دلایل افزایش قیمت لبنیات چیست؟/ وقتی شیر در ظرف گرانی می‌جوشد
هر ساله صنایع لبنی به بهانه‌هایی اقدام به افزایش قیمت می‌کردند اما امسال نه تنها قیمت‌ها بی‌سر‌وصدا سیرصعودی نداشته بلکه در یک ماه گذشته براساس تصمیم کارگروه تنظیم بازار قیمت شیرخام و انواع محصولات پرمصرف لبنی ۲۲ تا ۲۸درصد افزایش یافت.
زمزمه گرانی کاذب کالاهای اساسی در سال‌های اخیر انگار که با گوشت و پوست جامعه عجین شده و مردم و اقشار ضعیف با این گرانی‌ها خوی گرفته‌اند که هر بار با سیر صعودی تامل‌برانگیز قیمت‌ها یا به نظاره بنشینند.
با توجه به افزایش قیمت‌ها، این بار دیگر به‌نظر باید محصولات لبنی را هم در ردیف خوردنی‌های گران قیمتی قرار داد که از سفره اقشار کم درآمد جامعه کنار گذاشته خواهد شد.
شیر و لبنیات به‌عنوان یکی از خوراکی‌های غیرقابل جایگزین در سبد خانوار از قدیم پای ثابت سفره‌های ایرانی بوده و هست اما در چند سال گذشته میزان مصرف شیر تحت‌تاثیر قیمت آن قرار گرفته است.
براساس این گزارش روند رشد قیمت برخی از محصولات لبنی در حالی است که سال گذشته 22 خرداد 1398، نرخ خرید شیرخام از تولیدکننده درب دامداری، 2390 تومان مصوب و ابلاغ شد. همچنین تعیین شد که با توجه به نرخ مصوب شیرخام درب دامداری، قیمت برخی محصولات لبنی نیز مشمول قیمت‌گذاری شوند.
تقریبا پس از گذشت یکسال از تاریخ مذکور در حالی که هنوز درخواست کارخانجات لبنی به انجمن صنایع لبنی برای افزایش قیمت محصولاتشان ارسال نشده بود و ستاد تنظیم بازار هم هیچ‌گونه تصمیم و جلسه‌ای برای تصویب و ابلاغ قیمت‌ها نداشت، زمزمه‌های گرانی برخی از محصولات لبنی در محافل عمومی و افزایش هزینه‌های سبد خانوارها شنیده و کاملا لمس می‌شد.
در همین راستا سید احمد مقدسی، رئیس انجمن صنفی گاوداران، 11 خرداد طی مصاحبه‌ای اظهار داشت: پس از حدود یکسال از مصوبه افزایش نرخ شیر خام، به تازگی با توجه به هزینه‌های تولید و قیمت تمام شده شیرخام، درخواست نرخ 3420 تومانی برای خرید هرکیلو شیرخام از دامدار درب کارخانه را داده‌ایم و منتظر تصمیم نهایی ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت هستیم.
مقدسی همچنین در خصوص افزایش قیمت محصولات لبنی در هفته‌های اول خرداد ماه، افزود: کارخانجات، 30 درصد از محصولات خود، که شامل قیمت‌گذاری از سوی سازمان حمایت نیستند را می‌توانند افزایش دهند. این 30 درصد به نوعی کالای لوکس در صنایع لبنی محسوب می‌شود.
هرچند از خرداد ماه گرانی زیرپوستی و بی‌سرو صدای محصولات لبنی همانند سال‌های گذشته گربیان‌گیر اقشار جامعه شده بود و هر کارخانه‌ای محصول تولیدی را حتی با بیش از 40 درصد در بازار عرضه می‌کرد، محمدرضا کلامی دبیر ستاد تنظیم بازار کشور از مصوبه این ستاد در خصوص قیمت شیرخام خبر داد و اعلام کرد: امروز 4 تیر ماه و در نود و هشتمین جلسه ستاد تنظیم بازار کشور قیمت شیر خام برای عرضه در بازار 2900 تومان تعیین شد که تا 7 درصد نیز تلورانس قیمت بر مبنای کیفیت شیر توزیع شده و هزینه‌های مربوطه برای آن پیش‌بینی شده است تا به صورت رقابتی در این کف و سقف یعنی حداکثر 3100 تومان و حداقل 2709 تومان عرضه شود.
به گفته کلامی به‌تبع تغییر قیمت مصوب شیرخام، نرخ 10 قلم کالای لبنی انواع شیر، ماست و پنیر را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد و برطبق محاسبات سازمان حمایت افزایش قیمت لبنیات متاثر از شیرخام حدود 19 درصد به صورت مستقیم است که بر همین مبنا تغییر قیمت مصوب لبنیات نیز در دستور کار ستاد تنظیم بازار قرار گرفت.
همچنین دبیر ستاد تنظیم بازار کشور معتقد است؛ این تصمیم در راستای حمایت از تولید شیر توسط دامداران و همچنین حقوق مصرف‌کنندگان اتخاذ شده است. کارخانه‌های لبنی باید در این محدوده قیمتی شیر خود را خریداری کنند.
هرچند در سال‌های اخیر، در برخورد با گران‌فروشی کارخانه‌های لبنی جریمه‌های میلیاردی فاکتور شده، اما در نبود نظارت و تشدید برخوردها با متخلفان، تنها مصرف‌کننده نهایی باید محصولات لبنی را گران خریداری کند و با کاهش قدرت توان خرید دهک‌های پایین جامعه، مصرف شیر و سایر محصولات لبنی که برای سلامت افراد ضرورت دارد، با کاهش مواجه شود.
این رشد قیمت‌ها در شرایطی تصویب شده که بسیاری از کارشناسان بهداشت و سلامت بارها بر این موضوع تاکید داشته‌اند و حتی معاون بهداشت وزارت بهداشت در همایش غذای سالم، لبنیات سالم سرانه مصرف مواد لبنی در کشور را بسیار پایین و نگران کننده خواند و اینکه در ایران، مصرف سرانه لبنیات ناامید کننده و کمتر از یک لیوان در روز است یعنی مصرف سرانه لبنیات روزانه در ایران حدود 130 تا 150 گرم و در سال حدود 66 کیلوگرم است.
براین اساس در صورتی که سازمان بهداشت جهانی سرانه 150 کیلوگرم را توصیه کرده و همین طور در سند چشم‌انداز توسعه ایران نیز مصرف سرانه 120 کیلوگرم هدف‌گذاری شده است اما افزایش قیمت‌های این محصولات، نگرانی‌ها درباره وقوع این اتفاق و پیامدهای ناشی از آن بر سلامت را افزایش داده است.
ضرورت نظارت دولت بر فروش محصولات لبنی و پروتئینی
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی پیرامون افزایش قیمت محصولات لبنی، گفت: دولت باید نظارت جامع بر فروش محصولات لبنی و پروتئینی اعمال کند تا مردم بیش از این از گرانی‌ها آزرده خاطر نشوند.
حجت‌الاسلام سید ناصر موسوی لارگانی در واکنش به دستور گرانی 10 فرآورده لبنی پرمصرف بر اساس تصمیم کارگروه تنظیم بازار با افزایش 22 تا 28 درصدی اظهار داشت: روند افزایش قیمت‌ها با درآمدهای مردم به‌ویژه قشر ضعیف جامعه همخوانی ندارد.
وی با بیان اینکه بخشی از خانوارها از درآمد بالایی برخوردار نیستند، افزود: تامین نیازهای معیشتی این خانوارها باید در اولویت مسئولان باشد.
نماینده مردم فلاورجان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه طبق نظریه پزشکان لبنیات باید در سبد مصرفی مردم گنجانده شود، گفت: افزایش نرخ فرآورده‌های لبنی طی سال‌های اخیر، سبب حذف این کالای اساسی از سفره خانوارها شده و وضعیت سلامت جامعه اعم از کودکان و سالمندان را با چالش روبه‌رو می‌کند.
وی بیان کرد: لبنیات یکی از نیازهای ضروری مردم است، اما با روند افزایش قیمت‌ها این محصول از سبد مصرفی مردم خارج شده است.
موسوی لارگانی پیرامون اینکه سازمان‌های نظارتی مانند سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان باید قیمت کالاهای مختلف را با اعمال نظارت موثر کنترل کنند، اظهار داشت: کنترل و نظارت بر قیمت محصولات لبنی باید در سطح کارخانه تا توزیع و حتی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای انجام شود تا این فراورده‌ها با قیمت مصوب دولت به دست مصرف کننده برسد.
وی با بیان اینکه پیش از این قشر فقیر جامعه به خوردن نان، پنیر و یا ماست اکتفا می‌کرد، افزود: با وجودی که خوردن لبنیات یکی از ضروریات جسم هر فرد است متاسفانه با افزایش قیمت این فراورده‌ها، بسیاری از مردم قدرت خرید خود را از دست داده‌اند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه افزایش قیمت شیر و لبنیات سبب کاهش سرانه مصرف شیر در جامعه می‌شود، گفت: با تامین لبنیات مورد نیاز و موثر در حفظ سلامتی مردم می‌توان هزینه‌های ناشی از بروز بیماری‌ها در بخش دارو و درمان را تا حدود زیادی کاهش داد.
وی پیرامون اینکه در تعیین قیمت نهایی شیر، دامداران و تولیدکنندگان دلایل و توجیحات خاص خود را دارند، اظهار داشت: هزینه‌های جانبی نگهداری دام و گرانی نهاده‌های دامی و علوفه از جمله دغدغه‌ها و نگرانی‌های دامداران و علت تاکید آنها بر تعیین قیمت مناسب شیر است.
موسوی لارگانی با تاکید بر اینکه افزایش قیمت محصولات لبنی باید متناسب با قدرت خرید جامعه باشد، بیان کرد: بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه محصولات لبنی را رایگان و یا ارزان قیمت در اختیار افراد جامعه خود قرار می‌دهند.
وی افزود: لبنیات عامل اصلی بر ارتقا سلامت و پیشگیری از بیماری‌هاست که باید آن را به عنوان دارو در کنار فواید غذایی‌اش در نظر بگیرند.
برخورد با واحدهای صنفی متخلف
مدیر نظارت و بازرسی اصناف استان اصفهان گفت: مجوز افزایش قیمت فرآورده‌های لبنی را سازمان حمایت از مصرف کننده کشور داده است.
جواد محمدی فشارکی با بیان اینکه برخی از شرکت‌ها قیمت محصولات لبنی خود را بر اساس تصمیم کارگروه تنظیم بازار افزایش داده‌اند، اظهار داشت: هنوز برخی شرکت‌ها این افزایش قیمت را اعمال نکردند و چنین تغییراتی با مجوز سازمان حمایت از مصرف کننده بود.
وی افزود: البته احتمال دارد یک واحد صنفی لبنیات هم تخلفی انجام دهد و بیش از حدی که برای افزایش تعیین شده، قیمت‌ها را افزایش داده باشد که با این قبیل واحدهای صنفی برخورد خواهد شد.
سودجویی در بازار لبنیات با نبود نظارت
خانم جوانی که با دو فرزندش در حال خرید بستنی بود زیرلب با ناراحتی به خبرنگار تسنیم گفت: قبلا با یک‌هزار تومان هم می‌توانستیم برای فرزندانمان بستنی بخریم اما اکنون تمام قیمت‌ها بالای 2 هزار تومان شده و دیگر در خریدها خودمان را فاکتور می‌گیریم.
وی که خود را مرجان با تحصیلات کارشناسی صنایع غذایی معرفی کرد، اظهار داشت: قیمت تمام شده محصولات لبنی، متاثر از قیمت شیرخام است وقتی برخی از کارخانه‌ها محصول تولیدی را با همان نرخ پیشنهادی 3420 تومانی عرضه می‌کنند به‌تبع بهای انواع لبنیات هم دستخوش گرانی بیش از مصوبه ستاد تنظیم بازار می‌شود.
این خانم جوان با بیان اینکه علی‌رغم کاهش حجم محصولات لبنی، قیمت‌ها هر روز افزایش می‌یابد، افزود: وقتی قیمت جنسی را گران می‌کنند آیا این را نمی‌دانند که مابقی اجناس هم به‌تبع آن گران‌تر می‌شود؛ گرانی، تورم، کاهش توان خرید مردم و افزایش لحظه‌ای قیمت‌ها مشکلات بسیاری برای مردم درست کرده است.
وی درباره اینکه فقط طی دو روز قیمت خامه برند کارخانه‌ای از 7 به 9 هزار تومان افزایش داشته است، بیان کرد: گرانی باعث شده عده‌ای از فضای غبارآلود و پرالتهاب بازار سوءاستفاده کنند و عدم‌نظارت بر این سود‌جویی‌ها نارضایتی مردم را به همراه داشته است.
این خانم جوان اصفهانی با اشاره به گفته مسئولان که بیان می‌کنند مصرف محصولات لبنی به خصوص شیر و ماست، به عنوان مهم‌ترین ماده غذایی مورد نیاز بدن، از اهمیت بالایی در ارتقاء سلامت مردم برخودار است که حذف لبنیات از برنامه غذایی روزانه، تبعات ناگواری به دنبال دارد، اظهار داشت: صحبت‌های مسئولان با عمل آنها همخوانی ندارد از یک طرف سفارش به خوردن محصولات لبنیاتی کرده و از سوی دیگر کالاها را به نحوی گران می‌کنند که هفته‌ای یکبار هم با شرایط اقتصادی فعلی نمی‌توانیم مصرف شیر و ماست داشته باشیم.
وی افزود: تحمیل هزینه‌های سنگین درمانی پیامد منفی حذف لبنیات از سفره مردم به ویژه دهک‌های پایین جامعه است و این در حالی است که دولت نباید اجازه دهد محصولات لبنی و گوشتی که نقش به‌سزایی در افزایش سرانه سلامت جامعه دارند، از سفره مردم حذف شود.
به گزارش تسنیم، گزارش‌ها و آمارها نشان می‌دهد که بعد از حذف یارانه شیر که موجب افزایش قیمت این فرآورده شد، مصرف این کالای خوراکی حیاتی بین مردم تا چندین درصد کاهش یافته، به گفته کارشناسان در 6 دهه آینده جمعیت 5.5 میلیون نفری سالمندان ایران به 25 میلیون نفر افزایش می‌یابد، که 80 درصد بیماری سالمندان در ایران اسکلتی، حرکتی و ناشی از کمبود کلسیم است.
در این میان در کشورهای توسعه یافته سن سالمندان به 85 سال رسیده و این سن در ایران 60 سال است، سالمندان ایران 20 تا 25 سال زودتر از موعد زمین‌گیر می‌شوند و همه اینها لزوم استفاده از شیر و لبنیات را بیشتر می‌کند.