چگونگی انجام رجیستری گوشی‌های مسافری در مبادی ورودی
در حال حاضر فرآیند ثبت رجیستری گوشی تلفن‌های همراه مسافری در سالن مسافری گمرک الزامی است و اگر مسافری به همراه تلفن همراه خود از سالن مسافری خارج شود، گمرکهای اجرایی مسوولیتی از حیث عدم رجیستری گوشی مورد نظر ندارند.
طرح رجیستری یا شناسنامه‌دار کردن تجهیزات سیم‌کارت‌خور به‌عنوان راهی برای مبارزه با قاچاق مطرح شد که از ابتدا با چالش‌هایی همراه بود. یکی از این راه‌های دور زدن رجیستری در ابتدا، واردات چمدانی گوشی‌های مسافری بود؛ زیرا افرادی که به این شیوه گوشی‌های خود را وارد می‌کردند، از پرداخت ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده معاف بودند و پس از آن نیز برخی واردکنندگان غیررسمی و قاچاقچیان گوشی برای استفاده از گوشی‌های قاچاق، از اطلاعات مسافران واقعی استفاده می کردند.
برای مقابله با این موارد، گمرک ایران چندی پیش اعلام کرد بر اساس تصمیم ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در مصوبه ۲۷ مرداد ماه و در راستای جلوگیری از سوءاستفاده از اطلاعات مسافرین ورودی برای رجیستری گوشی تلفن همراه، از ۱۲ مهرماه سال جاری، اظهار و ثبت تلفن همراه مسافران، صرفا در محل مبادی ورودی کشور و پس از احراز هویت دقیق و تشخیص غیرتجاری بودن و طی تشریفات گمرکی در لحظه ورود به کشور انجام و از هرگونه ثبت غیرحضوری تلفن همراه مسافری و بعد از خروج از گمرکات اجرایی مبادی ورودی، توسط مسافران ممانعت می‌شود.
در این راستا و بر اساس دستورالعملی که به گمرک ابلاغ شده، گمرکهای اجرایی در کلیه مبادی ورودی و خروجی سالن‌های مسافری اعم از هوایی، زمینی، دریایی و ریلی جهت انجام فرآیند ثبت رجیستری گوشی تلفن‌های همراه مسافری در سالن مسافری گمرک و قبل از خروج مسافران بعد از ۳۰ مهرماه کماکان الزامی بوده و چنانچه مسافری به همراه تلفن همراه خود از سالن مسافری خارج شود، گمرکهای اجرایی مسوولیتی از حیث عدم رجیستری گوشی مورد نظر ندارند.
آن دسته از مسافران ورودی دارای گوشی تلفن همراه که بعد از ۱۲ مهرماه امسال وارد کشور شده و به هر دلیلی فرآیند ثبت و رجیستری گوشی همراه خود را در سالن مسافری انجام نداده باشند، باید با در دست داشتن اطلاعات گوشی و گذرنامه خود به گمرک ورودی یا نزدیک‌ترین گمرک اجرایی مسافری محل سکونت خود مراجعه و از طریق سامانه مرچنت (merchant.irica.ir) نسبت به انجام فرآیند ثبت گوشی خود اقدام کنند.
زمان ثبت گوشی‌های جامانده از رجیستری دلیل طولانی شدن فرآیند
آن دسته از مسافران ورودی به کشور دارای گوشی تلفن همراه که پیش از ۱۲ مهرماه سال جاری وارد کشور شده و بنا به دلایل مختلف و خصوصا طولانی شدن فرآیند ثبت برند در سامانه ارزش TSC موفق به ثبت و رجیستری گوشی تلفن همراه خود نشده باشند، از ۲۰ آبان ماه سال جاری می‌توانند پس از ورود به سامانه مورد نظر نسبت به ثبت IMEI تلفن همراه خود که در لینک و آدرس و دستورالعمل اجرایی سامانه مذکور روی پورتال گمرک قابل رویت است، اقدام کنند. این درج اطلاعات صرفا مربوط‌به مسافران ورودی قبل از تاریخ ۱۲ مهرماه سال جاری است.
در راستای بند ششم شیوه‌نامه ثبت و رجیستری گوشی همراه و یا کالاهای مشمول گمرکهای اجرایی، باید در خصوص مسافرانی که دارای گوشی تلفن همراه هستند، به‌گونه‌ای اطلاع‌رسانی و اقدام کنند که تا قبل از خروج دستگاه مشمول از سالن مسافری، این فرآیند طرح رجیستری در گمرک انجام شود؛ بنابراین برای بارهای جامانده از قبیل چمدان و لوازم شخصی آنها که در روز یا روزهای بعدی وارد سالن مسافری می‌شوند، به شرطی که گوشی مورد نظر از گمرک خارج نشده باشد، فرآیند رجیستری قابل اقدام خواهد بود.
در راستای بند ششم و عملیات اجرایی تبصره چهارم ماده دو شیوه‌نامه، در صورتی‌که صرفا امکان دریافت وجوه قانونی متعلقه به کشور وجود نداشته باشد، گمرکهای اجرایی می‌تواند در بدو ورود به کشور اطلاعات مسافری، کالای مشمول و شماره تلفن (در صورت وجود) را دریافت و مسافر می‌تواند حداکثر تا یک ماه پس از ورود به کشور به نزدیک‌ترین گمرک اجرایی مسافری ممکن مراجعه و حقوق ورودی متعلقه را بر اساس اطلاعات ارائه‌شده پرداخت کند تا فرآیند رجیستری را به پایان برساند.
گمرکهای اجرایی که امکان نگهداری گوشی تلفن همراه را در محل انبار سالن مسافری گمرک دارند، در زمان بروز مشکلات پیش‌بینی‌شده یا جهت قطع و وصل یا کند شدن سیستم‌های بانک، صمت (همتا)، گمرک، تنظیم مقررات رادیویی می‌توانند پس از اخذ اطلاعات لازم از مسافر و نگهداری امانی گوشی تلفن مربوطه و در روزهای آینده (حداکثر یک ماه) نسبت به انجام فرآیند رجیستری گوشی مورد نظر و در همان محل سالن مسافری اقدام کنند. البته تلفن مورد نظر به هیچ عنوان نباید از محل گمرک و سالن مسافری خارج شود.
منظور از اقلام مشمول، کلیه کالاهای با قابلیت نصب سیم‌کارت که نیازمند دریافت خدمات از شبکه اپراتوری کشور به مدت بیش از حد مجاز است را شامل می‌شود که در حال حاضر صرفا گوشی تلفن همراه مسافران ورودی عملیاتی شده و سایر اقلام مشموله در مرحله بعدی رجیستری هستند که متعاقبا درباره آنها اطلاع‌رسانی انجام می‌شود.
رجیستری گوشی برای اتباع خارجی
همچنین برای اتباع خارجی که قصد استفاده از تلفن همراه پس از ورود به کشور را داشته باشند، بر اساس مواردی که گفته شده، فرآیند رجیستری از طریق سامانه‌های مورد اشاره قابل اقدام خواهد بود.
بر اساس مفاد مندرج در شیوه‌نامه و دستورالعمل تنظیمی در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا مورخ ۵ آبان سال جاری، با عنوان وزارت راه و شهرسازی دستگاه‌های متولی در مبادی ورودی باید شرایط و بستر سیستمی و فضای مناسب را در کلیه مبادی مجاز ورودی اعم از زمینی (جاده‌ای و ریلی)، دریایی (بندری)، و هوایی (فرودگاهی) در اختیار گمرکهای اجرایی قرار داده تا در جهت تسریع و تسهیل فرآیند رجیستری در گمرک اقدام لازم معمول شود.
همچنین در راستای ماده ۱۲ قانون امور گمرکی کلیه مبادی مورد اشاره که مسافران ورودی به کشور از آن تردد می‌کنند، در صورت عدم استقرار احتمالی گمرک، متولیان و دستگاه‌های ذی‌ربط باید سازوکار و فضا و محل استقرار گمرک را جهت انجام فرآیند رجیستری فراهم کنند. در غیر این صورت گمرکهای اجرایی مسوولیتی در قبال عدم رجیستری گوشی همراه مسافران ورودی احتمالی مورد نظر ندارند.
بر اساس تصمیمات پنجاه و پنجمین جلسه کارگروه تنظیم بازار کشور و مصوبه مورخ ۲۰ مهرماه سال ۱۳۹۸ ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، ضمن اعلام مجدد حذف معافیت ۸۰ دلاری در خصوص تلفن همراه مسافران ورودی، نرخ ارز محاسباتی حقوق ورودی تلفن همراه از رویه مسافری، نرخ میانگین ارز سنا بوده که به‌صورت هفتگی در پایگاه اینترنتی بازار ثانویه درج و قابل دسترسی است.