۱۰ آذر؛ روز جهانی ایدز+جدیدترین روش‌های پیشگیری و درمان
از سال ۱۹۸۸ نخستین روز ماه دسامبر به عنوان روز جهانی ایدز نامگذاری شده است تا آگاهی افراد در مورد این بیماری افزایش پیدا کند.
متخصصان با انجام مطالعات لازم به این نتیجه رسیدند که HIV یک ویروس مخصوص شامپانزه‌ها در غرب آفریقا بوده که در سال ۱۹۳۰ به وجود آمده است. HIV از ویروس نقص ایمنی نوعی شامپانزه به انسان منتقل شد. پس از گذشت چند دهه این ویروس در سراسر آفریقا و سپس در دیگر مناطق دنیا گسترش پیدا کرد. به نظر می‌رسد اوایل دهه ۱۹۸۰، مردم از وجود HIV و ایدز باخبر شدند. بیماری ایدز تا کنون جان میلیون‌ها انسان را در سراسر دنیا گرفته است و هر سال میلیون‌ها نفر به ویروس HIV آلوده می‌شوند. در ادامه شما را با شیوه انتقال این ویروس، علائم بیماری ایدز، نحوه تشخیص و روش‌های درمان آن آشنا می‌کنیم:
بیماری ایدز چیست؟
ویروس ایدز عضو خانواده‌ای از ویروس‌ها به نام رترویروس‌ها است که سلول‌های انسان را آلوده می‌کند و انرژی و مواد غذایی این سلول‌ها را صرف رشد و تولید مثل خود می‌کند. این ویروس ابتدا در سلول‌های سفید انسان تکثیر پیدا می‌کند. به طور طبیعی این سلول‌ها از انسان در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کنند. بنابراین با حمله ویروس ایدز به سلول‌های سفید، سیستم ایمنی فرد ضعیف می‌شود و احتمال ابتلا به انواع بیماری‌ها در او افزایش پیدا می‌کند. به منظور ابتلا به بیماری ایدز، فرد باید در معرض ویروس HIV قرار گرفته باشد، اما آلوده بودن به ویروس HIV، لزوماً به این معنا نیست که ویروس پیشرفت خواهد کرد و به ایدز تبدیل می‌شود.
شیوه انتقال ویروس HIV
ویروس HIV از طریق خون و فرآورده‌های آن، تزریق مشترک، انتقال از طریق مادر به جنین و برقراری رابطه جنسی به دیگران منتقل می‌شود. این ویروس از طریق تماس‌های عادی مانند کار کردن با یکدیگر، هم صحبت شدن، همسفر بودن، دست دادن، بوسیدن و سوار شدن در تاکسی و اتوبوس انتقال پیدا نمی‌کند. استفاده از حمام یا سرویس بهداشتی عمومی و استخر نیز باعث آلوده شدن افراد به ویروس ایدز نخواهد شد. عطسه، سرفه و نیش حشرات نیز باعث انتقال بیماری از شخص آلوده به فرد سالم نخواهد شد. افراد باید به منظور پیشگیری از آلوده شدن به ویروس HIV، از مصرف مواد مخدر پرهیز کنند، از برنامه‌های درمان و ترک اعتیاد استفاده کنند، از سرنگ‌های شراکتی استفاده نکنند و از برقراری رابطه جنسی خطرناک دوری کنند.
علائم بیماری ایدز و نحوه تشخیص آن
بیماری ایدز معمولاً خود را با بروز علائمی مانند تب مکرر، خستگی مزمن، تورم غدد لنفاوی در ناحیه زیر بغل، کشاله ران و گردن، بروز زخم در دهان، زبان و ناحیه تناسلی، مشکلات پوستی، اسهال مکرر، کاهش حافظه، سردرگمی، کاهش وزن، اضطراب و افسردگی نشان می‌دهد. دوره نهفتگی این بیماری بین دو تا ۱۰ سال متغیر است. معمولاً بیمار در این دوران به صورت غیر طبیعی وزن خود را از دست می‌دهد. قطعی‌ترین راه تشخیص بیماری ایدز، آزمایش خون است؛ البته برای انجام دادن این آزمایش لازم نیست فرد ناشتا باشد.
کیت تشخیص ایدز
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) یک کیت آزمایش خانگی ایدز با عنوان Oraquick را تایید کرده است. این نخستین تست خانگی ایدز بوده که با قرار دادن سواب داخل دهان انجام می‌شود. اگر فردی احساس کند به بیماری ایدز مبتلا شده، تقریباً یک تا ۶ ماه پس از ورود ویروس به بدن فرد زمان لازم است تا یک تست استاندارد بتواند وجود آن را تشخیص دهد. البته نمونه‌ای از آزمایش تشخیص ایدز به نام ELISA وجود دارد که می‌تواند ویروس ایدز را تنها سه ماه پس از ورود به بدن شناسایی کند، زیرا حداقل سه ماه طول می‌کشد که بدن در برابر ویروس مورد نظر، آنتی بادی‌های قابل تشخیص تولید کند. نوعی دیگر از آزمایش نیز وجود دارد که با بررسی آنتی بادی‌ها و آنتی‌ژن p24، می‌تواند بیماری ایدز را یک ماه پس از آلوده شدن فرد تشخیص دهد. آنتی ژن‌ها موادی هستند که واکنش ایمنی در بدن ایجاد می‌کنند. علاوه بر این آزمایش بار ویروسی که به صورت مستقیم حجم ویروس‌ها را اندازه‌گیری می‌کند، برای تشخیص جدیدترین موارد ابتلا به ایدز به کار می‌رود.
روش‌های درمان بیماری ایدز
هنوز هیچ درمان قطعی برای ویروس HIV کشف نشده است، بلکه تنها می‌توان این بیماری را کنترل کرد تا پیشرفت نکند. داروهای ضد HIV به افراد کمک می‌کند تا بتوانند سلامتی خود را برای مدت زمان طولانی حفظ کنند. برای مقابله با عفونت ناشی از ویروس HIV یا پیشگیری از آن ممکن است آنتی بیوتیک تجویز شود. علاوه بر این داروهای ضد ویروسی مانند دیدانوزین، استاوودین، زالسی تابین، زیدوودین و داروهای مهار کننده پروتئیاز برای درمان عفونت ناشی از ویروس ایدز بسیار مفید بوده و ممکن است پیشرفت بیماری را به تاخیر بیندازد؛ البته این داروها را باید حتماً پزشکتجویز کند.
داروهای آنتی رترو وایرال یا رترو ویروسی داروهای ترکیبی است که ویروس را به صورت مشخص از بین نمی‌برد، بلکه چرخه عمر ویروس را در مراحل مختلف هدف قرار می‌دهد و در نتیجه با مصرف آن‌ها ویروس قادر به تکثیر و ایجاد نسخه دیگری از خود نخواهد بود. اگر استفاده از این نوع داروها ادامه پیدا کند، تعداد ویروس‌ها به مقدار غیر قابل تشخیص خواهد رسید. بعضی از داروهای ذکر شده مانند زیدوودین می‌تواند احتمال انتقال ویروس را از مادر باردار به جنین کاهش دهد. از آنجایی که ویروس HIV بسیار پیچیده است و به سرعت تغییر می‌کند، هیچ واکسنی برای درمان یا پیشگیری از ابتلا به آن تولید نشده است. البته یک واکسن در آفریقای جنوبی تولید شده و به صورت آزمایشی به ۵۴۰۰ مرد و زن تزریق شده است که نتایج آن در سال ۲۰۲۱ مشخص خواهد شد.