنهایت خودشان خبره شوند.
عوامل مهم در رتبه‌بندی
او ادامه می‌دهد: تلاش بسیاری داشتیم تا موضوع بومگردی تا آنجا رسمیت یافته به‌طوری‌که تاکنون حدود ۵۰۰ اقامتگاه بومگردی در کشور ایجادشده و فعالیت می‌کنند؛ ضمن اینکه تلاش می‌کنیم اولین انجمن بومگردی حرفه‌ای کشور را هم ایجاد کنیم و موضوع رتبه‌بندی را از طریق انجمن پیگیری کنیم هرچند که ما همواره برای بحث رتبه‌های اقامتگاه‌ها بر روی کیفیت در خدمت‌رسانی و فضا و مهمان‌نوازی و اطلاعات فرهنگی در خصوص منطقه و آداب‌ورسوم آن تأکید کرده‌ایم. آل داود می‌افزاید: فرق اقامتگاه‌های بومگردی با خانه‌های معمولی این است که شما در این خانه‌ها به‌غیراز اینکه نزد یک خانواده هستید و احساس امنیت می‌کنید و غذای خوبی می‌خورید و ارتباط خوبی می‌گیرید با فعالیت فرهنگی خاصی هم آشنا می‌شوید، بنابراین اولویت‌بندی اقامتگاه‌ها باید روی این مسائل باشد تا اینکه بیاییم یک اقامتگاه را بر اساس مثلاً لاکچری بودن رتبه‌بندی کنیم چراکه معتقدیم نباید به بناهای قدیمی و ترکیب اصلی آنها آسیبی زده‌شده و تغییری ایجاد شود چون هدف این است که آن بنا و آداب‌ورسوم حفظ شود. نظر ما و انجمن اقامتگاه‌های بومگردی این است که بتوانیم اقامتگاه‌ها را بر اساس نوع فعالیتی که انجام می‌دهند، کیفیت مرمت، نوع پذیرایی، حتی نوع دکوراسیونشان درجه‌بندی کنیم و موضوع بسیار مهم برای ما در تعیین این استانداردها این است که افرادی که در این کار مشغول هستند توانسته باشند در کنار این کار فعالیت فرهنگی را هم شروع کنند و در کنار ایجاد یک محیط گرم خانوادگی برای مسافر، فعالیت فرهنگی هم داشته باشند.
یکی از انواع اکوتوریسم
مؤسس اقامتگاه آتشونی بابیان اینکه بومگردی نوعی از اکوتوریسم است و اکوتوریسم با طبیعت ارتباط پیدا می‌کند، می‌گوید: بومگردی یعنی دیدن و گردش کردن در بوم یک منطقه و گردش کنید و بهره‌مندی از چیزهایی که به فرهنگ اصلی آن منطقه تعلق دارد. بومگردی کمک می‌کند تا بخش‌هایی از بوم که از بین رفته بود دوباره زنده شده و به مردم بازشناسانده شود.