دگرگونی سبد خرید مردم با گرانی کالاهای اساسی/ بی‌ثباتی قیمت‌ها در بازار متلاطم تخم‌مرغ ادامه دارد
هر روز و هر ساعت یکی از اقلام مصرفی مردم در بازار دستخوش تغییرات قیمتی می‌شود که این مسئله با اوضاع جیب مردم سازگاری ندارد و در این بین مسئولان برای طبیعی نشان دادن گرانی‌ها دلایلی را برمی‌شمارند.
در هفته‌های اخیر گرانی بی‌سابقه نرخ تخم‌مرغ و افزایش حدود 100 درصدی با فروش هر عدد یک‌هزار و 700 تومان، کیلویی 20 هزار و 500 تومان و شانه‌ای 40 تا 44 هزار تومانی دوباره همانند ماه‌های تابستان سال جاری نه تنها شهروندان را غافلگیر کرد بلکه سفره‌های آنها را از این کالای پروتئینی خالی‌تر از سال‌های گذشته کرده است.
از ابتدای تابستان امسال نرخ تخم مرغ بر مدارگرانی قرار گرفته و زمزمه‌های افزایش این ماده پروتئینی با دلایل مختلف توسط مسئولان در رسانه‌ها طنین‌انداز شد به نحوی که رضا ترکاشوند مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغ تخم‌گذار کشور در 26 خرداد امسال پیشنهاد افزایش 30 درصد قیمت را به ستاد تنظیم بازار ارائه کرد.
بر این اساس برخی از مسئولان دلیل گرانی تخم‌مرغ را پیشنهاد افزایش 30 درصدی قیمت تنظیم بازار عنوان کردند و در اواخر خرداد و اوایل تیرماه قیمت هر شانه تخم‌مرغ در بازار اصفهان به 30 هزار تومان رسید و مسئولان استانی، رشد هزینه‌های تولید، تعیین تکلیف ارز نهاده‌های دامی وارداتی، نوسانات دلار، گرانی و کمبود نهاده‌ها را عامل گرانی و کمیابی این محصول بیان کردند.
بنابراین حدود سه ماه گذشته قیمت هر کیلوگرم تخم‌مرغ درب مرغداری 9 هزار و 500 تومان از سوی ستاد تنظیم بازار تعیین شد که این قیمت‌گذاری در راستای حمایت از واحدهای تولیدکننده تخم‌مرغ و جلوگیری از گرانفروشی این کالا بوده است.
در این میان در سه ماه اخیر با التهابات گرانی تخم‌مرغ در بازار و رسیدن هر کیلو آن به 20 هزار و 500 تومان و هر شانه 40 تا 44 هزار تومان، بر اساس تصمیم اتخاذ شده در شهریور امسال مجدد قیمت تخم‌مرغ از درب مرغداری هر کیلو 12 هزار تومان، برای مصرف‌کننده هر کیلو 14500 تومان و عوارض صادراتی به ازای هر کیلو 2500 تومان تعیین شد بنابراین قیمت هر شانه تخم‌مرغ 1800 گرمی برای مصرف‌کننده حدود 26 هزار تومان خواهد بود.
هر چند در ماه‌ها و هفته‌های اخیر تقاضای صادرات بی‌رویه تخم‌مرغ به دیگر کشورها و عدم تزریق به بازار، رشد 150 تا 200 درصدی بهای نهاده‌ها و کنجاله، نوسانات ارزی، عدم ترخیص نهاده‌ها از بنادر، رشد هزینه‌های تولید و دیگر مسایل سبب گرانی 100 درصدی نرخ تخم‌مرغ و ضررهای جبران‌ناپذیر مصرف‌کنندگان در این روزها شده است.
اما سوالی ذهن شهروندان را درگیر کرده که چرا نرخ مصوب و قانونی تخم‌مرغ در 6 ماهه ابتدای امسال باید دو مرتبه قیمت‌گذاری شود، آیا بهای این کالا در خرداد امسال 9 هزار و 500 تومان و سال گذشته 7 هزار و 740 تومان تعیین نشده بود، آیا به غیر از افزایش و گرانی غیرقانونی قیمت کالاها باید مردم در انتظار رشد قیمت‌های مصوبه‌ای در دو مرحله باشند، آیا تاوان گرانی‌های بی‌سرسام‌آور کالاها، عدم نظارت و سومدیریت بازرسان در بازار را مصرف‌کننده کالا باید با ضررهای جبران‌ناپذیر پرداخت کند.
البته قصه گرانی تخم‌مرغ به این روزها و امسال ختم نمی‌شود چرا که این کالا به عنوان محصولی استراتژیک همیشه و در طول سال‌ها و شاید دهه‌های اخیر درگیر نوسان قیمت بوده که دلایل متعددی برای آن از سوی مسئولان و تولیدکنندگان مطرح شده است.
جالب‌تر اینکه همیشه بازار این کالای خوراکی پس از تجربه مدتی کوتاه یا طولانی از گرانی و نوسان قیمت، دوباره به حالت عادی بازگشته است اما هیچ‌گاه دستگاه‌های نظارتی نتوانستند به خوبی این بازار را برنامه‌ریزی و مدیریت کرده و از نوسان و آشفتگی آن پیشگیری کنند.
براساس این گزارش که برخی از مسئولان رشد هزینه‌های تولید، تعیین تکلیف ارز نهاده‌های دامی وارداتی، نوسانات دلار، گرانی و کمبود نهاده‌ها را عامل گرانی و کمیابی تخم‌مرغ اعلام کردند؛ کاظم خاوازی وزیر جهاد کشاورزی در روزهای اخیر گفته است؛ جلسات مختلفی با تشکل‌های مربوطه برگزار و تمهیدات لازم در نظر گرفته شده تا قیمت تخم‌مرغ که بی‌دلیل افزایش پیدا کرده پایین آید و به حالت تعادل بازگردد.
دگرگونی سبد خرید مردم با گرانی کالاهای اساسی
خانم میانسالی در حال خرید مایحتاج زندگی از یکی سوپرمارکت‌های شهر اصفهان با بیان اینکه زندگی برخی از اقشار جامعه در مضیقه است و به سختی با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند گفت: گرانی‌ها سبد خرید بیشتر مردم را نسبت به سال‌های گذشته کوچک‌تر کرده است در شرایط فعلی اکثر افراد جامعه فقط در حد مایحتاج روزانه خرید می‌کنند.
این شهروند اصفهانی با انتقاد از اینکه بسیاری کالاهای اساسی مردم با شیوع کرونا ویروس به هر نحوی در چندین مرحله دستخوش گرانی شده است اظهار داشت: با افزایش بی‌رویه کالاها و نابسامانی بازار، مسئولان برای طبیعی نشان دادند شرایط در رسانه‌ها تحریم‌ها، عدم واردات مواداولیه، رشد هزینه‌های تولید و نوسانات ارزی را مقصر اصلی گرانی‌ها اعلام می‌کنند و با مردم به قیمت‌های جدید، دیگر هیچ‌گونه بازرسی و کنترلی بر قیمت‌ها ندارند.
وی افزود: این روزها که تمامی کشور درگیر کرونا است و شیوع بیماری مشکلات زیادی را برای معیشت بسیاری از خانواده‌ها ایجاد کرد و سفره برخی آنها را خالی‌تر از گذشته کرده است باید مسئولان بیش از سال‌های گذشته بر بازار و قیمت کالاهای اساسی نظارت جدی‌تری داشته باشند تا افراد ضعیف در چنین شرایطی کمتر زیربار گرانی‌ها آسیب ببینند.
این بازنشسته فرهنگیان در شهر اصفهان با ابراز تاسف از اینکه مردم با گرانی شدید دست و پنجه نرم می‌کنند و متأسفانه نظارتی به قیمت‌ها وجود ندارد و هر مغازه‌ای جنس را با قیمت متفاوت عرضه می‌کنند، بیان کرد: بیشتر مغازه‌داران علت گرانی را ویروس کرونا عنوان می‌کنند مگر این ویروس سلامتی، اقتصاد و معیشت مردم را نشانه نگرفته پس چرا هیچ گونه نظارتی بر بازار وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه امسال قیمت تخم‌مرغ در دو مرحله افزایش نجومی داشته و در روزهای اخیر به کیلویی 20 هزار و 500 تومان هم رسید، گفت: متاسفانه تخم‌مرغ قیمت ثابتی ندارد و روزانه و ساعتی گران‌تر می‌شود.
این شهروند اصفهانی پیرامون اینکه مگر حقوق‌ها هر ماه اضافه می‌شود، که قیمت مایحتاج و مواد مصرفی هر روز گران می‌شود اظهار داشت: هر سال برای گرانی تخم‌مرغ دلایل مختلفی توسط مسئولان بیان می‌شود امسال هم افزایش قیمت نهاده و کاهش عرضه، بهانه گرانی تخم‌مرغ اعلام شده که چنین موضوعاتی جز کوچک‌تر شدن سفره‌های آسیب‌پذیر جامعه، خالی شدن جیب مصرف‌کننده و کسب سودهای هنگفت توسط دلالان و عدم نظارت بازرسان در بازار هیچ‌گونه مزیتی برای مردم ندارد.
وی افزود: در روزهای اخیر که افزایش قیمت مصوبه تخم‌مرغ توسط مسئولان ستاد تنظیم بازار قانونی اعلام شده است اما هنوز بسیاری از مغازه‌داران و خرده‌فروشان برطبق قیمت‌های چند هفته گذشته این کالا را در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌دهند و هیچ گونه نظارتی هم توسط بازرسان اصناف و تعزیرات استان اصفهان اجرایی نمی‌شود.
چالش بازار تخم‌مرغ در نیمه دوم سال‌جاری با عدم تامین نهاده‌ها
مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی مرغ تخم‌گذار و مادر استان اصفهان پیرامون گرانی تخم‌مرغ به دلیل نوسانات دلار، گرانی نهاده‌ها، رشد هزینه‌های تولید گفت: عدم تخصیص ارز دولتی لازم برای تامین نهاده‌ها سبب گرانی‌های اخیر تخم‌مرغ شده است.
سید شهاب‌الدین افضل درباره اینکه با تعیین مصوب نرخ تخم‌مرغ در روزهای اخیر نه تنها قیمت واقعی این کالا را اعلام نکرده‌اند بلکه بهای تنظیم بازار هم در آن لحاظ نشده است اظهار داشت: عرضه تخم‌مرغ با این قیمت برای تولیدکنندگان سودی باقی نمی‌گذارد و فقط صرف هزینه‌های متعارف می‌شود.
وی درباره اینکه هم اکنون اقلام مغذی همانند متیونین برای مصارف مرغداری‌های تخم‌گذار 400 درصد افزایش قیمت داشته است، افزود: متیونین از اقلام کم‌مصرف و ضروری جیره مرغداریها محسوب می‌شود اما تاثیرش بر تغذیه مرغ‌های تخم‌گذاری فوق‌العاده بالاست و در شرایط فعلی با گرانی دیگر نهاده‌ها نه تنها این کالا گران شده بلکه در بازار کمیاب و نایاب شده است.
مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی مرغ تخم‌گذار و مادر استان اصفهان با اشاره به اینکه کمبود و عدم تزریق کافی نهاده در بازار یکی از دلیل افزایش قیمت تمام شده تخم‌مرغ است بیان کرد: اگر امروز در تامین نهاده‌ها کمک‌رسانی نشود نیمه دوم سال‌جاری وضعیت بازار تخم‌مرغ از شرایط فعلی نامطلوب‌تر خواهد شد.
وی با اشاره به فعالیت یک‌هزار و 400 تا 500 نفر تولیدکننده تخم‌مرغ در کشور گفت: تولیدکنندگان گلوگاه تولید داخلی کشورمان هستند و باید مورد حمایت مسئولان و دولتمران قرار بگیرند نه اینکه برای مدتی فعالیت‌ها رها شود و در زمانی دیگر مثلا در حوزه نهاده‌ها بر تولیدکننده فشار وارد می‌شود.
افضل اظهار داشت: با افزایش نهاده‌ها، مرغداریها ضررهای بسیاری را متقبل شدند که اگر حتی با سود 20 تا 25 درصد هم تخم‌مرغ تولیدی خود را عرضه کنند بازهم جبران زیان‌های آنها نخواهد شد.
وی درباره اینکه چرا قیمت تخم‌مرغ درب مرغداریها با خرده‌فروشی‌ها و مغازه‌ها تفاوت بسیاری دارد، افزود: مغازه‌دار با لحاظ قیمت کرایه حمل، ضایعات احتمالی بار و بنکداری باید قیمت تخم‌مرغ با احتساب 23 تا 25 درصد سود در اختیار متقاضیان قرار دهد.
مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی مرغ تخم‌گذار و مادر استان اصفهان با انتقاد از اینکه در برخی از مناطق اصفهان خرده‌فروشان برای کسب سودهای هنگفت با عرضه تخم‌مرغ دانه‌ای سبب گرانی این کالا می‌شوند بیان کرد: خرده‌فروشان به سودهای اندک قانع نیستند و هر ساله با افزایش قیمت تخم مرغ روبه‌رو هستیم.
وی گفت: توزیع تخم‌مرغ در بازار اصفهان به دو صورت سنتی و دانه‌فروشی عرضه می‌شود و به همین دلیل در خرده‌فروشی‌ها تخم‌مرغ ریز گران‌تر از قیمت تعزیراتی به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
افضل با بیان اینکه اکنون براساس تصمیمات اتخاذی قیمت تخم‌مرغ از درب مرغداری هر کیلو 12 هزار تومان، برای مصرف‌کننده هر کیلو 14500 تومان و شانه‌ای 26 هزار تومان تعیین شده است اظهار داشت: خرده‌فروشان باید 2 هزار تومان بالاتر از نرخ تخم‌مرغ درب مرغداریها اقدام به فروش کالای خود کنند اما آنها فقط به دنبال سودهای کلان هستند.
وی افزود: هر ساله تولیدکنندگان تخم‌مرغ با این معضل روبه‌رو هستند زیرا در بازار مطلوب و ضعیف مشکل ما سود خرده‌فروشان است که متاسفانه نه تنها سبب گرانی و بی‌ثباتی بازار می‌شوند بلکه سودهای آنها بسیار بالا است.
به گزارش تسنیم مدت‌ها است گرانی گریبانگیر بازار کالاهای اساسی مردم را گرفته و قیمت‌ها سر به فلک گذاشته و افراد کم در‌آمد نه تنها توان خرید مایحتاج روزانه خودشان را ندارد بلکه اقلام پروتئینی از سفره و سبد خوراک خانواده‌های بی‌بضاعت و متوسط جامعه حذف شده و با وجود تمام تمهیدات در نظر گرفته قیمت منابع تامین پروتئین همچون حبوبات، گوشت، لبنیات، نرغ و تخم‌مرغ کاهش قابل توجهی نیافته است.
قصه گرانی و نامتعادلی بازار تخم‌مرغ یکی از قصه‌های دائمی است که همواره تکرار می‌شود و مردم مناطق مختلف کشور سال‌ها است در انتظار ثبات قیمت این کالای اساسی هستند اما تاکنون هیچ ترتیب اثری برای حفظ تعادل آن داده نشده و به نظر می‌رسد نبود یک راهکار اساسی برای جلوگیری از ضرر تولیدکنندگان و همچنین رضایت مصرف کنندگان سبب شده تا بازار این کالای پروتئینی هر سال چند ماهی را با تشنج قیمت همراه باشد.