آرامش پس از نزاع
درگیری راننده دو خودرو در خیابان بر سر جای پارک یا حق تقدم، مشاجره لفظی دو عابر پیاده که گاهی به درگیری فیزیکی تبدیل میشود و انواع دیگری از کشمکشهای شهروندان در کوچه و خیابان، برای هیچیک از ما منظره تازهای نیست. این شرایط زنگ خطر نزاع اجتماعی در جامعه را به صدا درآورده است، نزاع اجتماعی به حالتی گفته میشود که بیشتر اعضای یک جامعه آماده استفاده از نزاع و درگیری در موضوعات روزمره هستند و آمار نزاع و درگیری در جامعه بهصورت روزافزون در حال افزایش است.
آمارهای پزشکی قانونی کشور نشان میدهد نام اصفهان پس از تهران و خراسان رضوی بهعنوان سومین استانی ثبتشده که دارای بیشترین نزاع خیابانی است. پزشکی قانونی استان اصفهان نیز بهتازگی از افزایش آمار مراجعهکنندگان به دلیل نزاع در سهماهه نخست امسال در مقایسه با سال گذشته خبر داد و اعلام کرد: در سهماهه اول امسال، 11 هزار و 362 نفر به دلیل صدمات ناشی از نزاع به مراکز پزشکی قانونی استان اصفهان مراجعه کردند که این تعداد در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 9/6 درصد افزایشیافته است، این آمار حکایت از آن دارد که نزاع و خشونت در کلانشهر اصفهان رو به رشد بوده و درگیری بر سر موضوعات هرچند پیشپاافتاده برای شهروندان به یک موضوع عادی تبدیلشده است.
بیثباتی نظام اجتماعی دلیلی برای پرخاشگری
مرتضی پدریان، جامعهشناس و مدیر گروه آسیبشناسی اجتماعی در دانشگاه علمی و کاربردی فرهنگ و هنر اصفهان درباره دلایل افزایش خشونت و درگیری در جامعه به ایسنا گفت: یکی از دلایل اصلی افزایش پرخاشگری در جامعه، کاهش میزان کامیابی یا دستیابی افراد به موفقیت است، بهعبارتدیگر افراد تلاش میکنند، اما به هدف موردنظرشان نمیرسند این شرایط منجر به شکلگیری پرخاشگری در میان افراد میشود. او دومین ریشه رشد نزاع و پرخاشگری را بیثباتی نظام اجتماعی دانست و افزود: در چنین نظامهایی، رفتارها و کنشهای اعضای جامعه غیرقابلپیشبینی میشود درنتیجه افراد نمیتوانند بر اساس برنامه از پیش تعیینشده به اهداف خودشان برسند و دچار نوعی سرخوردگی اجتماعی میشوند که به پرخاشگری و خشونت دامن میزند.
این جامعهشناس با تأکید بر اینکه پرخاشگری بهخودیخود یک آسیب اجتماعی به شمار نمیآید، ادامه داد: رشد خشونت در جامعه، نشاندهنده آسیبهای نهفتهای است که خود را در این قالب نشان میدهند، درست مثل زمانی که بدن انسان دچار عفونت میشود و با زدن جوشهای چرکین، بیماری را بروز میدهد، موفقیت نبودن افراد دررسیدن به اهدافشان و آموزش ندادن رفتارهای عاطفی درست و مثبت در نظام تربیتی باعث میشود عاطفههای منفی بروز بیشتری داشته باشند.
نابرابریهای غیرقابلچشمپوشی
او عدالت را در یک مفهوم به معنای در اختیار قرار دادن فرصتهای برابر در بین اعضای جامعه تعریف کرد و گفت: با این تعریف بسیاری از شهروندان میتوانند به پاداشهای موردنظر خود در برابر تلاش و پشتکار خود برسند، اما در نظام اجتماعی کنونی ما این فرصتهای برابر برای همه فراهم نیست و وقتی افراد با چنین ساختار نادرستی روبرو میشوند، بیشتر گرفتار رفتارهای پرخاشگرانه خواهند شد. پدریان یکی از دلایل رکوردداری اصفهان در آمار نزاع را بالا بودن درجه شناخت و آگاهی اصفهانیها نسبت به مشکلات موجود دانست و افزود: این درک بالا باعث میشود تحمل نابرابریها و مشکلات برای مردم غیرقابلتحمل شده و به سمت رفتارهای پرخاشگری و خشونت کشیده شوند. او در پاسخ به این پرسش که چه زمانی یک جامعه خشن به آرامش میرسد؟ گفت: برای درمان آسیبهای اجتماعی، هرگز نباید به دنبال مسکن بود چون بهجای درمان، باعث رشد بیشتر و پنهانی بیماری میشود بهجای این برخوردها و راهکارهای مقطعی باید نگاه ساختاری به موضوع داشته باشیم و مشکل را با آموزش رفتارهای درست و محبتآمیز اجتماعی در مقاطع پایین تحصیلی، برای بالا بردن آستانه تحمل افراد جامعه تلاش کنیم. این
جامعهشناس با اشاره به افزایش خشونت در هستههای اولیه جامعه بویژه خانواده، تأکید کرد: در بسیاری از موارد میبینیم که اعضای یک خانواده نمیتوانند نیم ساعت بدون پرخاش و درگیری با یکدیگر صحبت کنند، این نشان میدهد که پرخاشگری در نظام اجتماعی ما رشد یافته و به شکلهای کلامی، رفتاری و فیزیکی خود را نشان میدهد بااینوجود نظام آموزشی جامعه هیچ سازوکار مشخصی برای حل این مشکل در پیش نمیگیرد.