آشنایی با عمل کانال ریشه دندان یا عصب کشی

عمل کانال ریشه دندان یا عصب کشی دندان:

عمل کانال ریشه دندان (روت کانال) یا عصب کشی درمانی است که برای ترمیم و حفظ دندانی استفاده می شود که پوسیدگی شدیدی دارد یا عفونی شده است.

در این عمل، اعصاب و مغز یا پالپ دندان تخلیه می شوند و درون دندان پاک و بسته می شود. بدون این درمان، بافت های اطراف دندان عفونت پیدا می کنند و ممکن است آبسه دندانی ایجاد شود.

پالپ یا محفظه پالپ ناحیه نرمی درون کانال های ریشه دندان قرار می گیرند.

اعصاب دندان هم درون این کانال ها هستند. این اعصاب برای سلامت و کارکرد دندان پس از بیرون آمدن دندان از لثه اهمیت حیاتی ندارد. این اعصاب فقط کارکرد حسی دارد، یعنی حس گرما یا سرما را منتقل می‌کند. بود یا نبود عصب دندان بر کارکرد روزانه دندان تأثیر نمی‌گذارد.

هنگامی بافت عصبی یا مغز دندان آسیب می‌بیند، متلاشی می‌شود و باکتری‌ها شروع به تکثیر درون محفظه مغز یا پالپ دندان می‌کنند. در مرحله بعد باکتری ها و سایر خرده ریزهای ناشی از پوسیدگی دندان به ایجاد آبسه دندان می‌انجامد. آبسه یک حفره پر از چرک است که در انتهای ریشه دندان تشکیل می شود.


عصب کشی دندان چیست ؟

عمل روت کانال ممکن است در یک ویزیت یا تعداد بیشتر ویزیت بوسیله دندانپزشک عمومی یا متخصص اندو انجام می دهد. متخصص اندو دندانپزشکی است که در علل، تشخیص، پیشگیری و آسیب های ریشه دندان تخصص دارد.

چه وقتی به عصب کشی دندان نیاز است؟

عصب کشی دندان فقط زمانی نیاز است که شخص بافت نرم مرکز دندان که نامش پالپ است عفونی شده است در این حالت باید عکس رادیولوژی از دندان خراب تهیه کرد برای تشخیص پوسیدگی دندان خراب. علایم ایجاد عفونت دندان در دهان شامل :

1- درد دندان هنگام میل کردن غذا یا نوشیدنی سرد و گرم
2- درد در زمان گاز گرفتن یا جویدن
3- لق شدن دندان و سیاه شدن دندان با پیشرفت عفونت ایجاد شده، این علائم اغلب با مردن دندان از بین می رود و عفونت به کانال ریشه دندان گسترش پیدا کرده و در ادامه درد آزار دهنده ای به وجود می آید.

مراحل انجام عصب کشی دندان توسط یک متخصص درمان ریشه دندان معمولا نیازمند به یا دو جلسه است به دلیل دشوار بودن درمان و عفونی بودن کانال های دندان باید از داروهای تجویز شده پزشک معالج استفاده شده و یک جلسه درمان اضافی نیاز می باشد.


مراحل عصب کشی دندان با تصاویر

اولین قدم برای انجام گرفتن عکس با اشعه ایکس است که برای مشاهده شکل ریشه های دندان و محل و میزان پوسیدگی ریشه ی دندان و تعیین وجود نشانه های عفونت در استخوان مجاور است. سپس دندانپزشک با استفاده از تزریق داروی بی حسی موضعی ناحیه اطراف دندان را بی حس می کند.

ایزوله کردن دندان با گذاشتن ورقه لاستیکی در دهان

بعد از بی حس شدن دندان، دندانپزشک با یک ورقه لاستیکی به نام رابر دم، دندان را از محیط دهان جدا و ایزوله می کند. ایزوله کردن از رسیدن بزاق دهان به دندان در حال درمان جلوگیری می کند.

مرحله ی بعدی در انجام عصب کشی، تمیز کردن و برداشتن پوسیدگی در قسمت عاج دندان و سوراخ کردن دندان و دسترسی به کانال های دندانی در ریشه دندان برای انجام عصب کشی دندان است.


تصاویر مراحل عصب کشی دندان

پس از این که دندانپزشک به داخل دندان راه پیدا کرد، در درمان استاندارد، کف محفظه پالپ (محفظه ی داخل دندان که حاوی رگ های خونی و عصب ها است پالپ نام دارد.) با استفاده از میکروسکوپ جراحی پالپ معاینه می شود. این ابزار به دندانپزشک در شناسایی تمامی مجرای ریشه دندان کمک می کند تا بتواند تمامی مجراهای فرعی و ریز را که با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیست، هم پیدا کند.

استفاده از میکروسکوپ احتمال این که دندانپزشک تمامی مجرای ریشه را پیدا کرده و تحت درمان قرار دهد افزایش می یابد بنابراین احتمال موفقیت درمان بیشتر می شود.

در این مرحله عصب کشی، کانال های دندان را کاملا پاکسازی می کند و از هرگونه مواد، بافت نرم و باکتری خالی خواهند کرد. معمولا پاکسازی کانال های ریشه دندان به وسیله فایل انجام می گیرد.


پالپ و ریشه های دندان را پاکسازی کنید

در این مرحله از عصب کشی، کانال های پاکسازی شده را پر می کنند. مواد مورد استفاده برای اینکار با بافت نسوج در انسان سازگاری کامل دارد و هیچ آسیبی به دندان و لثه وارد نخواهند کرد.

معمولا در این مرحله از عصب کشی یک عکس رادیوگرافی از دندان گرفته می شود و وضعیت کانال ها بررسی خواهند شد.


پس از پر کردن کانال ها به روش گفته شده، دندان را پانسمان کرده و ادامه عصب کشی را به جلسات بعدی موکول می کنند. در این مرحله به منظور کاهش درد و ناراحتی ناشی از اقدامات اولیه عصب کشی، داروهای مسکن و ضد التهاب برای بیمار تجویز می شود.

مرحله آخر این درمان، پر کردن تاج دندان است. این مرحله یکی از مهمترین مراحل عصب کشی است که متاسفانه بیماران بسیاری آن را نادیده می گیرند. توصیه می کنیم برای پیشگیری از آسیب ها و شکستگی های احتمالی در دندان حتما پر کردن تاج را انجام بدهید و انجام آن را پشت گوش نیندازید.


پر کردن دندان عصب کشی شده

معمولا ناراحتی و درد عصب کشی قابل تحمل بوده و بیمار در حین انجام عصب کشی به دلیل استفاده از داروهای بی حسی دردی را متوجه نخواهد شد. تا 24 ساعت بعد از انجام عصب کشی احتیاج به مراقبت های اولیه و تا 72 ساعت بعد از آن احتیاج به مراقبت های ثانویه خواهد بود.

در مراقبت های اولیه توصیه می شود به هیچ عنوان از غذاهای جامد و سفت استفاده نکنید و مایعات هم دما با بدن را با نی بنوشید. در صورت بروز درد و بی قراری بعد از بی اثر شدن داروی بی حسی حتما از داروهای ضد التهابی و ضد درد مانند ایبوپروفن و مفنامیک اسید استفاده کنید. در اقدامات ثانویه باید از تغییرات دمایی زیاد دندان جلوگیری کرده و مراقب برخورد دندان با اجسام سفت و جامد باشید.

روکش دندان

علت نصب روکش دندان یا تاج این است که بتوانیم دندان را محکم کنیم. وقتی تاج را روی دندانی ضعیف قرار می دهیم، مستحکم می شود و می تواند به عملکردش ادامه دهد. حال اگر روی دندانی که ضعیف است روکش نصب نکنیم، به احتمال زیاد ترک بر می دارد و می شکند.

اگر چنین اتفاقی برای دندان بیفتد، ترمیم آن دشوارتر می شود و برای درمان آن به زمان بیشتری هم احتیاج خواهد داشت؛ چراکه آسیب خیلی شدیدتر از قبل است.


قرار دادن روکش و تاج دندان

بازسازی دندان آسیب پذیر

دندان بعد از عصب کشی خیلی ضعیف تر از قبل می شود. دلیل آن هم این است که پزشک برای اینکه بتواند تمام مواد عفونی را خارج کند باید عمق زیادی از دندان را بتراشد. علاوه بر این، قبل از عصب کشی کردن هم دندان دچار عفونت و پوسیدگی بوده که خود این مسئله سبب از بین رفتن ساختار دندان و در نتیجه ضعیف شدن آن می شود.

به هر حال، بعد از اتمام عصب کشی دندان دیگر استحکام سابق را ندارد و حجم زیادی از ساختار خود را از دست داده است. بنابراین، در نتیجه با فعالیت های روزانه مانند غذاخوردن یا صحبت کردن، ممکن است دندان به راحتی آسیب ببیند. در چنین شرایطی، نصب روکش سبب استحکام دندان می شود و از شکستن و ترک برداشتن آن جلوگیری می کند.

بهترین روکش دندان بعد از عصب کشی

فرقی نمی کند دندانتان را با کامپوزیت پر کرده باشید یا آمالگام؛ در هر صورت دندان هنوز هم ممکن است نسبت به پوسیدگی آسیب پذیر باشد و باید همیشه حواستان به آن باشد. بنابراین سعی کنید حداقل روزی دوبار دندان هایتان را با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.

با وجود تمام مسائلی که گفته شد، درنهایت این پزشک است که تصمیم می گیرد بهترین ماده برای پر کردن دندان (بعد از عصب کشی) چیست. اگرچه دندان های پیش به روکش نیازی ندارند، گاهی پزشک به دلیل مسائل ظاهری برای پوشاندن آن ها از روکش استفاده می کند. حتی ممکن است برای دندان های آسیا (که در معرض آسیب بیشتری قرار دارند) هم پزشک گزینه پر کردن را پیشنهاد دهد.

مراقبت از دندان در برابر حساسیت

بعد از عصب کشی ، بعضی از عصب ها بیش از حد نسبت به سردی و گرمی حساس می شوند. این مسئله ممکن است خیلی زود شما را خسته کند و باعث آزارتان شود. بنابراین یکی دیگر از دلایل نصب روکش، جلوگیری از حساسیت دندان به دما است.