افزایش آمار مرگ‌ومیر زودرس در اصفهان
سبک زندگی نادرست، منشأ بسیاری از بیماری‌ها و عوارض ناشی از آن مانند سکته‌های قلبی و مغزی و در نتیجه بالا رفتن میزان مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های غیر واگیر شده است به همین دلیل مسئولان نظام سلامت و پزشکان تأکیددارند که بسیاری از مردم باید برای اصلاح روش زندگی خود اقدام جدی کنند.
سبک زندگی، مجموعه‌ای از طرز تلقی‌ها، ارزش‌ها، شیوه‌های رفتار، حالت‌ها و سلیقه‌های هر فرد در دوران حیات است و با توجه به اینکه یکی از عوامل مهم ایجاد بیماری‌ها، مشکل‌های مربوط به سبک زندگی است، اصلاح آن یکی از راه‌های پیشگیری از بروز بیماری محسوب می‌شود. از جمله مواردی که مسئولان نظام بهداشت و سلامت و پزشکان کشورمان برای اصلاح سبک زندگی بر روی آنها تأکیددارند تغذیه نامناسب، کم‌تحرکی و استعمال دخانیات است زیرا این عوامل منجر به افزایش بیماری‌های قلبی عروقی، فشارخون، چربی خون بالا، دیابت، افزایش وزن و همچنین سکته قلبی و مغزی می‌شود. درواقع برنامه غذایی نامناسب، عدم تحرک، استفاده از فناوری‌های نو و آلودگی‌های محیطی از عوامل گسترش بیماری‌های قلبی عروقی در جوامع امروز بویژه در شهرهای بزرگ و پرجمعیت عنوان می‌شود و بر اساس آمار و ارقام، همین امر منجر به افزایش مرگ‌ومیر زودرس به‌ویژه در بین جوانان و افراد میان‌سال شده است. به گفته مسئول برنامه‌های پیشگیری و کنترل بیماری‌های قلبی عروقی مرکز بهداشت اصفهان، مرگ‌ومیر زودرس ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی در این استان بالا و حدود ۳۵ درصد است. رامش حسین‌خانی با بیان اینکه مرگ‌ومیر زودرس ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی در رده سنی ۳۰ تا ۷۰ سال تعریف شده است، به ایرنا گفت: ۲۸ درصد از کل مرگ‌ومیرهای قلبی عروقی در کشور در این رده سنی است. او با تأکید بر اینکه بالا بودن مرگ‌ومیر زودرس در اصفهان نشان می‌دهد که بیماران جوان‌تری به دلیل بیماری‌های قلبی عروقی فوت می‌کنند، میانگین سنی مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری‌ها در رده سنی ۳۰ تا ۷۰ سال استان 5/57 سال و مرگ‌ومیر ناشی از آن در میان مردان به‌طور تقریبی ۲ برابر زنان است. همچنین پزشکان تفاوت الگوی رفتاری زنان و مردان از جمله رفتارهای هیجانی و گاهی تهاجمی و خشن در مردان، رعایت کمتر کنترل وزن در مردان نسبت به زنان و استعمال بیشتر دخانیات در مردان را از جمله دلایل بیشتر بودن مرگ‌ومیر در میان مردان نسبت به زنان در بیماری‌های قلبی عروقی می‌دانند. از طرفی به گفته مسئولان دانشگاه علوم پزشکی و مرکز بهداشت اصفهان، سکته قلبی بیشترین عامل مرگ‌ومیر مردان و سکته قلبی و سرطان سینه عوامل اصلی مرگ‌ومیر زنان در این استان است که ارتباط مستقیمی با کم‌تحرکی و تغذیه نامناسب دارد.
سبک زندگی، مهمترین عامل در چالش‌های مرگ‌ومیر
به گفته پزشکان، سبک زندگی به‌عنوان مهمترین عامل در چالش‌های مربوط به مرگ‌ومیر و کم‌تحرکی و تغذیه نامناسب، پیش‌زمینه‌های اصلی ایجاد این چالش‌هاست. همچنین آنها با اشاره به چالش بیماری‌هایی مانند دیابت، فشارخون و چربی خون بالا، تأکیددارند که درصد قابل‌توجهی از مردم به این بیماری‌ها مبتلا هستند که باید برای رفع آنها اقدام جدی در جهت اصلاح سبک زندگی داشته باشند. بر اساس آخرین آمار، میزان شیوع دیابت در استان اصفهان ۱۱ درصد، فشارخون بالا حدود ۲۰ درصد، چربی خون بالا ۴۶ درصد، اضافه‌وزن و چاقی ۶۱ درصد، کم‌تحرکی ۹۰ درصد و استعمال سیگار ۱۰ درصد است. به گفته مسئولان بهداشتی، کاهش این بیماری‌ها نیاز به تغییر سبک زندگی مردم دارد هرچند این کار بسیار مشکل است و شرایط جامعه باید با بسیج ملی مردم برای آن فراهم شود. رئیس گروه سلامت خانواده مرکز بهداشت اصفهان در گفت‌وگو با ایرنا، ۲ عامل مؤثر در ابتلا به این بیماری‌ها را چاقی و کم‌تحرکی دانست و گفت: ۶۴ درصد زنان کشور و استان اصفهان دچار اضافه‌وزن (چاقی) و کم‌تحرکی هستند. راحله صادق میزان کم‌تحرکی در بین مردان کشور را ۴۶ درصد اعلام و اضافه کرد: کم‌تحرکی در میان زنان نسبت به مردان بیشتر و لازم است که آنها برنامه‌های پیاده‌روی و ورزش را جدی‌تر بگیرند. وی میزان چاقی شکم را در میان زنان بالا دانست و اظهار داشت: ۵۸ درصد زنان در کشور و ۶۰ درصد زنان استان اصفهان دچار چاقی دور شکم هستند که این شاخص در میان مردان ۲۰ درصد است. مسئولان بهداشتی، شیوع بیماری‌های غیر واگیر دیگری مانند دیابت و فشارخون بالا را ناشی از کم‌تحرکی و اضافه‌وزن می‌دانند.
نقش فشارخون در بیماری‌های غیر واگیر
فشارخون بالا به علت ایجاد سکته و حمله‌های قلبی، بزرگترین عامل مرگ در دنیاست، آن را قاتل خاموش می‌نامند و از هر هشت مرگ در دنیا، یکی مربوط به فشارخون بالاست. پزشکان و مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تأکیددارند که فشارخون بالا، زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌ها قلبی و عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی است و تأثیر بسزایی در افزایش هزینه‌ها برای درمان بیماران و افرادی که به دلیل سکته دچار عارضه‌های گوناگون شده‌اند، دارد. آنها تأکیددارند هرچه مصرف نمک، کمتر باشد فشارخون بیشتر کنترل می‌شود، میزان استاندارد مصرف نمک را پنج تا هفت گرم در روز اعلام کردند که این رقم در کشورمان در سال‌های گذشته حدود ۱۵ گرم بود و با آموزش‌های انجام شده اکنون به حدود ۱۲ گرم رسیده است.
سه گرم نمک حدود نصف قاشق مرباخوری است.
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی فشارخون را یکی از اولویت‌های مهم نظام سلامت عنوان و تأکید کرد که نخستین گام برای این موضوع، توجه دادن مردم به کنترل فشارخون است و درحالی‌که در برخی موارد پزشکان اصلا از دستگاه فشارخون استفاده نمی‌کنند باید به پزشکان گفت که بررسی فشارخون بیمار بسیار مهم است.سعید نمکی اعلام کرد که سال گذشته ۱۰ میلیون نفر در جهان به علت ابتلا به فشارخون و عوارض آن جان خود را از دست دادند و در کشور ما نیز برآورد می‌شود حدود ۱۵ میلیون بیمار مبتلا به فشارخون داشته باشیم.به گفته او، حداقل ۴۰ درصد افراد مبتلا به فشارخون از بیماری خود خبر ندارند و این موضوع بسیار خطرناک است زیرا این افراد وقتی متوجه می‌شوند که با سکته مغزی یا قلبی به بیمارستان می‌روند یا با نارسایی کلیه باید دیالیز شوند.مسئولان دانشگاه علوم پزشکی و مرکز بهداشت اصفهان نیز اعلام کرده‌اند که تخمین زده می‌شود حدود ۲۵ درصد افراد بالای ۳۰ سال ساکن در این استان به فشارخون مبتلا هستند. به گفته معاون فنی مرکز بهداشت اصفهان، ۴۱ درصد بیماری‌های قلبی - عروقی منجر به مرگ می‌شود که از این آمار ۲۵ درصد علت‌ها مربوط به فشارخون بالاست. مصطفی رضایی با بیان اینکه شناسایی و درمان به‌موقع بیماران مبتلا به فشارخون تأثیر بسزایی در جلوگیری ابتلای آنها به سایر بیماری‌ها از جمله قلبی، عروقی و نارسایی کلیه دارد، تصریح کرد: توجه به این موضوع کاهش آمار مرگ‌ومیر را به همراه دارد. با توجه به اهمیت موضوع فشارخون، چندی پیش پویش ملی کنترل فشارخون در کشور اجرا شد تا آمار و اطلاعات دقیق‌تری دراین‌باره به دست آید و از طرفی با شناسایی هرچه بیشتر افراد مبتلا به فشارخون بالا، مشاوره‌ها و اقدام‌های درمانی لازم برای آنها در کوتاهترین زمان انجام شود. پویش ملی کنترل فشارخون با هدف شناسایی افراد مبتلا به فشارخون بالا و کاهش میزان بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی از حدود ۲ ماه گذشته تا ۱۵ تیر در کشور اجرا شد و نتایج ارزشمندی را در بخش سلامت به همراه داشت. بر پایه آخرین آمار منتشرشده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در این پویش، فشارخون بیش از ۳۰ میلیون نفر کنترل شد. این افراد دربرگیرنده سه گروه می‌شوند. یک گروه از افراد تندرست بودند. گروه دیگری در مرحله پیش از فشارخون پیمان داشتند و گروه دیگر به فشارخون دچار بودند. مرکز بهداشت استان اصفهان نیز تعداد افرادی که فشارخون آنها در این پویش اندازه‌گیری شد را یک‌میلیون و ۵۱۰ هزار نفر اعلام کرد که ۶۰ درصد آنها را مردان و ۴۰ درصد را زنان تشکیل می‌دادند. مسئول بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت اصفهان گفت: بر اساس نتایج اولیه حاصل از اندازه‌گیری فشارخون افراد شرکت‌کننده در پویش ملی مذکور، حدود 5/14 درصد آنها فشارخون بالا داشتند. مهشید احمدیان در گفت‌وگو با ایرنا با بیان اینکه ۹ درصد از افرادی که دارای فشارخون بالا بودند از این موضوع اطلاع نداشتند، افزود: هشت هزار نفر از افراد شرکت‌کننده در این پویش دارای فشارخون بسیار بالا و اورژانسی (۱۸ بر روی ۱۱ و بالاتر) بودند که اقدام‌های فوری برای آنها انجام شد زیرا آنها در معرض خطر قرار دارند.
ضرورت اصلاح سبک زندگی برای ۴۰ درصد مردم اصفهان
با توجه به نتایجی که از پویش ملی کنترل فشارخون در اصفهان به دست آمد، مسئولان مرکز بهداشت اصفهان تأکیددارند که دست‌کم ۴۰ درصد از مردم این استان باید سبک زندگی خود را اصلاح کنند تا فشارخون آنها از معرض در خطر بودن خارج شود و به حالت طبیعی و مطلوب برسد در غیر این صورت احتمال بروز بیماری‌های قلبی عروقی و حتی سکته‌های مغزی و قلبی برای آنها دور از تصور نیست. مسئول بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت اصفهان با بیان اینکه فشارخون ۴۰ درصد از افراد شرکت‌کننده در این پویش، طبیعی بود، تصریح کرد: فشارخون حدود ۴۱ درصد افراد در حالت پیش فشارخون و در معرض ابتلا به فشارخون بالا قرار داشت که اطلاعات لازم به آنها درباره اصلاح شیوه زندگی، افزایش تحرک بدنی، ترک دخانیات و کاهش مصرف نمک ارائه شد. احمدیان با تأکید بر اینکه افراد دارای پیش فشارخون می‌توانند با اصلاح شیوه زندگی خود را از خطر بیماری‌ها، حفظ کنند، خاطرنشان کرد: این موضوع که میزان حضور مردان در این پویش بالا بود با توجه به اینکه آنها بیشتر در معرض خطرهایی مانند سکته خطر دارند برای نظام سلامت ما ارزشمند بود. وی با اشاره به اینکه جمعیت بالای ۳۰ سال اصفهان نزدیک ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر است و جامعه هدف در پویش ملی کنترل فشارخون ۵۰ درصد این جمعیت یعنی نزدیک یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار نفر بود، اظهار داشت: پیش‌بینی ما برای یافتن افراد جدید دارای فشارخون بالا حدود ۱۲۰ هزار نفر بود که حدود ۱۰۸ هزار در استان شناسایی شدند. گام‌های اساسی برای اصلاح سبک زندگی و کنترل فشارخون، دوری از مصرف دخانیات، داشتن تحرک کافی، رژیم غذایی مناسب، کاهش مصرف نمک، مدیریت اضطراب به شکل درست و خودداری از مصرف مشروبات الکلی است.