همه آنچه از بیماری «نیوکاسل» باید بدانید!

به گزارش ایسنا-منطقه اصفهان، بیماری ویروسی نیوکاسل (VND) که در بسیاری از کشورها بومی است، بیماری واگیردار در پرندگان است که بر بسیاری از گونه‌های پرندگان خانگی و وحشی تأثیر می‌گذارد. قرار گرفتن انسان در معرض پرندگان آلوده ممکن است باعث ورم ملتحمه ملایم و علائمی مانند آنفلوانزا شود، اما ویروس بیماری نیوکاسل در غیر این صورت هیچ خطری برای سلامتی انسان ندارد و نگرانی در مورد ایمنی مواد غذایی نیست. تاکنون هیچ موردی از بیماری نیوکاسل در اثر خوردن محصولات طیور رخ نداده است. محصولات مرغی که به طور مناسب پخته شده‌اند، بی خطر هستند. تنها در موارد بسیار نادر، افرادی که به طور مستقیم با پرندگان بیمار کار می‌کنند، ممکن است آلوده شوند؛ علائم معمولاً بسیار خفیف و محدود به ملتحمه یا علائم مانند آنفلوانزا می‌شود. با این حال با استفاده از تجهیزات محافظ شخصی استاندارد، به راحتی می توان از عفونت جلوگیری کرد.
نیوکاسل بیماری بسیار واگیردار است که از یک نوع ویروس به وجود می‌آید و باعث عفونت دستگاه تنفسی می‌شود. هنگامی که ویروس به یک گله سرایت می کند، تقریباً طی دو تا شش روز همه پرندگان آلوده می شوند. این بیماری در مرغ، خروس، بوقلمون، اردک و سایر پرندگان به سه شکل ظاهر می شود؛ لنتوژنیک یا خفیف، مزوژنیک یا متوسط و ولوژنیک یا بسیار ویروسی که به آن بیماری عجیب نیوکاسل نیز گفته می شود. سویه های لنتوژنیک بسیار گسترده هستند، اما شیوع کمی دارند. هیچ درمانی برای NDV شناخته نشده است، اما استفاده از واکسن‌های پیشگیرانه و اقدامات بهداشتی احتمال شیوع آن را کاهش می دهد.
سویه های NDV پرمخاطره در اکثر مناطق آسیا، آفریقا و برخی از کشورهای آمریکای شمالی و جنوبی بومی است. کشورهای دیگر، از جمله ایالات متحده آمریکا و کانادا، این بیماری را کنترل کرده اند.
دوره کمون نیوکاسل، 5 الی 6 روز می تواند از 2 روز تا 15 روز متغیر باشد. شش هفته بعد از بین رفتن علائم کلینیکی بیماری، ویروس را در فضولات و اعضاء درونی نمی‌توان یافت. خطر انتقال ویروس توسط لاشه کشتاری وجود دارد، ترشحات و مخاط چشم طیور آلوده منشاء ویروس است، با این حال ویروس نیوکاسل نسبت به گرما فوق العاده حساس است.
پرندگان وحشی منبع آلودگی و انتشار ویروس بوده و شاید ویروس قسمتی از سیر تکاملی خود را در بدن این نوع پرندگان وحشی بگذراند. سرفه و خرخره کردن و گاهی صدای شبیه به سوت کشیدن، ناله کردن تنفس نامنظم و مشکل یا دهان باز، کر کردن و کم شدن تحرک، از دست دادن اشتها، افزایش تشنگی در مراحل اولیه و فلج نسبی یا کامل، لرزش عضلات، تغییر جهت و چرخش و برگشت سر به پشت یا به زیر شکم، دور خود چرخیدن، معلق زدن و مرگ و میر از علادم این بیماری است. ويروس نیوکاسل از طرق مختلفي گسترش می يابد. پرندگان می توانند این بیماری را بر روی بدن خود حمل کنند، بدون اینکه به آن مبتلا شوند و حتی اگر پرنده ای از عفونت جان سالم به در ببرد، هنوز ویروس را برای هفته ها در بدن دارد.
دکتر موریس پیتسکی، یک دامپزشک و عضو هیئت علمی دانشکده دامپزشکی دیویس که در مورد شیوع بیماری های مرغی تحقیق می کند، می گوید: "واقعیت این است که ویروس در پرندگان مرده تکثیر نمی‌شود، اما پرندگان زنده از لحاظ ابتلا به بیماری باید بررسی شوند. برای محدود کردن قرار گرفتن در معرض بیماری نیوکاسل، طیور باید از پرندگان وحشی دور شوند."
برای صاحبان مرغداری‌ها، شیوع این بیماری ویرانگر است؛ به گفته علیرضا اکبرشاهی، دبیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان دامپزشکی کشور وضعیت شیوع بیماری نیوکاسل در صنعت طیور کشور مربوط به چند دهه گذشته می شود که در برخی سال‌ها با افزایش یا کاهش این بیماری روبرو شده‌ایم به طوری که سال گذشته در ایران هر ماه یک یا دو کانون بیماری در واحدهای ۱۰ تا ۱۵ هزار قطعه ای بود و امسال این تعداد کانون نسبت به سال ماقبل خود به چهار تا پنج مورد رسیده است.
طبق آمار رسمی، از بهمن ماه ۹۷ تاکنون تلفات بیماری نیوکاسل در کشور به طور متوسط رشد ۱.۲ درصد داشته، در حالی که این رقم در سال گذشته کمتر از ۰.۸ درصد بوده است.
ضروری است تمام دارندگان طیور از شیوه‌های ایمنی مناسبی پیروی کنند تا از پرندگان خود در برابر بیماری‌های عفونی مانند نیوکاسل محافظت کنند. یکی از آسانترین راههای جلوگیری از ابتلا به این بیماری، رعایت نکات بهداشتی است. هنگام مراقبت از پرندگان از کفش و لباس اختصاصی استفاده کنید و از آن لباس یا کفش در مناطق دیگر استفاده نکنید. قبل از جابجایی طیور، تمیز کردن و ضدعفونی کردن لاستیک و تجهیزات مربوطه را فراموش نکنید. قرض گرفتن تجهیزات مرغداری از یکدیگر ممنوع است. اطمینان از اینکه آب و فیدرها تمیز نگه داشته می شوند قطعا برای پیشگیری ضروری است. محدود کردن تماس با پرندگان وحشی نیز راهکاری دیگر برای جلوگیری از انتشار این بیماری در طیور است.
یکی از مؤثرترین راه‌های پیشگیری و مبارزه با شیوع بیماری نیوکاسل، استفاده از واکسن مخصوص است. برای ایمن کردن طیور در مقابل این بیماری از راه واکسیناسیون، دستور یا برنامه یکسانی وجود ندارد، بلکه در مناطق مختلف با روش‌های خاصی صورت می‌گیرد.
در حال حاضر، واکسن برای مرغ، بوقلمون و کبوتر در دسترس است و برای القاء پاسخ آنتی بادی استفاده می شود. متأسفانه واکسنهای ND ایمنی استریل را فراهم نمی کنند و در بسیاری از مناطق دنیا از واکسن ها برای جلوگیری از خسارت ناشی از بیماری و مرگ استفاده می شود. واکسنهای لنتوژنیک زنده، به ویژه گونه های B1 و LaSota، به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند و معمولاً با استفاده در انبوه از آب آشامیدنی یا اسپری در طیور تجویز می شوند. ایمنی مخاطی ناشی از واکسنهای زنده که توسط واکسنهای زنده استفاده می شوند، میزان VNDV را کاهش می دهد. پرندگان واکسینه شده در صورت آلوده بودن، از بین می روند.
فراوانی واکسیناسیون برای محافظت از مرغها تا حد زیادی به در معرض خطر قرار گرفتن و حدت چالش ویروس مزرعه بستگی دارد. تجویز واکسنهای غیرفعال بسیار فشرده است، زیرا هر پرنده باید به صورت جداگانه اداره شود. تلقیح تصادفی بافت های انسانی با واکسن های مبتنی بر روغن نیاز به درمان سریع پزشکی دارد.
به گزارش ایسنا، بیماری نیوکاسل (NCD) یکی از مهمترین بیماریهای ویروسی در طیور است که چندین گونه از پرندگان را تحت تأثیر قرار می دهد. بیماری در کانادا، ایالات متحده و برخی از کشورهای اروپای غربی کنترل شده است. در بخش هایی از آفریقا، آسیا و آمریکای جنوبی ادامه دارد و انتقال آن از طریق هوا، تماس مستقیم با پرندگان آلوده یا حامل، تماس با ترشح و فضولات پرندگان آلوده امکان پذیر است. ایمنی زیستی خوب، جدایی موارد آلوده و واکسیناسیون مناسب باید به عنوان روش کنترل و پیشگیری از این بیماری انجام شود.