افزایش ۱۷ تا ۶۰ درصدی قیمت انواع لبنیات؛ دولت مقصر است یا بخش خصوصی؟
این روزها لبنیات پله‌های گرانی را یکی پس از دیگری طی می‌کند به گونه‌ای که تفاوت قیمت انواع لبنیات از شهریورماه سال گذشته نسبت به امسال ۱۷ تا ۶۰ درصد بوده است.
پس از گرانی گوشت و مرغ که دیگر به یک امر عادی تبدیل شده این بار نوبت لبنیات شد که پله‌های گرانی را یکی پس از دیگری طی کند. حتما برای شما هم پیش آمده که در مراجعه به سوپرمارکت‌ها یا فروشگاه‌ها با قیمت‌های متفاوت لبنیات آن هم ظرف یک ماه و گاهی ظرف یک هفته روبه‌رو شوید.
قیمت‌ها روز به روز در حال افزایش است در حالی که جیب و سفره مردم روز به روز کوچک‌تر می‌شود. شاهد این ادعا آماری است که مرکز آمار ایران ارائه کرده است. مرکز آمار ایران تورم شهریورماه را 26 درصد نسبت به سال گذشته و 3.6 درصد نسبت به ماه گذشته اعلام کرده است.
افزایش 17 تا 60 درصدی قیمت انواع لبنیات
در آماری دیگر که این مرکز ارائه کرده قیمت شیر پاستوریزه از 5700 در شهریورماه سال گذشته به 7700 در شهریورماه امسال رسیده که افزایش 34 درصدی را نشان می‌دهد. همچنین خامه پاستوریزه از 5100 در شهریورماه سال گذشته به 8300 در شهریورماه امسال رسیده که 60 درصد افزایش قیمت داشته است.
در ادامه افزایش قیمت لبنیات ماست از 7300 در شهریورماه سال گذشته به 9800 در شهریورماه امسال رسیده که 33 درصد افزایش قیمت داشته و دوغ نیز از 6400 در شهریورماه گذشته به 8300 در امسال رسیده که این نیز 28 درصد افزایش داشته است.
همچنین پنیر ایرانی از 10500 در شهریورماه گذشته به 14000 در امسال رسیده که 33 درصد و کره از 4600 به 5400 رسیده که این نیز 17 درصد افزایش داشته است. البته در این موضوع گران شدن یک باره کره و ترقی آن تا قیمت 8500 لحاظ نشده است.
با گران شدن لبنیات در مرحله نخست کارخانه‌داران و تولیدکننده لبنیات آماج عناوینی چون گرانفروشی قرار گرفتند هر چند در تیرماه امسال کارگروه تنظیم بازار قیمت انواع لبنیات را به طور رسمی 22 تا 28 درصد افزایش داد.
دخالت دولت در قیمت‌گذاری
کارخانه‌داران لبنیات معتقدند که حضور و نقش دولت در قیمت‌گذاری یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت لبنیات است. آنها می‌گویند که دولت به دلیل اینکه در تامین نهاده‌های دامی نقش دارد در حوزه تولید و فروش لبنیات نیز برای خود قائل به سهم است و به همین دلیل در نرخ‌گذاری دخالت می‌کند.
این افراد معتقدند که اگر دولت نقش خود را کم کند تولیدکنندگان می‌توانند قیمت را به نحوی مدیریت کنند تا فشاری نیز به مصرف‌کننده وارد نشود. بابک مازندرانی معاون اجرایی یکی از شرکت‌های لبنی در استان فارس در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید: ما یک حلقه از زنجیره تولید و تاثیرپذیر از قیمت مواد اولیه و لوازم بسته‌بندی هستیم.
به گفته وی کارخانجات لبنیات به عنوان یک بنگاه اقتصادی ناچار هستند به گونه‌ای تولید کنند که مشمول زیان نشوند چون اگر کارخانه‌ای مشمول زیان شود پس از یکی دو ماه منجر به تعطیلی و بیکاری کارگران می‌شود.
مازندرانی معتقد است که برای جلوگیری از گرانی باید سیستم نظارتی در کل زنجیره حضور داشته باشد و مدیریت کنند یعنی وظیفه حاکمیتی را اجرا کنند تا وضع صنعت و مصرف مردم نیز بهتر شود.
این فعال بخش لبنیات با بیان اینکه قیمت‌گذاری محصولات لبنی به صورت کامل با هماهنگی سازمان صمت و ستاد حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده انجام می‌شود، می‌گوید: هیچ کارخانه‌ای به صورت کامل در قیمت‌گذاری اختیاری ندارد و تنها چند قلم است که قیمت‌گذاری آزاد انجام می‌شود که آن هم باید مستندات به سازمان صمت ارائه شود.
افزایش قیمت نهاده‌های دامی و انحصارطلبی در این حوزه
در کنار همه این مسائل افزایش قیمت مواد اولیه مانند شیر از دیگر دلایلی است که فعالان این صنعت برای گرانی لبنیات ذکر می‌کنند که دامداران نیز در پاسخ به این سوال قیمت بالای نهاده‌های دامی را عامل گرانی شیر خام اعلام می‌کنند.
به گفته کارشناسان 70 درصد قیمت تمام شده هر محصول لبنی شیر خام است که این روزها به دلیل گران شدن نهاده‌های دامی به 80 تا 85 درصد هم رسیده است. این موضوع در حالی است که جواد عسگری نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس رانت و انحصار را یکی از دلایل گرانی نهاده‌های دامی اعلام کرده که حل این مشکل نیز نیازمند عزم جدی و انقلابی است.
متوسط مصرف سرانه لبنیات در دنیا به صورت استاندارد 150 کیلوگرم در سال است که در برخی از کشورهای اروپایی به 300 کیلوگرم نیز می‌رسد. در ایران این مصرف کمتر از 65 کیلوگرم تخمین زده می‌شود که از استاندارد جهانی کمتر است.
به طور قطع فشارهای اقتصادی و افزایش قیمت لبنیات آن هم با فاصله کم در سال نقش مهمی در کاهش مصرف مردم از محصولات لبنی دارد که البته این کاهش مصرف مشکلاتی نیز برای سلامت مردم به دنبال دارد. یک حلقه به هم پیوسته که کوچکترین بی‌دقتی در آن سلامت جامعه را تهدید می‌کند.