فشار درسی متغیر تسهیل‌کننده برای اعتیاد است
رویی زرد و چشم‌هایی قرمزتر از همیشه دارد؛ بی‌حال و خسته، بد اخلاق و بی‌حوصله است، اما خودش می‌گوید حالش خوب است و ذهنش پویا، اما دود تلخ و سنگین دورش را گرفته و دوستانش از او دوری می‌کنند.
به گزارش ایمنا، فرشاد ۱۷ ساله است، نوجوانی خوش بر و رو و با اخلاق، به گفته دوستانش دل پاکی دارد و حرف‌های خوبی می‌زند اما بوی سیگار و اعتیاد غبار عظیمی روی دلش گسترانده، «از سیگار شروع کردم و یک سال بعد با دوستام گل کشیدیم، حالم خوب شد، هر بار که گل می‌زدیم هر کجا بودیم دراز می‌کشیدیم، کف پارک، رو صندلی‌های ایستگاه اتوبوس و هر جایی که می‌شد، قیمتش هم زیاد نبود قرص‌ها ارزون‌تر از گُله اما دیدن دود گل یه حس دیگه داره، الآن یک هفته است گل نمی‌کشم و ادعا دارم گل اعتیاد جسمی ندارد اما روان آدم رو خراب می‌کنه، جنگ ذهنی میاره که واقعا اذیت کننده است.»
فرشاد امسال کنکور دارد، «کنکور بهانه استفاده از گُل بود برای اینکه بیشتر بیدار بمانیم و بیشتر درس بخوانیم، اما به‌مرور مصرف موادمان بیشتر شد، خیلی از دانش‌آموزان این روزها گل می‌کشن، اما دوستام که تو مدرسه‌های نزدیک رودخونه یا تو جلفا و مرداویج درس می‌خونن بیشتر گل مصرف می‌کنند آخه هوای اون طرفا می‌طلبه گل بزنیم». اعتیاد دانش‌آموزی دختر و پسر نمی‌شناسد، آقای مهدوی یکی از مغازه‌داران خیابان مرداویج اصفهان است، او که سال‌هاست در کنار مدرسه دخترانه مغازه دارد، از افرایش تعداد مشتریان دخترش برای تهیه سیگار خبر می‌دهد «امسال دانش آموزان دختر بیشتر از سال‌های دیگر برای خرید سیگار، کبریت و فندک مراجعه می‌کردند، شاید آنها را ببینید باورتان نشود که اعتیاد دارند، اما دخترانی را دیده‌ام که برای یک نخ سیگاری حاضر به پرداخت هزینه زیادی هستند».
اعتیاد مرز نمی‌شناسد
مرتضی پدریان، آسیب‌شناس اجتماعی در مورد شیوع اعتیاد در بین نوجوانان اظهار کرد: اعتیاد امروزه رده سنی، مرزهای طبقاتی و منطقه زندگی نمی‌شناسد و در همه سطوح جامعه ورود کرده و همه قشری را با خود درگیر کرده است. او با اشاره به شیوع مواد مخدر جدید در بین جوانان ادامه داد: امروزه ما شاهد گسترش مواد مخدر جدید در بین نوجوانان هستیم، اگر کسی هم از این رده سنی به سمت مواد مخدر سنتی برود بیشتر دنبال مواد توهم‌زا یا نشئه کننده هستند.
کنکور یک متغیر تسهیل گر برای موادمخدر است نه یک متغیر مستقل
پدریان ضمن اشاره به گستردگی مواد مخدر در بین نوجوانان اضافه کرد: مصرف حشیش، گل، دستمال و ماری‌جوانا در بین نوجوانان رو به افزایش است به نحوی که در یکی از دبیرستان‌های اصفهان به آمار تأسف‌بار استفاده ۴۵ درصدی دانش آموزان به این مواد بودیم و این عدد در کل کشور در حال پیشرفت است. او با اشاره به اینکه فشار درسی یک متغیر تسهیل‌کننده برای اعتیاد است افزود: فشار درسی یا کنکور به‌عنوان یک عامل اصلی برای اعتیاد قابل بررسی نیست، اما نمی‌توان از نقش آن در اعتیاد در بین نوجوانان چشم پوشی کرد و آن را یک عامل فرعی در گرایش به اعتیاد می‌توان در نظر گرفت.
پیشگیری از اعتیاد نیازمند کلی‌نگری
این آسیب‌شناس اجتماعی پیشگیری با اشاره به برخی راهکارهای پیشگیری از اعتیاد گفت: می‌توان با ایجاد زیرساخت در مدارس و فرهنگ‌سازی در خانواده‌ها به جلوگیری از نزدیکی نوجوانان به اعتیاد کمک کنیم و راه دیگر توسعه رفتارهای به هنجار ایجاد تفریحات سالم برای آنهاست. او تصریح کرد: بحث شیوع رفتارهای به هنجار نیز برای نوجوانان زیاد جوابگو نیست پس باید نظام آموزشی به سمتی برود که به‌عنوان مثال احساس تعلق را در مدرسه بالا ببرد زیرا بین عدم احساس تعلق به خانواده و مدرسه و گریز از آنها یک عامل مهم در گرایش به اعتیاد با نقش گروه همسان وجود دارد. پدریان پیشگیری کلی از اعتیاد را طالب یک برنامه کلی‌نگری قلمداد کرد و ادامه داد: در حالت کلی نمی‌توان گفت خانواده یا مدرسه کاری را انجام دهد که پیشگیری به‌صورت کامل انجام شود، بلکه اعتیاد یک بحث کلی‌نگری می‌خواهد و تمام عوامل که موجب نزدیک شدن شخص به اعتیاد می‌شود باید متوقف شود. او با بیان اینکه شاخه به شاخه شدن در اعتیاد نمی‌تواند موجب ترک فرد درگیر شود، گفت: در اعتیاد وقتی کسی تصمیم به ترک می‌گیرد نمی‌تواند این مسئله را با چیزهایی مثل جایگزینی یک ماده دیگر یا پناه بردن به مشروبات
الکی انجام دهد زیرا خود این جایگزین‌ها وابستگی می‌آورد.
آموزش به همه سطوح برای پیشگیری
مریم ژاله، رئیس اداره مراقبت از آسیب‌های اجتماعی اداره کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان، با بیان اینکه سیاست اصلی آموزش‌وپرورش در کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی پیشگیری اولیه است، اظهار کرد: پیشگیری اولیه بیشتر با آموزش تحقق می‌یابد که در این زمینه سه برنامه اصلی در این اداره انجام می‌شود. رئیس اداره مراقبت از آسیب‌های اجتماعی اداره کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان در مورد این سه محور اصلی تصریح کرد: یکی از این محورها آموزش و توانمندسازی است که در این زمینه کارگاه‌های آموزشی و برنامه‌هایی برای کلیه مقاطع در سه دسته دانش‌آموزان، معلمان و والدین در نظر گرفته که شامل برخی آموزش‌های تلفیقی پیشگیری در کلاس درس همچنین آموزش‌های مبتنی بر شواهد میدانی انجام می‌شود. او با اشاره به اینکه دومین محور پیشگیرانه نهضت فرهنگی، پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی است، تصریح کرد: این نهضت فرهنگی شامل برنامه‌های مناسبتی است که بدین منظور هفته مبارزه با اعتیاد در مدارس را از سه سال قبل طراحی کردند که مقارن با آخرین هفته آبان ماه است. ژاله در مورد طرح‌های اجتماع‌محور آموزش‌وپرورش در کاهش آسیب‌ها افزود: از صد درصد برنامه‌ها نیمی از آنها رشدمدار
و نیم دیگر اجتماع‌محور است که در طرح اجتماع‌محور با استفاده از پتانسیل ذینفعان محلی در بیرون از مدارس انجام می‌شود و برای نمونه برای روز دخانیات در محله‌های مختلف از فروشگاه‌ها و مغازه‌هایی که دخانیات عرضه نمی‌کردند تقدیر شد. رئیس اداره مراقبت از آسیب‌های اجتماعی اداره کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان با بیان اینکه در اجرای طرح‌های کاهش آسیب دو مشکل اساسی وجود دارد، گفت: نیروی مستقل و متخصص نداریم و کادر مستقلی برای این کار در مدارس نداریم و دیگر اینکه زمان مستقل و خاصی برای اجرای این طرح‌ها در مدارس نداریم چرا که متأسفانه مهمترین مطالبه والدین از مدارس رویکرد آموزشی است.
پرورش باید مقدم بر آموزش باشد
او با تأکید بر اینکه باید اولویت پرورش بر آموزش باید مطالبه اصلی والدین باشد، تصریح کرد: طرح توانمندسازی هم‌زمان دانش‌آموزان، والدین و معلمان را در ۴۱۵ مدرسه ابتدایی و در دو دوره متوسطه همه مدارس دولتی اجرایی کردیم که در این طرح ۳۷۶ هزار و ۸۳۳ دانش‌آموز، ۳۳۳ هزار و ۸۸۵ نفر والدین و ۲۳ هزار نفر از کارکنان در کل استان آموزش‌های لازم را در سه جلسه دریافت کردند. ژاله با اشاره به اینکه از نظر اجرای برنامه‌های کاهش آسیب استان اصفهان وضعیت خوبی نسبت به دیگر استان‌ها دارد، افزود: دستگاه‌های مربوطه در استان اصفهان تعامل درون‌بخشی خوبی با هم دارند که این تعامل منجر به همکاری می‌شود که این تعامل در بسیاری استان‌ها وجود ندارد همچنین همکاران فرهنگی هم همکاری خوبی دارند و کمبود اعتبار یا موانع دیگر به دلیل وجود احساس مسئولیت کمرنگ‌تر است.