پیک موتوری‌ها، دستفروش‌ها و بدسرپرست‌ها؛ جاماندگان وام ودیعه مسکن
پس از آنکه رئیس جمهور در نشست هیئت دولت اعلام کرد که دریافت کنندگان تسهیلات ودیعه مسکن، افراد با حقوق ثابت هستند، بخش اصلی افراد مستحق دریافت این تسهیلات، جا ماندند.
حسن روحانی رئیس جمهور در نشست هیئت دولت در آخر تیرماه، از آغاز اعطای تسهیلات ودیعه مسکن به مستأجران در سه مدل ۵۰، ۳۰ و ۱۵ میلیون تومانی برای تهران، کلانشهرها و سایر مناطق شهری خبر داد گفت: این تسهیلات به افرادی که حقوق ثابت دریافت می‌کنند پرداخت می‌شود.
به گفته رئیس جمهور، تسهیلات ودیعه رهن و اجاره مسکن به افرادی که از کارگاه‌های دارای کد بیمه، معرفی نامه ارائه کنند پرداخت می‌شود.
با این دستور رئیس جمهور، افرادی که از هیچ کارگاهی کد بیمه ندارند مانند «دستفروشان»، «رانندگان تاکسی‌های اینترنتی»، «پیک موتوری‌ها»، «مسافرکش های درون و بین شهری شخصی»، «صاحبان مغازه‌های بدون جواز کسب از اتحادیه‌ها که نامی از آنها در جایی ثبت نشده و با شیوع کرونا، مجبور به بستن کسب و کار خود شده‌اند» و امثال این اقشار از اخذ این تسهیلات جا مانده‌اند.
این در حالی است که بخش مهمی از اقشار مستحق دریافت تسهیلات ودیعه مسکن، اقشار فوق الذکر هستند که باید برای آنها چاره اندیشی شود؛ به خصوص که چنین مشاغلی در شهرهای کوچک‌تر با حداقل درآمد مواجه هستند و مجبورند برای گذران زندگی، به تهران یا کلانشهرها کوچ کنند.
۳.۵ میلیون کارگر بدون کد بیمه در کشور داریم
بر اساس آمار اعلامی از سوی وزارت رفاه، ۶ میلیون نفر از شیوع ویروس کرونا آسیب دیده‌اند که ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر دارای بیمه و ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر هم فاقد بیمه هستند.
همچنین طبق آمار غیررسمی ۳.۵ میلیون کارگر فاقد بیمه در کشور در حال فعالیت هستند.
در این رابطه می‌توان به کارگرانی اشاره کرد که تحت عنوان کارگران «زیر پله ای» و شاغل در واحدهای خرد و کوچک شناخته می‌شوند که عمدتاً از حداقل‌های قانون کار و بیمه و حقوق مصوب شورای عالی کار محرومند.
در این کارگاه‌ها ۴ تا ۵ کارگر مشغول کارند و کارفرما نه تنها مالیات و عوارض نمی‌دهد بلکه از رد کردن حق بیمه تأمین اجتماعی نیروهای خود نیز خودداری می‌کند؛ از این رو در صورت بیکار شدن این کارگران به دلیل شیوع ویروس کرونا، مشمول هیچ حمایتی نیستند؛ به خصوص که به دلیل نداشتن کد بیمه و سابقه بیمه در تأمین اجتماعی، اطلاعات معیشتی و تعداد افراد تحت پوشش این افراد در دسترس نیست تا بتوان آمار دقیقی از افراد متأهل یا سرپرست خانوار از کارگران فاقد کد بیمه‌ای به وزارت راه و شهرسازی برای دریافت وام ودیعه مسکن ارائه کرد.
زنان بد سرپرست یا سرپرست خانواری که در لیست نهادهای حمایتی نیستند
از دیگر اقشاری که در این طرح فراموش شده اند، زنان سرپرست خانوار یا بدسرپرست هستند که تحت پوشش هیچ یکی از نهادهای حمایتی قرار ندارند؛ بر اساس آخرین آمار اعلامی در پایان سال گذشته، ۳.۵ میلیون نفر زن سرپرست خانوار یا بد سرپرست در کشور داریم.
با این حال بر اساس برخی آمار غیر رسمی، این آمار تا ۵ میلیون نفر نیز می‌رسد که به دلایلی چون زندانی بودن همسران یا متواری بودن و اختفای آنها، امکان ثبت نام در نهادهای حمایتی را ندارند.
به نظر می‌رسد آئین نامه اعطای تسهیلات ودیعه مسکن که قرار است در وهله اول، خانوارهای دهک‌های پایین‌تر یا آسیب پذیر را تحت پوشش دربیاورد، اصلاح شده و این اقشار نیز که در هیچ کجا نتوانسته اند به عنوان حقوق بگیران ثابت، نام نویسی کنند، در زمره تسهیلات گیرندگان دربیایند.
ضمانت بازپرداخت تسهیلات این اقشار نیز می‌تواند یارانه نقدی یا سهام عدالت آنها (در صورت داشتن این مبالغ حمایتی) قرار بگیرد.